Αν το καλοσκεφτούμε, η ιστορία των γυναικών, όσον αφορά την κοινωνική τους θέση, είναι πολύπαθη και πολυτάραχη. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, παρά την τεράστια πρόοδο, σε όλες τις χώρες – λιγότερο ή περισσότερο – οι γυναίκες δεν είναι ίσες με τους άνδρες σε πολλούς τομείς.
Η ανισότητα – οικονομική, πολιτική, εργασιακή και όχι μόνο – δεν είναι η μοναδική μάστιγα που αντιμετωπίζει το γυναικείο φύλο. Αιώνες τώρα, η ζωή και η σωματική και ψυχολογική ακεραιότητα των γυναικών βρίσκονται συχνά στα χέρια κακοποιητικών ανδρών. Στην Ελλάδα, μόνο το 2021, 13 γυναίκες έχουν δολοφονηθεί και χιλιάδες έχουν κακοποιηθεί από άντρες.
Όσο αυξάνονται παγκοσμίως οι γυναίκες που με δύναμη καταγγέλλουν τους βιαστές και κακοποιητές τους, αυξάνεται και η δύναμη κινημάτων όπως το λεγόμενο Me Too, το οποίο άρχισε και στην Ελλάδα μετά τις καταγγελίες της αθλήτριας Σοφίας Μπεκατώρου, που έφερε την σωρεία καταγγελιών γυναικών κυρίως από τον αθλητικό και καλλιτεχνικό κόσμο.
Το #metoo συνδέεται άρρηκτα με το τέταρτο φεμινιστικό κύμα που σύμφωνα με πολλούς αναλυτές έχει αρχίσει ήδη από το 2012. Χαρακτηριστικά του κύματος αυτού είναι η σύνδεσή του με την τεχνολογία και τα social media, αφού μεγάλο μέρος της διεκδίκησης και διαμαρτυρίας προωθείται μέσα από τα trends και hashtags όπως το #metoo και το #YesAllwomen. Το επίκεντρο του τέταρτου κύματος είναι η απόδοση δικαιοσύνης για τις γυναίκες, η νομοθετική κατοχύρωση της γυναικοκτονίας και η αντίθεση στη σεξουαλική παρενόχληση και τη βία κατά των γυναικών, καθώς και τα δικαιώματα της LGBTQI+ κοινότητας.
Όμως πώς φτάσαμε ως εδώ;
Από την αρχαία Ελλάδα που το νεογνό κορίτσι μπορούσε να πεθάνει αβοήθητο στην ερημιά κατ’ επιλογή του πατέρα του, και την αρχαία Ρώμη όπου ο σύζυγος ή ο πατέρας μπορούσαν να σκοτώσουν τη γυναίκα της ιδιοκτησίας τους για οποιοδήποτε λόγο, μέχρι σήμερα που οι γυναίκες στο Αφγανιστάν είναι σαν φαντάσματα, μάλλον θα έλεγε κανείς δεν έχουν αλλάξει και πολλά.
Ωστόσο τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα χωρίς τη δράση των φεμινιστικών κινημάτων, τα οποία ενδυναμώνονται όλο και περισσότερο.
Πηγή εικόνας: dw.com
Το πρώτο φεμινιστικό κύμα, που γεννήθηκε στη Δύση, εστίαζε ειδικά στη νομοθετική κατοχύρωση στοιχειωδών δικαιωμάτων για τις γυναίκες, και κυριότερα στη συμμετοχή στις εκλογές. Από το τελευταίο, οι υποστηρίκτριες του κινήματος ονομάστηκαν σουφραζέτες (suffrage= ψήφος στα αγγλικά).
Το δεύτερο κύμα που γεννήθηκε περί τη δεκαετία του ’60, με σημαντική εκπρόσωπο τη Σιμόν ντε Μποβουάρ, συνδέθηκε με τον ριζοσπαστικό φεμινισμό και αφορούσε κυρίως την οικονομική ισότητα μεταξύ των φύλων και ενασχόληση με τα δικαιώματα γυναικείων μειονοτήτων. Τότε αναγωρίστηκαν ως μέλη του κινήματος και οι λεσβίες γυναίκες.
Τέλος, το τρίτο κύμα, με κύρια εκπρόσωπο τη Τζούντιθ Μπάτλερ, άνθησε τη δεκαετία του ’90 και ασχολήθηκε ιδίως με την σεξουαλική απελευθέρωση, τα queer και trans άτομα και τα δικαιώματά τους, τα δικαιώματα αναπαραγωγής και την έμφυλη βία, ενώ άσκησε κριτική σε αρκετά σημεία του δεύτερου κύματος.
Παρ’ όλα αυτά η ανισότητα και η βία κατά των γυναικών καλά κρατούν, μάλιστα όχι μόνο σε χώρες του τρίτου κόσμου που μαστίζονται από την ελλιπή μόρφωση και πολλά άλλα κοινωνικά προβλήματα και αναταραχές. Με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, ας δούμε μερικά στοιχεία για την Ευρωπαϊκή Ένωση:
- 1 στις 3 γυναίκες στην ΕΕ έχει υποστεί σωματική βία από την ηλικία των 15 ετών και άνω
- 1 στις 2 γυναίκες έχει βιώσει ψυχολογική βία από τον σύντροφό της
- 1 στις 8 γυναίκες έχει υποστεί οικονομική βία από τον σύντροφό της
- 1 στις 20 γυναίκες έχει πέσει θύμα βιασμού
- 50 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε εβδομάδα εξαιτίας της ενδοοικογενειακής βίας
Στην Ελλάδα ενδεικτικά, από τη Δευτέρα 2 Απριλίου 2012 μέχρι την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2018 εξυπηρετήθηκαν στα 41 Συμβουλευτικά Κέντρα ανά την επικράτεια, αυτοπροσώπως αλλά και μέσω τρίτων προσώπων, 25.079 γυναίκες – τα 22.183 περιστατικά αφορούσαν περιστατικά βίας, σύμφωνα με το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας.
Παγκοσμίως 1 στις 2 δολοφονίες γυναικών γίνεται από τους συζύγους/συντρόφους τους και 1 στις 3 γυναίκες και κορίτσια βιώνουν σωματική ή σεξουαλική βία κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Από την Ινδία των χιλιάδων καθημερινών βιασμών, τις αφρικανικές χώρες της κλειτοριδεκτομής, τις χώρες της Αμερικής όπου καθίσταται παράνομη η άμβλωση, το Αφγανιστάν με τους Ταλιμπάν, μέχρι τις παγκόσμιες γυναικοκτονίες και ανισότητες, τα δικαιώματα των γυναικών βάλλονται διαρκώς.
Χρέος όλων μας ανεξαρτήτως φύλου να σταθούμε μαχητικά στο ύψος των περιστάσεων.
