Άρθρο του Οδυσσέα Γραμματικάκη,
Θεωρώ ότι το πιο δύσκολο πράγμα σε ένα άρθρο είναι η εισαγωγή. Μια εισαγωγή επ’ άξια στην θεματολογία του, μια εισαγωγή για να κάνει τον αναγνώστη να γυρίσει σελίδα (τις καλές εποχές) ή να σκρολάρει (κύλισμα στην οθόνη του κινητού).
Μια εισαγωγή που να σου κεντρίσει το ενδιαφέρον ρε παιδί μου, ίσως μια λέξη, κάποιο στιχάκι, αλλά ας μην πολυλογώ, μπαίνω όσο πιο γρήγορα μπορώ στο θέμα:
Ο καπιταλισμός κατέστρεψε (και) το ποδόσφαιρο!
Αφορμή για αυτό το κείμενο, είναι η είδηση που κυκλοφόρησε το βράδι της Κυριακής και επαληθεύτηκε το πρωϊνό της Δευτέρας ότι 12 ομάδες ποδοσφαίρου, έξι από την Αγγλία (οι έξι πιο επιτυχημένες και πιο κερδοφόρες), τρείς από Ιταλία (Γιουβέντους, Μίλαν, Ίντερ) και τρείς από Ισπανία (Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρτσελόνα, Ατλέτικο Μαδρίτης), υπέγραψαν την δημιουργία μιας «εναλλακτικής» λίγκας, με το όνομα European Super League.
Ένα εγχείρημα το οποίο συζητιόταν καιρό, πλέον το βλέπουμε να παίρνει σάρκα και οστά, αλλά τι μας αφορά εμάς αυτό; Η δημιουργία δηλαδή ενός ακόμη πρωταθλήματος ποδοσφαίρου και γιατί πίσω από αυτό το εγχείρημα κρύβεται η απληστία, η αισχροκέρδεια και τέλος πάντων, το μοντέλο του καπιταλισμού που βρίσκεται σε ισχύ από τα μισά της δεκαετίας του ’80;
Να πάρουμε λίγο τα πράγματα από την αρχή, να αναφέρω εδώ ότι το άρθρο αυτό θα επικεντρωθεί στην Αγγλία περισσότερο, καθώς οι έξι ομάδες που θα βρίσκονται σε αυτήν την Ευρωπαϊκή Λίγκα (με αμερικάνικα λεφτά) είναι αγγλικές, κατά δεύτερον γιατί η ποδοσφαιρική παράδοση του Νησιού είναι τέτοια που φέρνει σε αμηχανία χιλιάδες φιλάθλους αγγλικών ομάδων στον κόσμο με τις κινήσεις αυτές και τέλος -αυτό είναι προσωπική άποψη του συντάκτη και μπορούμε να μιλάμε για ώρες χωρίς ποτέ να βρεθεί άκρη-, διότι το “You’ll Never Walk Alone” όσο και αν το φτύνουν στην μούρη, πάντα θα με ανατριχιάζει στο τέλος της ημέρας.
Το ποδόσφαιρο έχει εμπορευματοποιηθεί πολλά χρόνια τώρα, δεν περίμενε κανείς μια Ευρωπαϊκή λίγκα πάμπλουτων ομάδων για να πέσει από τα σύννεφα για το μοντέρνο ποδόσφαιρο, να πιάσει τα κασκόλ και να τα κάνει λάβαρα επανάστασης.
Αλλά γιατί εξαγριώθηκαν οι φίλαθλοι σε όλον τον κόσμο, γιατί ο Πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον έκανε δήλωση πάνω σε αυτό το ζήτημα και τάχθηκε εναντίον αυτού του εγχειρήματος;
Διότι για πρώτη φορά στα χρονικά του ποδοσφαίρου, 12 ομάδες αποφασίζουν για τις άλλες εκατοντάδες που είναι κατώτερες τους. Σας θυμίζει μήπως κάτι αυτό;
Πίσω από αυτό το φιλόδοξο αν μη τι άλλο εγχείρημα, κρύβεται και κάτι άλλο, για πρώτη φορά στην ιστορία του ποδοσφαίρου, πίσω από μια διοργάνωση δεν υπάρχει η αντίστοιχη ευρωπαϊκή ή παγκόσμια ομοσπονδία (βλ. UEFA ή FIFA), αλλά μια αμερικανική τράπεζα, η JP Morgan, που με μια κυνική δήλωση, επιβεβαίωσε ότι θα δώσει 3.5 δισεκατομμύρια για το νέο πρωτάθλημα. Για πρώτη φορά στην ιστορία, μια Τράπεζα θα χρηματοδοτήσει εξ’ ολοκλήρου ένα πρωτάθλημα μεγαθήριών, στο οποίο οι 20 ομάδες που θα το αποτελούν, (οι 15 θα είναι μόνιμες), θα παίζουν κάθε εβδομάδα μεταξύ τους, τα ποσά που θα τους δίνονται είναι τόσα πολλά που οι 15 πλουσιότερες ομάδες θα μπορέσουν να ξεπληρώσουν κάποια από τα υπέρογκα ποσά που έχουν στο χρέος τους. Τότεναμ και Μάντσεστερ Γιούναϊτεντ για παράδειγμα έχουν 591.8 εκατομμύρια και 452.7 εκατομμύρια λίρες χρέος αντίστοιχα, σύμφωνα με το BBC (βλ. παρακάτω εικόνα).
Τι σύγκρουση συμφερόντων όμως δημιουργεί όλο αυτό μεταξύ διοικήσεων και φιλάθλων;
Στην ουσία το να αγωνίζονται οι 15 πιο επιτυχημένες ομάδες του πλανήτη κάθε εβδομάδα, με σχεδόν τους ίδιους αντιπάλους κάθε χρόνο και με απολαβές τεράστιες, ικανές να καλύψουν διάφορα κόστη αλλά και εξαιτίας των απολαβών να δημιουργήσουν “Dream Teams”, γεννιέται το ερώτημα: «Θα συνεχίζουν οι ομάδες αυτές να παίζουν στα εγχώρια πρωταθλήματα τους;». Αυτές λένε ναι. Αλλά θα υπάρχει κίνητρο για τις έξι αγγλικές ομάδες να κυνηγάνε μια θέση που θα τους οδηγήσει στην τετράδα (και στο Champions League – τον μέχρι στιγμής πιο επιτυχημένο θεσμό ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου) ; ή δεν θα τους ενδιαφέρει καθόλου, καθώς θα έχουν έτοιμη την θέση τους στο πρωτάθλημα που σχεδίασαν οι ίδιες για τον εαυτό τους. Δηλαδή, είτε η Λίβερπουλ βγει 1η είτε 20η, πάλι θα βρίσκεται στην «κλειστή λίγκα» που δημιούργησε.
Οι φίλαθλοι των αγγλικών ομάδων βρίσκονται στα «κάγκελα» καταγγέλλοντας την απόφαση των ομάδων τους και διαμηνύοντας ότι δεν πρόκειται να υποταχθούν.
Οι ομάδες πλέον μπορεί να μην αγωνίζονται στα γήπεδα τους, αλλά να ταξιδεύουν στις ΗΠΑ, στην Κίνα και σε άλλες χώρες-ποδοσφαιρομάνες, αλλά ακόμη και να παίζουν στα γήπεδα τους, ο μέσος φίλαθλος της Λίβερπουλ για παράδειγμα θα αγοράσει με 700 λίρες περίπου, εισιτήρια για όλα τα παιχνίδια της ομάδας του στο γήπεδο της ομάδας του.
Με την δημιουργία αυτής της λίγκας, ένα εισιτήριο πιθανόν να κοστίζει από μόνο του 700 λίρες, καθώς το να βλέπεις Λίβερπουλ-Ρεάλ την Τετάρτη και Λίβερπουλ-Μπαρτσελόνα την επόμενη Τετάρτη, δεν είναι και κάτι καθημερινό. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, να ερημώσει το εγχώριο πρωτάθλημα, τα γήπεδα να μένουν άδεια χωρίς φιλάθλους, χωρίς τραγούδια και κορέο.
Και σε όλα αυτά, που κολλάει ο καπιταλισμός; Μα, όλο αυτό, είναι ο καπιταλισμός. Μια ελίτ, κλειστή, που θα πλουτίζει και μας διαμηνύει ότι «αλλάζουμε και μεταμορφώνουμε το ποδόσφαιρο» (μεταρρυθμίσεις-μεταρρυθμίσεις-μεταρρυθμίσεις), που θα δημιουργεί μεγαλύτερο χάσμα με τις μικρότερες ομάδες, με αποτέλεσμα να παρακμάζουν και να χρεωκοπούν, όπως συμβαίνει με πάρα πολλές βρετανικές ιστορικές ομάδες, παραδείγματος χάριν η Μπόλτον, η Μπέρι και η Γουίγκαν.
Το ποδόσφαιρο «μιμείται» την οικονομία, όπως η ζωή μιμείται την τέχνη. Έξι άνθρωποι αυτή την στιγμή στην Βρετανία κατέχουν τόσα λεφτά όσα 13 εκατομμύρια συμπολίτες τους. Έξι ομάδες στην Βρετανία, κατέχουν περίπου όσα κατέχουν οι άλλες 86 ποδοσφαιρικές ομάδες και στις τέσσερις κατηγορίες .
Δεν ζούμε αυτές τις μέρες το τέλος του ποδοσφαίρου, το ποδόσφαιρο έχει πεθάνει καιρό τώρα, τώρα βλέπουμε την βεβήλωση του από τους ιθύνοντες που το κατέστρεψαν. Και τώρα εκεί που τριγυρνάνε τα κούφια σώματα των θρυλικών κάποτε βρετανικών ομάδων, ξάφνου-ξάφνου, από μακριά βγήκαν οι οπαδοί από τα σπίτια τους, με κασκόλ, μπύρες και καπνογόνα, μουρμουρίζοντας τραγούδια, τραγούδια από λιμάνια, ορυχεία και εργοστάσια, σαν αυτά που τραγουδούσαν οι παππούδες τους και οι προ-παππούδες τους.
Μα κοίτα τους! Τραγουδάνε το “You’ll Never Walk Alone” με καπνογόνο στο χέρι. Όντως υπάρχει χρυσός ουρανός, μετά την καταιγίδα τελικά.
ΥΓ. Μετά τον ξεσηκωμό των χιλιάδων οπαδών αλλά και αθλητικών σωματείων στην Μεγάλη Βρετανία, οι Αγγλικές ομάδες αποχώρησαν από την European Super League, ζητώντας μεν συγγνώμη παραδεχόμενες το λάθος τους αλλά αφήνοντας εκτεθειμένες τις ιταλικές και ισπανικές ομάδες που είναι ακόμα μέλη.
Μόλις τελειώσουν τα πανηγύρια που καλά κάνουν και γίνονται, όπως και να μεταφράζεται αυτό που έγινε, είναι μια νίκη του ποδοσφαίρου και του πολιτισμού έναντι της απληστίας, καλό είναι όμως να δούμε πως θα είναι η επόμενη μέρα για το ποδόσφαιρο και τον σύγχρονο αθλητισμό. Ποια θα είναι τα μέτρα που θα θεσπιστούν για να μην επαναληφθεί άλλο ένα τέτοιο εγχείρημα, το οποίο εν τέλει αποδείχτηκε πάρα πολύ αδύναμο. Από την άλλη δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ιδρυτές και επενδυτές της European Super League, την πάτησαν σαν πρωτοετή στην Οικονομική Επιστήμη. Βρε, δεν ξέρεις ότι υπάρχει ο οικονομικός ανταγωνισμός (το ξέρω πόσο πολύ οι καπιταλιστές λατρεύουν το μονοπώλιο και ας το κρύβουν καμιά φορά) αλλά είδες τι γίνεται καμιά φορά όταν αφήνεις την ελεύθερη αγορά να αυτορυθμιστεί με το αόρατο χέρι της; Μια πρόταση 7.5 δισεκατομμυρίων από την UEFA προς τις αγγλικές ομάδες γίνεται. Να τι γίνεται.
