Άρθρο της Σοφίας Θανοπούλου,

Η εμφάνιση της μολυσματικής νόσου, COVID-19, προκάλεσε έντονη αναστάτωση στους πολίτες και επιβάρυνε σημαντικά το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, του οποίου τα μέλη επωμίζονται τη φροντίδα των νοσούντων και τον περιορισμό της νόσου. Σε περιόδους πανδημίας, όπως συμβαίνει τώρα, η καραντίνα χρησιμοποιήθηκε ως μία στρατηγική του συστήματος δημόσιας υγείας με σκοπό τον περιορισμό μετάδοσης της νόσου. Παρ’ όλο που η καραντίνα εξυπηρέτησε ευρέως το κοινό καλό, οι επαγγελματίες υγείας αντιμετώπισαν αρκετές προκλήσεις και δέχτηκαν αρκετή πίεση, τόσο σε σωματικό, όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο.

Η επαγγελματική εξουθένωση στο χώρο της υγείας για τους επαγγελματίες αυτού του κλάδου είναι ιδιαίτερα έντονη, καθώς αυτοί, εκτός από τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενών, παρέχουν ταυτόχρονα και ψυχολογική υποστήριξη. Ο κλάδος είναι ιδιαίτερα μεγάλος και σε αυτόν συγκαταλέγονται αρκετά επαγγέλματα. Ένα από αυτά είναι και  το επάγγελμα του φυσικοθεραπευτή. Ο φυσικοθεραπευτής ασκεί ένα επάγγελμα υγείας με αρκετές απαιτήσεις και ιδιαίτερα έντονο εργασιακό άγχος, τόσο σε ατομικό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, κάτι που δεν ωφελεί ιδιαίτερα την ψυχική και σωματική του υγεία.

Ας ξεκινήσουμε από το τι ορίζουμε ως φυσικοθεραπέια ή φυσιοθεραπεία: είναι η θεραπευτική προσέγγιση του ασθενούς με τη χρήση των φυσικών μέσων (κίνηση, φώς, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα), όπως φαίνεται και από το πρώτο συνθετικό της λέξης ( φύσιο-) . Τα φυσικά μέσα γίνονται χρήσιμα εργαλεία στα χέρια εξειδικευμένων επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι είναι πτυχιούχοι φυσιοθεραπευτές. Η Φυσιοθεραπεία ως επιστήμη έχει εφαρμογή σε πολλούς ιατρικούς κλάδους, όπως είναι η Ορθοπεδική, η Νευρολογία, η Γενική Χειρουργική, η Νευροχειρουργική, η Καρδιοχειρουργική, η Παιδιατρική, η Πνευμονολογία, η Ουρολογία κλπ. Κάθε φυσικοθεραπευτής είναι εξειδικευμένος σε έναν από τους παραπάνω κλάδους και αντίστοιχα επιλέγει συγκεκριμένο χώρο εργασίας και συνεργάτες.

Το συγκεκριμένο επάγγελμα απαιτεί την ανάπτυξη και τη χρήση πολλών δεξιοτήτων  σε κατάλληλο εκπαιδευτικό πλαίσιο και με την κατάλληλη εμπειρία. Ωστόσο, οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες δεν παύουν να είναι ταυτόχρονα και άνθρωποι με προσωπικά χαρακτηριστικά, τα οποία επηρεάζουν και τον τρόπο που νιώθουν στο εκάστοτε πλαίσιο. Τα χαρακτηριστικά που οδηγούν στο βίωμα του άγχους είναι τόσο προσωπικά, όσο και επαγγελματικά.

Τα επαγγελματικά χαρακτηριστικά σχετίζονται με τις απαιτήσεις του επαγγέλματος και τις διαφορετικές πρωτοβουλίες που θα πάρει ο κάθε θεραπευτής σε σχέση με κάθε ασθενή για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου και τη βελτίωση της καθημερινότητας του ασθενούς, με το φόρτο εργασίας και τη χαμηλή αμοιβή, τα ωράρια και το χώρο. Αναφορικά με τον χώρο εργασίας, ένας φυσικοθεραπευτής μπορεί να εργάζεται σε ένα νοσοκομείο ή σε ένα κέντρο αποκατάστασης ή σε ένα ιδιωτικό θεραπευτήριο, το οποίο μάλιστα μπορεί και να διευθύνει. Οι ευθύνες που θα έχει και οι πρωτοβουλίες που θα χρειαστεί να πάρει, θα είναι διαφορετικές σε κάθε περίπτωση. Σημαντικό ρόλο στην αύξηση του άγχους παίζουν οι ευρύτερες εργασιακές σχέσεις και ενίοτε συγκρούσεις με προϊσταμένους ή υφισταμένους αντίστοιχα, καθώς και  οι συνεργασίες που δημιουργούνται μεταξύ διαφορετικών επαγγελματιών,  όπως είναι οι γιατροί, οι λογοθεραπευτές, οι γυμναστές και οι ψυχολόγοι.

Όσον αφορά τα προσωπικά χαρακτηριστικά, αυτά σχετίζονται με την προσωπικότητα και τη συναισθηματική νοημοσύνη του θεραπευτή. Πιο συγκεκριμένα, χαρακτηριστικά, όπως η εξωστρέφεια, ο νευρωτισμός, η ευαισθησία και η δεκτικότητα σε νέα ερεθίσματα σχετίζονται με την τάση που έχει ένα άτομο να βιώνει ή όχι άγχος, όταν βρίσκεται σε διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες. Δηλαδή, επαγγελματίες οι οποίοι έχουν την προδιάθεση να αγχώνονται κατά την αντιμετώπιση καταστάσεων, σε όλα τα επίπεδα της ζωής τους εμφανίζουν περισσότερο άγχος σε σχέση με εκείνους που είναι περισσότερο αισιόδοξοι και σίγουροι για τον εαυτό τους και την αποτελεσματικότητα των πράξεών τους. Όσο πιο ανοικτό είναι ένα άτομο σε καινούριες εμπειρίες και όσο πιο ευσυνείδητο είναι, τόσο χαμηλότερο είναι το στρες που βιώνει εξαιτίας των συγκρούσεων στο χώρο της εργασίας. Σημαντικό ρόλο, επίσης, διαδραματίζει και η φυσική κατάσταση των φυσικοθεραπευτών στην αύξηση του άγχους. Θεραπευτές οι οποίοι ασκούνται και διατηρούν τη φυσική τους κατάσταση και την υγεία τους, αγχώνονται λιγότερο, σε αντίθεση με εκείνους που δεν αθλούνται .

Βασικό ρόλο σε κάθε περίπτωση παίζει η συνεργασία όλων των μερών, αφενός ασθενή και επαγγελματία φυσικοθεραπευτή, αφετέρου όλων των επαγγελματιών που θα συμβάλουν στην λειτουργική αποκατάσταση του εκάστοτε ασθενή και στην ομαλή επανένταξή του στην καθημερινότητα. Η πανδημία του Covid-19 έχει διαταράξει όλα τα επίπεδα της καθημερινής μας ζωής και κυρίως τον τομέα της υγείας και μετέπειτα της οικονομίας. Η πιστή τήρηση των μέτρων προστασίας, ο σεβασμός στους επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι βρίσκονται «στην πρώτη γραμμή», αλλά και μία αισιόδοξη στάση θα συμβάλουν στην ομαλότερη αντιμετώπιση της υπάρχουσας κατάστασης.

Και μπορεί μέσα σε μία κρίση, όπως αυτή, που αγγίζει τις ζωές μας σε κάθε πιθανή πτυχή, το προσωπικό υγείας να υπερβεί την ανθρώπινη φύση του, όμως, αυτό δεν αποτελεί διακαιολογία για έλλειψη κατανόησης προς το πρόσωπό του. Ας σταθούμε, λοιπόν, στο ύψος των περιστάσεων, ώστε να γίνουμε και εμείς αρωγοί στο έργο του!