Του εξωτερικού συνεργάτη, Κωστή Μυλωνά,

Σκεφτόμουν τι να περιλαμβάνει το άρθρο μου για τον μήνα Ιούνιο και διαπίστωσα πως μέχρι τώρα δεν έχουμε συζητήσει (εκτός αν με απατά η μνήμη μου) στη στήλη του YouthVoice κανένα ποίημα του Καββαδία, μολονότι πρόκειται για έναν από τους αγαπημένους μου ποιητές. Διάλεξα το ποίημα «Θεσσαλονίκη» μεταξύ πολλών αγαπημένων. Τη Θεσσαλονίκη την ύμνησαν οι Τσιτσάνης – Ζαμπέτας με τα μπουζούκια τους και ο Καββαδίας με το υπέροχο αυτό ποίημά του.

Θεσσαλονίκη

Ήταν εκείνη τη νυχτιά που φύσαγε ο Βαρδάρης

το κύμα η πλώρη εκέρδιζεν οργιά με την οργιά

σ’ έστειλε ο πρώτος στα νερά να πας για να γραδάρεις

μα εσύ θυμάσαι τη Σμαρώ και την Καλαμαριά

Καταρχάς να προ αποσαφηνίσουμε πως εφόσον μιλάμε για Καββαδία δεν μπορούν να εξηγηθούν όλα. Πρώτον επειδή το ποίημα εμπεριέχει ιδιαίτερη ναυτική ορολογία και δεύτερον διότι θα χανόταν η μαγεία και η ιδιοσυγκρασία του ποιητή. Ακούς (μελοποιημένα) τα ποιήματα του Καββαδία και κλαις ή συγκινείσαι χωρίς να ξέρεις ακριβώς το γιατί. Εδώ, το ποίημα ξεκινά με την χωροεικόνα της Θεσσαλονίκης. Κλασικό αεράκι και δροσιά το βράδυ και το κύμα στο Θερμαϊκό να πρωταγωνιστεί. Μετά τη θάλασσα, έρχεται η γυναικεία φιγούρα της Σμαρώς. Μια γυναικεία φιγούρα που κυκλοφορεί κάπου στην Καλαμαριά, στα ανατολικά της Θεσσαλονίκης. Η ανάμνηση αυτής της γυναίκας δεν αφήνει τον πρωταγωνιστή να επικεντρωθεί στη δουλειά του και το μυαλό του τυρβάζει σε στιγμές του παρελθόντος.

πηγή εικόνας: http://users.uoa.gr

Ξέχασες κείνο το σκοπό που λέγανε οι Χιλιάνοι

-Άγιε Νικόλα φύλαγε κι Άγια Θαλασσινή-.

Τυφλό κορίτσι σ’οδηγάει, παιδί του Modigliani

που τ’ αγαπούσε ο δόκιμος κι οι δυο Μαρμαρινοί

Εδώ ο ποιητής λέει πως ο πρωταγωνιστής απομακρύνθηκε από τον εαυτό του, από τις εμπειρίες από τα διδάγματά του, απ’ όσα αγαπά και ζητά σαν ναυτικός. Θεωρεί ότι πρόκειται περί ύβρεως, γι’ αυτό και επέρχεται και η τύφλωση («τυφλό κορίτσι»), δηλαδή δεν το να μην ξέρεις τι κάνεις και σε ποιον δρόμο βαδίζεις. Έχεις φύγει μακριά απ’ όσα σε έκαναν αυτό που είσαι και κυρίως έχεις αφεστεί από συναδέλφους, φίλους, συντρόφους.

Απάνου στο γιατάκι σου φίδι νωθρό κοιμάται

Και φέρνει βόλτες ψάχνοντας τα ρούχα σου η μαϊμού

Εκτός από τη μάνα σου κανείς δεν σε θυμάται

Σε τούτο το τρομαχτικό ταξίδι του χαμού

Και φτάσαμε στην τιμωρία. Μια νωθρή σεξουαλική ζωή, σχεδόν ανύπαρκτη (η μαϊμού συμβολίζει την γκρίνια και την στεναχώρια) και ασφαλώς το φίδι είναι ένδειξη κακών ή επικίνδυνων γεγονότων. Είναι δεδομένο πως οι ναυτικοί ενδιαφέρονται πάρα πολύ για τα σημάδια και είναι ιδιαιτέρως προληπτικοί. Θεωρούν πως όλα κάτι συμβολίζουν. Ένα άστρο που θα δουν μέσα στη θάλασσα, μια γάτα που θα συναντήσουν σε κάποια στεριά ή ένα όνειρο που θα δουν το βράδυ στο πλοίο. Θα έλεγα πως όλοι οι ναυτικοί κρύβουν μέσα τους έναν ποιητή, έναν Καββαδία, έναν φιλόσοφο της καθημερινότητας στα καράβια. Η μόνη παρηγοριά – υποστήριξη, είναι η μητρική φιγούρα. Θυμάμαι πως αυτός ο στίχος ανέκαθεν με συγκινούσε. Πράγματι, η μάνα είναι πάντα εκεί. Και λάθη να κάνεις και με όλους τους άλλους να μαλώσεις και να κόψεις επαφές, η μάνα το βράδυ θα σε πάρει ένα τηλέφωνο, θα στεναχωρηθεί περισσότερο από εσένα γι’ αυτό που σου συμβαίνει και πιθανότατα να μην κοιμηθεί ολόκληρο το βράδυ, για να σου βρει μια λύση.

πηγή εικόνας: Lifo

Κάτω από φώτα κόκκινα κοιμάται η Σαλονίκη

Πριν δέκα χρόνια μεθυσμένη μου είπες σ’αγαπώ

Αύριο σαν τότε και χωρίς χρυσάφι στο μανίκι

Μάταια θα ψάχνεις το στρατί που πάει για το Ντεπό

Και ξαναγυρνάμε στην πόλη. Η Θεσσαλονίκη είναι η κάθαρση μας λοιπόν. Η μνήμη μιας άλλης εποχής ηρεμεί τον πρωταγωνιστή που μάταια θυμάται, μάταια αναζητά, γιατί δεν θα βρει το δρόμο για το Ντεπό (πάλι στα ανατολικά της πόλης). Έχουν περάσει δέκα χρόνια από την τελευταία ερωτική του ανάμνηση. Αλλά συνεχίζει να τον συγκινεί, να του κρατάει συντροφιά το βράδυ. Μάλλον ήταν ισχυρή αυτή η γυναικεία παρουσία και το χρώμα της πόλης δεν το έδιωξε ποτέ. Το παίρνει πάντα μαζί του στα μεγάλα του ταξίδια. Μ’ άλλα λόγια, όπου κι αν ταξιδεύει στο μυαλό του είναι η Θεσσαλονίκη και η Σμαρώ.