Ημέρα Παρασκευή, 4η Δεκεμβρίου 2020. Τότε κατατέθηκε και υπερψηφίστηκε το νέο νομοσχέδιο που εισέφερε στην Βουλή ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κ. Χατζηδάκης. Αντικείμενο αυτού είναι ο εκσυγχρονισμός της πολεοδομικής νομοθεσίας και η εναρμόνιση αυτής στα πρότυπα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο σημείο αυτό θα αναφερθούν τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου, όπως αυτό έχει δει το φως της δημοσιότητας. Αρχικά, ο χρόνος εκπόνησης των πολεοδομικών μελετών περιορίζεται στα 2,5 έτη, θεσπίζοντας έτσι ένα σαφές και σύντομο σημείο ολοκλήρωσης των πολεοδομικών μελετών. Παράλληλα, αποτελεί την απαρχή πεντακοσίων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, με επίκεντρο τις τουριστικές περιοχές, αρχής γενομένης από τη νησιωτική χώρα (Κρήτη, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Βόρειο Αιγαίο, Ιόνιο). Η χρηματοδότηση του προγράμματος αυτού θα γίνει από το Ταμείο Ανάκαμψης και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Ακολούθως, αλλαγή επέρχεται και με τη μείωση κατά 10% (ποσοστό σημαντικό) των συντελεστών στην εκτός σχεδίου δόμηση και αλλάζει το καθεστώς των παρεκκλίσεων αρτιότητας (εκτός σχεδίου οικόπεδα 750 τ.μ., 1200 τ.μ., 2 στρέμματα). Προκειμένου να υπάρξει ομαλή προσαρμογή στο νέο αυτό καθεστώς, καθιερώνεται διετής μεταβατική περίοδος, κατά τη διάρκεια της οποίας δύναται να πραγματοποιηθεί έκδοση οικοδομικών αδειών, που θα ισχύουν για επιπλέον έξι χρόνια. Αν αυτό δεν πραγματωθεί, θα είναι δυνατή η δόμηση με βάση τα ανωτέρω αναφερόμενα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια.
Επιπροσθέτως, ενεργοποιείται η μεταφορά του συντελεστή δόμησης [1] και δημιουργείται η Ψηφιακή Τράπεζα Γης. Στο πλαίσιο ψηφιοποίησης του Δημοσίου Τομέα, προτάσσεται η ηλεκτρονική έκδοση οικοδομικών αδειών με την ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεως και φακέλου. Ακόμη, θεσπίζονται η «απόσυρση» κτιρίων και η απαλλοτρίωση ορόφων, εισαχθείσες στο Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, ενώ προβλέπεται η αυτοδίκαιη άρση των ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων εάν παρέλθει μεγάλο διάστημα από την υποβολή τους. Καθιερώνεται και περιορισμός στην εκ νέου επιβολή ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων, με το νομοσχέδιο να προβλέπει πως μια ρυμοτομική απαλλοτρίωση μπορεί να επιβληθεί εκ νέου μόνο μία φορά. Τέλος, προκειμένου να ενισχυθεί η φιλική προς το περιβάλλον διαβίωση, δίνεται μεγαλύτερος συντελεστής δόμησης στα φιλικά για το περιβάλλον ενεργειακά κτίρια και παρέχονται κίνητρα για την ενίσχυση της προσβασιμότητας των κτιρίων στους συνανθρώπους μας με αναπηρίες.
Αναμένεται η δημοσίευση αυτού σε Φ.Ε.Κ., καθότι ψηφίστηκε από την Βουλή, προκειμένου να γίνει κατανοητός με σαφήνεια ο τρόπος υλοποίησης των ανωτέρω στόχων. Η εισαγωγή του δημοσίου τομέα σε μια εποχή ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων και διακίνησης ηλεκτρονικών εγγράφων είναι κάτι που έπρεπε να γίνει. Όμως, οι δημόσιες υπηρεσίες χρειάζεται να εκσυγχρονιστούν και υλικοτεχνικά, ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μεταβατική περίοδος χρήζει προσεκτικής διαχειρίσεως. Το δημόσιο εντός αυτού του χρονικού διαστήματος οφείλει να προετοιμαστεί. Η πολεοδομία δεν είναι αντικείμενο εύχρηστο και ευκίνητο. Οι εκτάσεις, στις οποίες επενεργεί, είναι τεράστιες και ο αριθμός των δικαιωμάτων που εξαρτώνται από αυτή γιγαντιώδης. Εξαιτίας αυτών, το νομοσχέδιο πρέπει να εξειδικευτεί και να εφαρμοστεί με προσεκτικό τρόπο, ώστε να αντιμετωπιστούν όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα τα προβλήματα, τα οποία θα προκύψουν.
Τέλος, κάθε χώρα έχει τις δικές τις ιδιομορφίες είτε αυτές εκκινούν από το γεωγραφικό ανάγλυφο αυτής είτε από την ιστορία της. Η μίμηση της προόδου των άλλων χωρών εγκυμονεί τον κίνδυνο υιοθέτησης πρακτικών, οι οποίες δεν ταιριάζουν με τις ιδιαιτερότητες της χώρας μας και επομένως, δεν θα επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ελπίζουμε, πάντοτε, πως το παρόν νομοσχέδιο δεν θα αποτελέσει ένα ακόμη τέτοιο παράδειγμα.
[1] Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης είναι η αφαίρεση Συντελεστή Δόμησης από ένα ακίνητο (το βαρυνόμενο) και η προσθήκη αυτού σε ένα άλλο ακίνητο (το ωφελούμενο). Θεωρείται συνταγματικός θεσμός ως μέθοδος αποζημίωσης για τις περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρ. 24 παρ. 6 του Συντάγματος, ήτοι έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα ή με οικοδομήματα ή μνημεία που έχουν χαρακτηριστεί έργα τέχνης ή διατηρητέα ή αρχαιολογικοί χώροι. Σε αυτές τις περιπτώσεις αφενός η δόμηση δύναται να απαγορεύεται εντελώς και αφετέρου μπορεί να μην παρέχεται η δυνατότητα εξάντλησης του ισχύοντος στην περιοχή συντελεστή δόμησης (άρ. 1-11 Ν.2300/1995, άρ. 3 Ν.3044/2002 & N.4495/2017 σε συνδ. με Γλ. Σιούτη, «Εγχειρίδιο Δικαίου Περιβάλλοντος», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΑΚΚΟΥΛΑ ΑΘΗΝΑ-ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, Γ’έκδοση, 2018, σελ.304-307).
