Αντιμέτωπη με μια πληθώρα εντάσεων έχει βρεθεί το τελευταίο διάστημα η Τουρκία, καθώς η ίδια έχει συμβάλει ενεργά στο να ανοίξουν μέτωπα αντιπαραθέσεων με ένα μεγάλο μέρος γειτονικών χωρών. Πιο συγκεκριμένα, στο στόχαστρο του Ερντογάν εκτός από  την  Ελλάδα βρίσκονται και η Κύπρος, η Συρία, η Λιβύη και η Αρμενία. Μετά τα τελευταία θερμά γεγονότα, τα οποία διαδραματίστηκαν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Τουρκία, ενώ παρότρυνε την χώρα να διευθετήσει άμεσα οποιαδήποτε διαφορά έχει δημιουργηθεί, βάσει του διεθνούς και θαλάσσιου δικαίου, καθώς παραβιάσεις των υδάτων, αλλά και του ελληνικού εναέριου χώρου, θα είναι μη αποδεκτές και κατακριτέες. Παρά το τελικό ψήφισμα και τις προειδοποιήσεις από την ΕΕ προς την Τουρκία, η προκλητικότητα παραμένει ως ένα δυνατό χαρτί στο τραπέζι των πολιτικών διεκδικήσεων, καθώς πρόσφατα εισχώρησε και πάλι στα ελληνικά χωρικά ύδατα το πλοίο “Oruc Reis”. Η Άγκυρα, όπως έχει κάνει ξεκάθαρο με μια σειρά επιθετικών κινήσεων, δεν προτίθεται να αναστείλει το “casus belli”, το οποίο σύμφωνα με την ίδια προκύπτει από την μη αποδοχή της διεθνούς νομοθεσίας σχετικά με τα όρια της αιγιαλίτιδας ζώνης. 

  • Τι ορίζουμε ως Αιγιαλίτιδα Ζώνη  

Ιδιαίτερα σημαντικό για την υπεράσπιση των νόμιμων δικαιωμάτων μας ως χώρας κατά των συνεχόμενων, χρόνιων, υδάτινων και εναέριων παραβιάσεων, είναι να μπορούμε να επιχειρηματολογήσουμε για αυτά βάσει του νομικού πλαισίου που έχει οριστεί από το διεθνές δίκαιο για τα χωρικά ύδατα. Η αιγιαλίτιδα ζώνη – ή διαφορετικά – χωρική θάλασσα, είναι μια υδάτινη γραμμή, η οποία συναντάται στις ακτές των κρατών.  Σε αυτήν αντιστοιχούν το νερό, ο βυθός, το υπέδαφος και ο υπερκείμενος εναέριος χώρος. Κάθε παράκτιο κράτος έχει πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα στα σημεία που προαναφέρθηκαν, στα οποία μπορούν να εισέρχονται πλοία τρίτων κρατών μετά και την συγκατάθεση του δικαιούχου. Από το 1970 και ύστερα, αυξήθηκαν τα θαλάσσια ύδατα όλων των κρατών κατά 12 μίλια, κάτι το οποίο από εθιμικό κανόνα, κατάφερε να οριοθετηθεί στην σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας.  

Παρά τις διαδικασίες και τις αλλαγές που ακολούθησαν στα σύνορα των υπολοίπων κρατών, η Ελλάδα δεν συμμετείχε στην ενέργεια αύξησης της αιγιαλίτιδος ζώνης και δήλωσε πως βρίσκεται σε επιφύλαξη για την άσκηση του δικαιώματος αυτού. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών: «Το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδας ορίστηκε το 1936 στα 6 ναυτικά μίλια από την ακτή (Ν. 230/1936 και μεταγενέστερο Ν.Δ. 187/1973). Διατηρήθηκε, εντούτοις, ρητώς το όριο των 10 ναυτικών μιλίων αιγιαλίτιδας ζώνης όσον αφορά στον εναέριο χώρο, βάσει της προγενέστερης νομοθεσίας (Διάταγμα της 6ης Σεπτεμβρίου 1931, σε συνδυασμό με τον νόμο 5017/1931)».  

Σε αντίθεση της συμβιβαστικής στάσης που κράτησε η Αθήνα στο ζήτημα, η Τουρκία επέκτεινε την θαλάσσια ζώνη της στον χώρο του Αιγαίου, στα 6 μίλια το 1964, καθώς και στις περιοχές του Εύξεινου Πόντου και της Ανατολικής Μεσογείου, φτάνοντας τα 12 μίλια.  

  • Casus Belli 

Μετά την κύρωση για την επέκταση των αιγιαλίτιδων ζωνών στα 12 μίλια, στην Σύμβαση για το Δίκαιο της θάλασσας (Ν. 2321/1995), η Τουρκία αντέδρασε απειλητικά, με ψήφισμα από την τουρκική εθνοσυνέλευση, πως στην περίπτωση που η Ελλάδα ασκήσει το νόμιμο δικαίωμά της για διεύρυνση των υδάτων πέρα των 6 μιλίων, αυτό θα αποτελέσει αιτία πολέμου (Casus Belli) και θα υπάρξει εξουσιοδότηση χρήσης στρατιωτικών μέσων για την διευθέτηση του θέματος.  

Σύμφωνα με την γειτονική χώρα, κανένα κράτος δεν είναι υποχρεωμένο να εξαντλήσει την δυνατότητα επέκτασης των υδάτων στα 12 μίλια, που θεωρείται το μέγιστο όριο. Στην περίπτωση του Αιγαίου η αύξηση των ζωνών από την πλευρά του ελληνικού κράτους θίγει τις κύριες διεκδικήσεις και τα συμφέροντα της Τουρκίας, κάτι το οποίο δεν στηρίζεται σε κάποιο νομικό πλαίσιο. Οι στρατηγικές αυτές κινήσεις παραβιάζουν ρητά «θεμελιώδεις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών περί απαγόρευσης χρήσης ή απειλής χρήσης βίας (άρθρο 2, παρ. 4), περί ειρηνικής επίλυσης (άρθρο 2, παρ. 3) και περί καλής γειτονίας και ειρηνικής συνύπαρξης (Προοίμιο)». Επιπλέον, υπονομεύουν τις σχέσεις συμμαχικών δυνατοτήτων, όπως αυτές ορίζονται στις βασικές αρχές του ΝΑΤΟ.  

Νομικά οι θέσεις που πρεσβεύει η Τουρκία δεν υποστηρίζονται από δυνατά επιχειρήματα, παρά τονίζουν την ανησυχία της γειτονικής χώρας για παραβίαση ή αναστολή των διεκδικήσεών της. Ενδεικτικά, σημεία που θα ωφελούσαν την Αθήνα στην διευθέτηση των ζητημάτων της στον χώρο του Αιγαίου, είναι πλειοψηφία της κυριότητας της υφαλοκρηπίδας που διεκδικείται από τα δυο κράτη, καθώς και η μεγάλη διαφορά στην αύξηση των θαλάσσιων ορίων της Ζώνης Έρευνας και Διασώσεως (72%, σε αντίθεση με το 43% το οποίο ισχύει σήμερα), κάτι το οποίο θα αποτελούσε την οριστική αναίρεση των τουρκικών προσπαθειών για αναδιαμόρφωση αυτών των ορίων. 

Η Ελλάδα υπό την μόνιμη, παράνομη και ανυπόστατη απειλή του “Casus Belli”, διατηρεί μία ουδέτερη στάση στο ζήτημα της αύξησης των χωρικών υδάτων και απέχει από κάθε άσκηση των δικαιωμάτων της. Μετά και τις παροτρύνσεις της ΕΕ προς την Τουρκία και εφόσον τα δεδομένα παραμένουν πλαισιωμένα στην ίδια λογική εκβιασμού, είναι απαραίτητο να επαναπροσδιοριστούν οι στρατηγικές αντιμετώπισης των προβλημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, σε συνεργασία και με τα υπόλοιπα εμπλεκόμενα κράτη. 

 

Πηγή εικόνας: infognomonpolitics.gr