Της εξωτερικής συνεργάτιδος, Σοφίας Θανοπούλου,
Σήμερα ο μήνας έχει 15. Στην αρχική σας σελίδα θα βρείτε αναρτημένα πολλά άρθρα και βίντεο σχετικά με την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου της Παιδικής ηλικία.
Η ημέρα αυτή έχει καθιερωθεί με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Γονέων με Καρκινοπαθή Παιδιά (International Confederation of Childhood Cancer Parent Organization-ICCCPO), για την ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης σχετικά με τις παιδικές νεοπλασίες.
Σύμφωνα λοιπόν με την ICCCPO, ετησίως περίπου 250.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο νοσούν από καρκίνο. Από αυτό το νούμερο το 20% μόνο έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε σωστή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και φροντίδα, ενώ το 80% αυτών ανήκουν σε χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος. Ωστόσο περισσότεροι από 150.000 θάνατοι ετησίως θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν τη δυνατότητα έγκυρης διάγνωσης και θεραπείας την είχαν ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση όλα τα παιδιά. Στη χώρα μας κάθε χρόνο περίπου 300 παιδιά νοσούν από λευχαιμία.
Ο καρκίνος στα παιδιά είναι σπανιότερος σε σχέση με τους ενήλικες. Ωστόσο αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου μετά τα τροχαία ατυχήματα . Η έγκαιρη διάγνωση είναι πρωταρχικής σημασίας και δίνει μεγάλα ποσοστά ίασης. Οι σύγχρονες θεραπείες επισπεύδουν σημαντικά την ανάρρωση πολλών παιδικών καρκίνων και την παρατεταμένη επιβίωση των παιδιών. Η πρόοδος της επιστήμης, η επάρκεια των φαρμάκων και το καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό δίνει τη δυνατότητα στο 70% των παιδιών τα οποία έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένη θεραπεία να γίνουν καλά. Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της επιστήμης είναι ότι οκτώ στα δέκα παιδιά με λευχαιμία σήμερα γίνονται καλά.
Οι πιο συνηθισμένοι τύποι καρκίνου στα παιδιά με βάση την ταξινόμηση της ICCC3 είναι : η λευχαιμία με ποσοστό 34,1%, η δημιουργία όγκων στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα σε ποσοστό 22,6% και τα δικτυοενδοθηλιακά νεοπλάσματα σε ποσοστό 11,5%. Ωστόσο αν και οι κακοήθειες αυτές διαφέρουν ως προς την αιτιολογία εμφάνισής του η κλινική εικόνα του μικρού ασθενούς είναι η ίδια. Πόνοι στο στομάχι, έντονος και επίμονος πυρετός ο οποίος δε σχετίζεται με λοίμωξη ή συνδυάζεται με άλλα ύποπτα συμπτώματα, εμετοί, πόνος στα οστά στο κεφάλι και σε κάθε σημείο του σώματος, αιμορραγίες από το δέρμα τα ούλα ή τη μύτη, εμφάνιση όγκων σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, μάτια με διόγκωση, στραβισμό, πρόπτωση μελανιές και νευρολογικά συμπτώματα όπως προβλήματα στη βάδιση σπασμοί, πρωινοί εμετοί.
Η στενή συνεργασία μεταξύ ιατρικής-νοσηλευτικής ομάδας και γονέων είναι το κλειδί για την επιτυχή θεραπεία, φροντίδα και ανάρρωση του παιδιού.
Ας δούμε όμως πιο συγκεκριμένα τι ορίζουμε ως παιδί. Σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη «Παιδί είναι το άτομο το οποίο βρίσκεται μεταξύ βρεφικής και εφηβικής ηλικίας». Μία από τις πιο συνηθισμένες λέξεις που έρχονται στο μυαλό μας όταν λέμε παιδί είναι η λέξη «παιχνίδι». Ως παιχνίδι ορίζεται «η απασχόληση ομαδική ή ατομική, οργανωμένη ή αυθόρμητη, στην οποία συμμετέχει το σώμα ή το μυαλό ή και τα δύο και αποβλέπει στη διασκέδαση ή στην ψυχαγωγία ή και στην άσκηση του σώματος, ιδίως των παιδιών».
Η αξία του παιχνιδιού για το παιδί είναι μεγάλη. Η πρώτη προσπάθεια του παιδιού να παίξει είναι όταν επεξεργάζεται το στήθος της μητέρας του. Στη βρεφική ηλικία το παιχνίδι βοηθάει το παιδί να αποκτήσει έλεγχο στο σώμα του. Στα άνω και κάτω άκρα αρχικά υπάρχει κίνηση και οι μύες ασκούνται. Όσο το παιδί μεγαλώνει υποβάλλει τον εαυτό του προοδευτικά σε πιο δύσκολες δραστηριότητες. Σιγά-σιγά το παιδί αρχίζει να παίζει με τους ήχους, τις λέξεις και τα αντικείμενα αναπτύσσοντας σιγά-σιγά καινούργιες δεξιότητες, αποκτά γνώση για τα πρόσωπα που τον περιβάλλουν, το χώρο στον οποίο βρίσκεται και αντλεί ευχαρίστηση μέσα από το παιχνίδι. Πιο γενικευμένα μπορούμε να πούμε ότι το παιχνίδι βοηθά το παιδί να αντιλαμβάνεται τον κόσμο σε ένα πιο γενικευμένο πλαίσιο.
Σύμφωνα με τη διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών, το παιχνίδι αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα της παιδικής ηλικίας και συμβάλει σημαντικά στη φυσική εξέλιξη των παιδιών. Μάλιστα, με βάση το διάταγμα το οποίο θεσμοθετήθηκε το 1997 από την Ειδική Κυβερνητική Επιτροπή της Σουηδίας του κανονισμού για τα Δικαιώματα του Παιδιού, πρέπει κάθε νοσηλευτική μονάδα παιδιατρικού νοσοκομείου να διαθέτει αίθουσα παιγνιοθεραπείας.
Η εισαγωγή του παιδιού στο νοσοκομείο αποτελεί τραυματική εμπειρία για το ίδιο καθώς αισθάνεται ανασφάλεια, φόβο και άγχος σε ένα άγνωστο και ξένο για αυτό περιβάλλον. Ο ρόλος λοιπόν του παιχνιδιού στη νοσηλεία έχει ως στόχο να δημιουργήσει ένα φιλικό και ταυτόχρονα οικείο προς το παιδί περιβάλλον. Τα παιχνίδια που χρησιμοποιούνται στην αίθουσα παιγνιοθεραπείας είναι ίδια με αυτά που χρησιμοποιούνται και σε ένα νηπιαγωγείο μόνο που χρησιμοποιούνται και για θεραπευτικούς λόγους. Μερικά από αυτά μπορεί να είναι αντίγραφα ιατρικών εργαλείων όπως είναι το στηθοσκόπιο, βελόνες, αντίγραφα ζώων, κατασκευές, μαρκαδόροι και αντικείμενα ζωγραφικής .
Ο παιγνιοθεραπευτής παρατηρεί, επεξεργάζεται και κατανοεί τη συμπεριφορά του παιδιού, τον τρόπο με τον οποίο το παιδί χρησιμοποιεί τα αντικείμενα αυτά, τα περιγράφει, οι κατασκευές οι οποίες δημιουργεί καθώς και τη συνεργασία του με τα υπόλοιπα παιδιά. Είναι υποχρέωση του θεραπευτή να προστατέψει το παιδί από το «απειλητικό» περιβάλλον του νοσοκομείου καθώς και να το προετοιμάσει ψυχολογικά για κάποια νέα επέμβαση έτσι ώστε να είναι λιγότερο αγχωμένο. Παιγνιοθεραπευτής μπορεί να είναι ένας ψυχολόγος ή παιδαγωγός ή κοινωνικός λειτουργός με εξειδίκευση στο «Child Life Worker’s Play Therapists». Στοιχεία της προσωπικότητας του θεραπευτή όπως είναι η δημιουργική του φύση ,η τρυφερότητά του και η ικανότητά του να ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις και κινήσεις του κεντρικού συστήματος του παιδιού και κατ επέκταση όλο το ψυχικό και σωματικό δυναμικό του. Όλα αυτά λοιπόν, τον καθιστούν το συνδετικό κρίκο της νοσοκομειακής μονάδας και της οικογένειας του παιδιού καθώς είναι το πιο κοντινό και φιλικό πρόσωπο του παιδιού.
Ωστόσο είναι σημαντικό να αναφερθούν και κάποιοι θεραπευτικοί σκοποί που πληρεί το παιχνίδι. Παιδάκια τα οποία έχουν χειρουργηθεί και έχουν κάποια νευρολογικά ελλείμματα ή ψυχοκοινωνικά προβλήματα μπορούν μέσα από το παιχνίδι να αναπτύξουν και να εξελίξουν την κινητικότητά τους, να αυξήσουν τη συγκέντρωσή τους, την παρατηρητικότητα τους, τον έλεγχο και τη σταθερότητα των μελών του σώματός τους καθώς και την ανάπτυξη και χρήση όλων των αισθήσεων τους. Ο φυσικοθεραπευτής ο οποίος κάνει την αποκατάσταση μετά το χειρουργείο χρησιμοποιεί το παιχνίδι ως μέσο επανεκπαίδευσης της κινητικότητας των μελών του σώματος του παιδιού καθώς και της αντίληψης της κίνησης αυτών έτσι ώστε να γίνει λειτουργικός, ανεξάρτητος και αυτοεξυπηρετούμενος στις ανάγκες τις καθημερινότητας και στις υποχρεώσεις του.
Σε γενικές γραμμές οι μη φαρμακευτικές μέθοδοι όπως είναι η παιγνιοθεραπέια είναι αναγκαίες για την προστασία της κοινωνικής και συναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού καθώς και για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του. Σε αυτό το σημείο θέλω να τονίσω ότι κάθε παιδί ανεξαρτήτου φύλου, χρώματος, θρησκείας, καταγωγής, κοινωνικής ή οικονομικής τάξης έχει δικαίωμα στην ταχεία διάγνωση, την καλύτερη δυνατή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και θεραπεία, την επιβίωση, την προσωπική ανάπτυξη, την προστασία από κακοποίηση ,παραμέληση και μεροληψία καθώς και στη συμμετοχή του στην κοινωνία στην οποία ζει.
Αυτή η μέρα δεν δημιουργήθηκε για να μας υπενθυμίζει ότι ο παιδιατρικός καρκίνος υπάρχει μόνο σήμερα αλλά κάθε μέρα. Και οφείλουμε ως μέλη αυτής της κοινωνίας να προσφέρουμε με οποιονδήποτε τρόπο μπορούμε τη βοήθεια και τη στήριξή μας στα παιδιά αυτά και στις οικογένειες τους που το έχουν ανάγκη.
