Βασικό χαρακτηριστικό των εξπρεσιονιστών ήταν η τάση να παραμορφώνουν την πραγματικότητα στα έργα τους, αδιαφορώντας απέναντι σε αντικειμενική αναπαράστασή της.
Ας μην έχουμε ρομαντικές αυταπάτες. Κανείς δεν θεωρεί πως η Ελλάδα είναι, τουλάχιστον ακόμα, μια ευρωπαϊκή «Res Publica». Παρά ταύτα, τους τελευταίους μήνες βιώνουμε κάτι διαμετρικά αντίθετο από τα όσα ορίζουν οι γενικές αρχές και οι νόμοι μιας δημοκρατικής – δικαιοκρατικής πολιτείας. Τα ολοένα αυξανόμενα περιστατικά αστυνομικής βίας, στα πλαίσια μιας συνεχώς ακμάζουσας καταστολής, δεν χρειάζονται περαιτέρω εισαγωγή. Είναι λίγο πολύ, κατά δυστυχή τρόπο, γνωστά σε όλους μας. Τα social media, ευτυχώς για την όποια εναπομείνουσα αντικειμενική ενημέρωση, έχουν συνεισφέρει τα μέγιστα σε αυτό. Ας μπούμε λοιπόν απευθείας στην ουσία του θέματος.
Από την κλασική πολιτική θεωρία, είναι γνωστό πως το μονοπώλιο της νόμιμης βίας ανήκει στο κράτος. Και τούτο, διότι όλοι συναινούμε, εξ υπαρχής του πολιτικού φαινομένου οργάνωσης κοινωνιών, στον μερικό περιορισμό και συνακολούθως στην παραχώρηση των δυνατοτήτων μας, έτσι ώστε το Κράτος να εξουσιοδοτείται, για να είναι η ρυθμιστική και αμερόληπτη συλλογικότητα που διέπει τις ζωές μας. Αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο εμφάνιζε πάντοτε ιδιαιτερότητες στα του οίκου μας. Από τα πρωτοπαλίκαρα του Κωλέττη μέχρι τη βία και τη νοθεία του μετεμφυλιακού κράτους, στην Ελλάδα παρατηρούταν πάντοτε μια στρεβλή σχέση εξουσίας και βίας, προς εξυπηρέτηση συγκεκριμένων πολιτικών συμφερόντων, προφανώς, κατά παράβαση τόσο του γράμματος όσο και του πνεύματος του νόμου. Στις μέρες μας, όσοι θεωρούν πως αυτό το ζήτημα είναι λήξαν, μάλλον απογοητεύονται, παρατηρώντας την επικαιρότητα (σίγουρα όχι αυτή που τα μεγάλα media προωθούν – αλλά την ατόφια και αδιαμεσολάβητη).
Συλλήψεις μετά την σύγκρουση που ξέσπασε στη Ν. Σμύρνη, μετά τον ξυλοδαρμό ατόμων, πηγή: AlphaFreePress.gr
Από τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου το 2008 μέχρι τον άκριτο ξυλοδαρμό της μεσαίας τάξης στις πλατείες των αγανακτισμένων το διάστημα 2010 – 2015, η γενεσιουργός αιτία της αστυνομικής και άρα κρατικής βίας, είναι αναμφίβολα η πολιτική επιλογή δυσανάλογης καταστολής. Τα όργανα του κράτους, συμπεριλαμβανομένων των ενστόλων, εκτελούν τις οδηγίες της κεντρικής εξουσίας. Εάν λοιπόν αναζητούμε εύλογες ευθύνες, μετά τις αναμενόμενες – πλην όμως ανεπαρκείς – ΕΔΕ, πρέπει να κοιτάξουμε και αρκετά ψηλότερα. Ζούμε ξανά στιγμές αυθαιρεσίας, και όλως τυχαίως, οι ιθύνοντες προσπαθούν να επιρρίψουν τις ευθύνες στις όποιες πολιτικές επιλογές των θυμάτων. Μα τι εξπρεσιονιστική αντίληψη, τι αλληγορία! Παρά τις συνταγματικές προβλέψεις και τη διεθνή θεσμοθέτηση ατομικών και μη δικαιωμάτων, στην Ελλάδα ακόμα επιχειρείται το βάπτισμα του κρέατος ως ψαριού. Το πλέον κωμικό στοιχείο είναι πως οι δυνάμεις που συνειδητά διαθέτουν τέτοια ατζέντα, αυτοαποκαλούνται «φιλελέθευρες». Γιατί, ως γνωστόν, η επιτομή της ελευθερίας, την οποία υποτίθεται η εν λόγω σχολή σκέψης υπερασπίζεται, συνίσταται στον δυσανάλογο και αναίτιο ξυλοδαρμό πολιτών και σε συμπεριφορές ενστόλων που προσομοιάζουν σε σύγχρονους Πραιτωριανούς. Όπως άλλωστε, φιλελεύθερο είναι το να βγαίνουν βουλευτές του Κοινοβουλίου σε εκπομπές καναλιών και να γνωστοποιούν τα προσωπικά στοιχεία των συλληφθέντων.
Ζούμε τρομακτικές εποχές. Στον απόηχο της παγκόσμιας ανόδου του αυταρχικού τύπου διακυβέρνησης, στην Ελλάδα κορυφώνονται οι πράξεις βίας με κρατική σφραγίδα. Το δε παράλογο έγκειται στο ότι, ενώ στη συλλογική κοινωνική αντίληψη τέτοιες συμπεριφορές είναι άκρως απονομιμοποιημένες, οι πολιτικοί προϊστάμενοι αποφεύγουν οποιαδήποτε ανάληψη πολιτικής ευθύνης, με τη συγκάλυψη των κεντρικότερων μέσων ενημέρωσης. Εάν δεν υπήρχαν τα videos των πολιτών, δεν θα διαθέταμε ούτε αποδεικτικά στοιχεία για τα αποτρόπαια αυτά περιστατικά. Εμφανώς, τα προαναφερθέντα εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική, σε εκείνη της δημιουργίας εσωτερικών εχθρών και κατά συνέπεια, στην μετατόπιση του πολιτικού διαλόγου σε «εύκολα» πεδία αντιπαράθεσης. Με άλλα λόγια, συμφέρει κάθε κυβέρνηση, αντί να συζητά τις ανεπάρκειες των διαχειριστικών της επιλογών (βλ. εν προκειμένω: lockdown, οικονομία, Ελληνοτουρκικά, σκάνδαλο Εθνικού Θεάτρου κτλπ), να προσφεύγει σε αντιπαράθεση, όπως για το εάν ο Κουφοντίνας είναι ή όχι τρομοκράτης, αφήνοντας τα πραγματικά μεγάλα θέματα στον πάγο.
Ο σκηνοθέτης Δ. Ινδαρέ, ο οποίος ξυλοκοπήθηκε μέσα στο ίδιο του το σπίτι, πηγή: Efsyn.gr
Πρέπει να αντιληφθούμε πως, όπως ακριβώς είναι συνειδητή πολιτική και εκτελεστική επιλογή η χρήση υπέρμετρης βίας, εξ αντιδιαστολής ισχύει πως και η παράλειψη θεσμικών μηχανισμών, εν είδει αντιβάρων, για τον έλεγχο και άρα περιορισμό της ένστολης βίας, είναι επίσης πολιτική επιλογή. Απόδειξη αυτού αποτελεί η χθεσινή ανακοίνωση του ευρύτατα αποδεκτού Συνταγματολόγου, Ν. Αλιβιζάτου:
«Η επιτροπή διερεύνησης περιστατικών αστυνομικής βίας έχει παύσει από έτους να υπάρχει, καθώς μετά το γνωστό περιστατικό στο Κουκάκι (υπόθεση Ινδαρέ) δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον από πλευράς των αρμόδιων κρατικών αρχών να συνεχίσει το έργο της»
Αξίζει να αναφερθεί πως στον απόηχο της ανωτέρω δήλωσης, ο Πρωθυπουργός, προφανώς λόγω της κατακραυγής, κάλεσε ορθώς τον κύριο Αλιβιζάτο για συζήτηση, πλην όμως κατόπιν εορτής.
Καταληκτικά, εάν όντως επιθυμούμε να υπάρξουν θεσμικά αντίβαρα ελέγχου και αμερόληπτου περιορισμού της κρατικής και δη ένστολης αυθαιρεσίας, πρέπει να μονιμοποιηθεί και τυπικά η επιτροπή διερεύνησης περιστατικών αστυνομικής βίας, έστω και ετεροχρονισμένα. Στο ίδιο μήκος σκέψης, πρέπει να νομοθετήσουμε μέτρα όπως οι ενσωματωμένες κάμερες ανά αστυνομικό, τακτική που έχει αποδειχτεί πλήρως λειτουργική στις ΗΠΑ και άλλες χώρες. Περαιτέρω, το ΕΣΡ πρέπει επιτέλους να προβεί σε συγκεκριμένες ελεγκτικές διαδικασίες, καθώς είναι πρόδηλο πως τα συστημικά μέσα ενημέρωσης έχουν αποκοπεί ανεπιστρεπτί από την αντικειμενική κάλυψη των γεγονότων, προσβάλλοντας προκλητικά κάθε έννοια ενημέρωσης, ενώ καταλήγουν στον αντισυνταγματικό και αντιδημοκρατικό ετεροκαθορισμό της κοινής άποψης. Τέλος, ο πολιτικός εξπρεσιονισμός δοκιμάζει τα όρια υπομονής του λαϊκού συνόλου, και μάλιστα σε κρίσιμες ιστορικές συγκυρίες. Εάν δεν υπάρξει ανάληψη πολιτικής ευθύνης, και κυρίως, μετατόπιση των εκτελεστικών – διοικητικών επιλογών σε αναλογικές συμπεριφορές των σωμάτων ασφαλείας, μάλλον θα ζήσουμε ξανά εποχές γενικευμένων, κοινωνικών αναταραχών.
Κατά το κοινώς λεγόμενον: Σπέρνεις ανέμους – Θερίζεις Θύελλες…
