Πηγή εικόνας: Alphanews
Σε μια αδιάκοπη ροή βρίσκονται οι εξελίξεις του εμφυλίου στο Λιβυκό έδαφος, με τα γεγονότα να ξεπερνούν τα συμφέροντα εντός συνόρων, καθώς τείνουν να ταλαντεύουν τις λεπτές γραμμές της διπλωματίας μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.
H πλειονότητα των εδαφών βρίσκεται στην κατοχή του Χαλίφα Χάφταρ και του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), μέρος των οποίων είναι η Σύρτη, καθώς και το μεγαλύτερο τμήμα των πετρελαιοπηγών. Οι βλέψεις του στρατάρχη για την Τρίπολη έχουν αρχίσει να κινητοποιούνται από τον περασμένο Απρίλιο, με τον θάνατο του Ομάρ αλ Μπασίρ στο Σουδάν, με σκοπό να κατοχυρωθεί η ολοκληρωτική κυριότητα της βορειοαφρικανικής χώρας.
Στον αντίποδα βρίσκεται η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) του Φαγιέζ αλ Σάρατζ που εδρεύει στην πρωτεύουσα, και διατηρεί την επίσημη αναγνώριση των Ηνωμένων Εθνών. Η ίδια όμως φαίνεται να είναι σε δυσμενή θέση, δίνοντας την δυνατότητα εμπλοκής μεγάλων πολιτικών δυνάμεων της διεθνούς σκηνής, με πρωτοπόρο την Τουρκία στο πλευρό της κυβέρνησης, παρέχοντάς της ασφάλεια και χρόνο, ώστε να ανασυνταχτεί απέναντι στον Χαφτάρ.
Μέσω της συνεργασίας αυτής επήλθε εξαιρετική αφορμή για την Άγκυρα να προβάλει και να επιβάλει σε διεθνές επίπεδο τις γενικότερες επιδιώξεις της σε Αιγαίο και Νοτιοανατολική Μεσόγειο, υπογράφοντας με την κυβέρνηση Σάρατζ το Μνημόνιο Συνεργασίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ (Τέλη Νοεμβρίου 2019), κάτι το οποίο αποτέλεσε βάναυση παραβίαση του διεθνούς και θαλάσσιου δικαίου.
Οι Ελληνικές και Κυπριακές θέσεις δυσκολεύουν, βάσει των συνόρων που έχουν οριοθετηθεί από την συμφωνία, καθώς η ίδια στηρίζεται στην αυθαίρετη άποψη της Τουρκίας πως δεν υπάρχουν δικαιώματα κυριαρχίας, που είναι δυνατόν να διεκδικήσουν οι δυο χώρες, εφόσον τα νησιά δεν διαθέτουν αυτοτελή ΑΟΖ.
Σύνορα με βάση το Μνημόνιο, πηγή: Καθημερινή
Σύμφωνα με το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, η Αθήνα καταδικάζει την ενέργεια αυτή, η οποία υπονομεύει τις καλές σχέσεις με την γειτονική χώρα και θέτει νέους κινδύνους για θερμά επεισόδια στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Τον Φεβρουάριο προέβησαν σε ανάρτηση του μνημονίου τα Ηνωμένα Έθνη στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Ωκεάνιων Υποθέσεων του ΟΗΕ, που όμως έχει θεωρηθεί από την Αθήνα μια τυπική διαδικασία, η οποία σε καμία περίπτωση δεν νομιμοποιεί την συμφωνία. Σε συνέχεια αυτού, η Ελληνική Κυβέρνηση απέστειλε στον ΟΗΕ επίσημη επιστολή, μέσω της οποίας αποποιείται την συμφωνία και υποστηρίζει πως οι επιδιώξεις της Άγκυρας είναι νομικά ανυπόστατες και η οριοθέτηση που έχει τεθεί δεν ανταποκρίνεται στα θαλάσσια σύνορα βάσει του επίσημου διεθνούς δικαίου.
Απαραίτητη κρίνεται η επικύρωση του Μνημονίου αντίστοιχα από την Τρίπολη και την Άγκυρα, ώστε να τεθεί σε εφαρμογή, κάτι το οποίο θα συναντήσει δυσχέρειες, αφού στο Λιβυκό έδαφος η Κυβέρνηση βρίσκεται σε σφοδρή αντιπαλότητα με την Βουλή των Αντιπροσώπων. Συγκεκριμένα ο Πρόεδρος της Λιβυκής βουλής έχει αποποιηθεί το κείμενο της συμφωνίας και βρίσκεται σε επικοινωνία με την Αθήνα.
- Γενικό Πλαίσιο Στρατηγικών Διεκδικήσεων Άγκυρας
Το σύμφωνο δεν αποτελεί μεμονωμένη κίνηση από την κυβέρνηση Ερντογάν, αλλά συμπεριλαμβάνεται σε μια αλυσίδα θερμών επεισοδίων και ανυπόστατων διεκδικήσεων στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, με απώτερο σκοπό την επίτευξη της πολιτικής στρατηγικής γραμμής που ακολουθεί η χώρα. Πιο συγκεκριμένα, οι έντονες διπλωματικές επιθέσεις στις οποίες έχει προβεί η Τουρκική κυβέρνηση, έχουν κατά βάση ιδιαίτερα εχθρική και υπεροπτική μορφή, ώστε να θεωρηθούν μετρήσιμες απειλητικές κινήσεις, με αποτέλεσμα να υπάρξουν ευκαιρίες για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, με τα κράτη που αποτελούν στόχο, οι οποίες εστιάζουν σε σταθερά αυξανόμενο κέρδος για την Άγκυρα.
Στις κινήσεις αυτές συγκαταλέγεται και η προκλητική μετακίνηση τουρκικών στρατιωτικών μονάδων στα σύνορα του Βόρειου Έβρου και της Κύπρου με την πρόφαση για άσκηση των οχημάτων. Η κυβέρνηση Ερντογάν πρόσφατα αναγκάστηκε να αποσύρει τα στρατεύματα, καθώς δεχόταν πιέσεις από το Συριακό μέτωπο και αντιμετώπιζε τον κίνδυνο νέων επιθέσεων, που θέτουν σε αστάθεια τις σχέσεις της χώρας με την Ρωσία. Προκλήσεις παρόμοιας μορφής έχουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για την υλοποίηση των μακροπρόθεσμων βλέψεων της Άγκυρας, σχετικά με την επικράτηση και τον γεωστρατηγικό έλεγχο των περιοχών που στοχεύει στην απόκτηση της κυριότητας τους.
Η Άγκυρα δεν παύει να γνωστοποιεί τις προθέσεις της παραβλέποντας το διεθνές δίκαιο και προβαίνοντας σε πρακτικές εδραίωσης αυτών με κάθε κόστος, θέτοντας σε κίνδυνο τις διπλωματικές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες. Τα ανοιχτά μέτωπα στις εμπόλεμες ζώνες που εμπλέκεται, καθώς και οι εσωτερικές αντιπαλότητες της κυβέρνησης δεν έχουν σταθεί επαρκή για να εμποδίσουν θερμά επεισόδια, όπως οι εναέριες και θαλάσσιες παραβιάσεις στα ελληνικά σύνορα, αλλά και το σύμφωνο με την Λιβύη για τα κυριαρχικά δικαιώματα των ΑΟΖ.
- Θέσεις Αντιμετώπισης Ελληνικής Κυβέρνησης
Η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθεί στενότατα τις εξελίξεις και αναμένεται η προετοιμασία για νέες κινήσεις με σκοπό την αναίρεση της Συμφωνίας. Πιθανή είναι η επικοινωνία σε ευνοϊκό κλίμα με τον αναπληρωτή Πρωθυπουργό Χαλίφα Χαφτάρ. Επιπλέον σε αρχικό στάδιο βρίσκεται και ο διάλογος για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, θέτοντας στο διπλωματικό, αλλά και στρατιωτικό τραπέζι των δύο χωρών, ζητήματα που είναι απαραίτητο να διευθετηθούν για την ομαλή σχέση γειτονίας.
Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε πως βασική προτεραιότητα θα έχει η αναβάθμιση του αμυντικού εξοπλισμού της χώρας και η αναδιοργάνωση αυτού με την αγορά νέων στρατιωτικών μηχανών. Οι δηλώσεις αυτές επικυρώθηκαν με νέο νομοσχέδιο, το οποίο προβλέπει την αναμόρφωση των μαχητικών F-16, των Μιράζ 2000, όπως και τον εκσυγχρονισμό των υποβρυχίων τύπου 209.
Σε επιπλέον διπλωματικές ενέργειες προχώρησε η κυβέρνηση Μητσοτάκη, καθώς συνέβαλε ιδιαίτερα στην προώθηση της επιχείρησης “IRINI”, η οποία αφορά στην εφαρμογή του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ κατά της Λιβύης. Σύμφωνα με το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, η εφαρμογή της θα διεξαχθεί με την χρήση εναέριων, δορυφορικών και θαλάσσιων μέσων, και θα διαρκέσει έως τις 31 Μαρτίου 2021. Η απόφαση για την έναρξη της επιχείρησης στην Μεσόγειο έλαβε χώρα στις 17 Φεβρουαρίου 2020.
Σε εξέλιξη βρίσκονται και οι διπλωματικές σχέσεις Ελλάδας- Αμερικής, καθώς επιδιώκουν την σύσφιξη και αναβάθμιση της συνεργασίας, σε εμπορικό, ενεργειακό και αμυντικό επίπεδο.
