Από τις 05-06-2019 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προέβησαν στην έκδοση της υπ’ αριθμ. 2019/904 Οδηγίας σχετικά με την μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον. Πρόκειται για μια κίνηση ιδιαίτερης σημασίας, καθώς τα κράτη – μέλη καλούνται να ενσωματώσουν την παρούσα οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο και με αυτόν τον τρόπο θα ενσαρκώσουν μια πολιτική πιο κοντά στην προστασία του περιβάλλοντος.
Η WWF δημοσίευσε έκθεση με τίτλο «Επιλύοντας το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης μέσω της ανάληψης ευθυνών», με την οποία τονίζει πως αν δεν υπάρξουν ριζικές αλλαγές στον τρόπο αντιμετώπισης της ρύπανσης του περιβάλλοντος από τα πλαστικά, μέχρι το 2030 η ρύπανση αυτή θα έχει διπλασιαστεί, γεγονός που θα έχει ολέθριες συνέπειες για το περιβάλλον. Η συντονισμένη λειτουργία των κρατών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια μεταβολής της νοοτροπίας του πληθυσμού, καθώς η περιβαλλοντική βλάβη και οι επιπτώσεις αυτής δεν περιορίζονται από σύνορα, αλλά επιβαρύνουν κάθε κράτος και κάθε έμβια οντότητα.
Η ελπίδα πως η μεταβολή της νοοτροπίας και της στάσης των ατόμων απέναντι στα πλαστικά ήρθε με την εν λόγω Οδηγία, το νομοσχέδιο για την ενσωμάτωση της οποίας ψηφίσθηκε από τη Βουλή εντός του Οκτωβρίου. Η Οδηγία αναφέρεται στα πλαστικά μιας χρήσης και ενδεικτικώς θα αναφέρω τα κάτωθι: κυπελάκια, συμπεριλαμβανομένων των καλυμμάτων και των καπακιών τους, μαχαιροπίρουνα, πιάτα, καλαμάκια, δοχεία φαγητών, σερβιέτες, ταμπόν, υγρά μαντιλάκια, λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς, μπαλόνια κ.ά. Στο παράρτημα αυτής απαριθμούνται τα πλαστικά των οποίων η κυκλοφορία απαγορεύεται (άρθρο 5 & Παράρτημα Β), τα πλαστικά προϊόντα που χρήζουν τροποποίησης (άρθρο 6 & Παράρτημα Γ) και όσα πρέπει να φέρουν εμφανή και ευανάγνωστη σήμανση (άρθρο 7 & Παράρτημα Δ). Ακολούθως, θεσπίζεται η χωριστή συλλογή των πλαστικών προϊόντων (άρθρο 9) και μέτρα ευαισθητοποίησης των καταναλωτών (άρθρο 10), τα οποία αποσκοπούν στην ενημέρωση των καταναλωτών και την παροχή κινήτρων για υπεύθυνη καταναλωτική συμπεριφορά.
Επιπροσθέτως, ο υπ’ αριθμ. 4736/2020 νόμος προβλέπει από τον Φεβρουάριο 2021 την απαγόρευση προμήθειας πλαστικών μιας χρήσης από τους Φορείς Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και την περίληψη της ως άνω απαγόρευσης ως όρου στις συμβάσεις μίσθωσης ή εκμετάλλευσης ή παροχής υπηρεσιών λειτουργίας κυλικείων. Αναφορικά με τους ιδιώτες, από την 1η Ιανουαρίου 2022 επιβάλλεται εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα, που διατίθενται ως συσκευασία των τροφίμων και των ποτών κατά την πώλησή τους από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, ενώ η καταβολή της εισφοράς επιβάλλεται στους καταναλωτές ανά τεμάχιο προϊόντος. Η περιορισμένη διάθεση στην αγορά των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης αφορά τις μπατονέτες, τα μαχαιροπίρουνα, τα πιάτα, τα καλαμάκια, κ.ά.
Δεδομένου ότι τα περισσότερα από τα προϊόντα καθημερινής χρήσης περιέχουν πλαστικό, είναι σημαντικό να προσπαθήσει ο καθένας μας να αντικαταστήσει αυτά τα προϊόντα με άλλα επαναχρησιμοποιούμενα. Για παράδειγμα, αντί να πάρει τον καφέ του σε ένα πλαστικό ποτήρι, να φέρει το δικό του επαναχρησιμοποιούμενο χάρτινο ή από μπαμπού ποτήρι, το μεταλλικό ή γυάλινο θερμός του κ.ο.κ. Υπάρχουν, μάλιστα, ορισμένες καφετέριες, οι οποίες είτε διαθέτουν έκπτωση σε όσους ζητούν καφέ σε πακέτο και φέρνουν το δικό τους ποτήρι/θερμός είτε προσφέρουν έναν καφέ δώρο, εάν πρόκειται για σταθερό πελάτη, λόγω συμμετοχής τους στο πρόγραμμα «Sto Potiri mou» της Greenpeace. Παράλληλα, υπάρχουν επαναχρησιμοποιούμενα μαχαιροπίρουνα από μπαμπού, όπως και καλαμάκια. Τα καλαμάκια μπορεί να τα βρει κανείς και σε μεταλλική έκδοση. Όσον αφορά τις μπατονέτες, διατίθενται στο διαδίκτυο αντίστοιχες με ξυλάκι από μπαμπού, ομοίως και οι οδοντόβουρτσες. Επίσης, υπάρχουν και βιοδιασπώμενα υγρά μαντηλάκια, επαναχρησιμοποιούμενες σερβιέτες και σερβιετάκια (πλένονται στο πλυντήριο).
Η μείωση του πλαστικού από μόνη της δεν δύναται να ανατρέψει την ήδη συντελεσθείσα ζημία του πλανήτη. Είναι αναγκαία η μεταβολή της νοοτροπίας όλων των κατοίκων της Γης, προκειμένου να σταματήσει κάθε επιβλαβής για τον πλανήτη δραστηριότητα. Η πληροφόρηση του κόσμου μέσω του διαδικτύου αποτελεί έναν σημαντικό αρωγό στην προσπάθεια προστασίας του περιβάλλοντος. Μικρές, απλές, καθημερινές πράξεις, όπως η επιλογή του θερμός αντί του πλαστικού ποτηριού για τον καφέ μας, είναι σημαντικές. Ας βάλει ο καθένας μας το λιθαράκι του, πράττοντας το κατά δύναμιν, ώστε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ένα λίγο καλύτερο περιβάλλον.
