Η ανάδειξη του #MenToo μέσα από τη δίκη Ντεπ-Χερντ: περί έμφυλης βίας

Σε περίπτωση που βρισκόσασταν σε ολιγοήμερες διακοπές – διότι μόνο έτσι είναι δυνατόν να χάσατε τις εξελίξεις στη δίκη Ντεπ-Χερντ κι αν είναι έτσι, σας φθονώ ολίγον, την 1^η Ιουνίου, «οι ένορκοι έδωσαν τη ζωή του πίσω» στον Τζόνι Ντεπ, όπως το εξέφρασε ο ίδιος.

Η Χερντ κρίθηκε ένοχη για τρεις κατηγορίες συκοφαντικής δυσφήμισης και υποχρεούται αποζημιώσει τον Ντεπ με περίπου 10,35$.

Αν παρακολουθήσει κανείς τη δίκη, έστω κι εκ των υστέρων – και δεν αναφέρομαι στα σατυρικά πλην διασκεδαστικά αποσπάσματα – θα καταλάβει πως τα στοιχεία που αποδεικνύουν την ενοχή της Χερντ είναι (παμ)πολλά και πως οι ένορκοι δεν μερολήπτησαν υπέρ του δημοφιλούς ηθοποιού.

Ο περισσότερος κόσμος χαίρεται με τη δικαίωση του Ντεπ και φυσικά, με την απόδοση δικαιοσύνης. Μολαταύτα, η πληθώρα αποδείξεων που οδήγησε στην ετυμηγορία δε σταματά κάποιους δημοσιογράφους και σχολιαστές από το να ισχυρίζονται πως η δικαστική απόφαση «βλάπτει το κίνημα #MeΤoo» ή πως η δίκη ήταν μισογυνιστική.

Εδώ να πούμε ότι το καλό που προέκυψε από την πολυετή ταλαιπωρία του Ντεπ είναι η ανάδειξη του κινήματος #MenToo, το οποίο ως τώρα γνώριζαν μόνο οι ίδιοι οι άντρες* που έχουν πέσει θύματα κακοποίησης από τ@ς συντρόφους τους.

Το χρονικό του #MenToo

Το #MenToo είναι ένα κοινωνικό κίνημα που γεννήθηκε στην Ινδία ως εναντίωση στις ψευδείς καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση στο κίνημα MeToo στη χώρα.

2018: Μια ΜΚΟ, η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Παιδιών για την Κοινή Γονική Μέριμνα (CRISP), ξεκινά το #MenToo τον Οκτώβριο του 2018.

2019: Ο ηθοποιός Karan Oberoi συλλαμβάνεται μετά τον ισχυρισμό 34άχρονης ότι είχε υποστεί αλλεπάλληλους βιασμούς από αυτόν και ότι της είχε επίσης αποσπάσει χρήματα και δώρα, μα σύμφωνα με την ένορκη κατάθεσή του, είχαν συναινετική σχέση. Αμέσως μετά τη σύλληψή του, η φίλη του και η ηθοποιός του Bollywood Pooja Bedi ήρθε να τον υποστηρίξει προκειμένου να φέρει νόμους και έρευνες ουδέτερους ως προς το φύλο, για να ξεκινήσει το κίνημα #MenToo.

2022: Τον Φεβρουάριο του 2019, ο ηθοποιός Τζόνι Ντεπ καταθέτει μήνυση για δυσφήμιση εναντίον της Άμπερ Χερντ έναντι 50 εκατομμυρίων δολαρίων με αφορμή το δυσφημιστικό δημοσίευμά της για εκείνον στην εφημερίδα Washington Post. Η υπόθεση ανέκυψε αφότου διαπιστώθηκε ότι η Χερντ φέρεται να έχει κακοποιήσει τον Ντεπ  κατά τη διάρκεια του γάμου τους – η Χερντ αμύνεται υποστηρίζοντας το αντίθετο.

Συνεχίζοντας, καλοκαιράκι είναι, μια βουτιά θα την κάνουμε, αλλά στα κοινωνικά στερεότυπα:

«Πες στον κόσμο, Τζόνι, πες τους: «Τζόνι Ντεπ, εγώ, ένας άνδρας, είμαι κι εγώ θύμα ενδοοικογενειακής βίας». Και δες πόσοι άνθρωποι θα σε πιστέψουν ή θα πάρουν το μέρος σου».

Κι όμως, μυριάδες τον πίστεψαν, πήραν το μέρος του και μοιράστηκαν τη δική τους εμπειρία. Σύμφωνα με τον Εθνικό Συνασπισμό κατά της Ενδοοικογενειακής Βίας (NCADV), 1/4 άνδρες θα βιώσει κάποια μορφή κακοποίησης σε μια σχέση κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Δυστυχώς, τα στερεότυπα περί φύλου καλά κρατούν. Είμαστε προδιατεθειμένοι να θεωρούμε απίθανο ότι ένας άνδρας – σωματικά κυρίαρχος και μάλλον πιο επιθετικός – θα μπορούσε να κακοποιηθεί από τ@ν σύντροφό του. Ωστόσο, οι τρόποι με τους οποίους οι άντρες κακοποιούνται ποικίλλουν.

Για έναν άνδρα, είθισται η παραδοχή του ότι κακοποιείται στη σχέση του να ισοδυναμεί με ευνουχισμό και συνεπώς, συχνά αναπτύσσει ψυχολογικές κατασκευές – μοτίβα συμπεριφοράς ή σκέψεων – που τον βοηθούν να εξηγήσει αυτό που βιώνει και να μειώσει τη σημασία του βιώματος μέσα του.

Οι άνδρες μπορεί επίσης να έχουν έναν πιο «περιορισμένο» ορισμό του τι συνιστά κακοποίηση σε μια σχέση: αν τον αν βιώνει κακοποίηση, πιθανότατα θα υποθέσει σωματική. Συχνότερα, η βία απέναντι στον άνδρα είναι συναισθηματική, ψυχολογική, λεκτική ή/και σεξουαλική.

Μορφές κακοποίησης**

Λεκτική και συναισθηματική κακοποίηση

Μια γυναίκα που κακοποιεί μπορεί να εκμεταλλευτεί την αυτοσυγκράτηση τ@ συντρόφ@ της υποκύπτοντας στα δικά της προβλήματα θυμού ή στα ένστικτα χειραγώγησης και να γίνει λεκτικά ή συναισθηματικά βίαιη απέναντί τ@. Αυτή η προσέγγιση μπερδεύει τον κακοποιηθέντα, που καταλήγει να αποδέχεται την κατάσταση.

Σεξουαλικός εξαναγκασμός

Αντί για βίαιη σεξουαλική κακοποίηση, μια γυναίκα μπορεί να χρησιμοποιήσει το σεξ για να ελέγξει έναν άνδρα. Αυτό μπορεί να πάρει τη μορφή της «παρακράτησης» του σεξ, της υπόσχεσης για σεξ ή σεξουαλικές πράξεις προκειμένου να πάρει αυτό που θέλει, της αξιοποίησης του σεξουαλικού φλερτ για να ελέγξει το έτερον ήμισυ. Συγκεκαλυμμένες σεξουαλικές πράξεις όπως η επιβολή πεολειχίας ή το άγγιγμα των γεννητικών οργάνων  που μπορούν να θεωρηθούν ως μορφή σεξουαλικής κακοποίησης.

Ψυχολογική κακοποίηση

Υποβιβασμός τ@ συντρόφου, την υπονόμευση της αυτοεκτίμησής τ@, το να τ@ν κάνουν να αισθάνεται απομονωμέν@ και εξαρτημέν@.

Η κακοποίηση αυτή μπορεί να περιλαμβάνει κοινωνική απομόνωση του άνδρα,  εξύβριση ή εκφοβισμό,  παρέμβαση στις σχέσεις με την οικογένειά του, αβάσιμες κατηγορίες για απιστία, συνεχή παρακολούθηση των κλήσεων, των μηνυμάτων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, άσκηση οικονομικού ελέγχου και χειραγώγηση ή υπονομευτική συμπεριφορά.

Επιπλέον, ορισμένες γυναίκες επηρεάζουν σημαντικά τα παιδιά τους και δύνανται να  «αξιοποιήσουν» αυτή την επιρροή για να τα αποξενώσουν από τον πατέρα. Ίσως του απαγορεύουν να τα δει ή μιλούν άσχημα για εκείνον στα παιδιά. Η συγκεκριμένη συμπεριφορά κακοποιεί τόσο τον εν λόγω άνδρα όσο και τα παιδιά που βρίσκονται στη μέση και χρησιμοποιούνται.

*Με την έννοια του βιολογικού φύλου.

**Το ότι εστιάζουμε στο αρσενικό βιολογικό φύλο, δε σημαίνει πως το ίδιο δεν ισχύει για όλους.