Άρθρο* του εξωτερικού συνεργάτη, Σταύρου Κοροβέση,
Αναμφίβολα η γενιά Ζ, μπορεί να χαρακτηριστεί ως η γενιά των πολλαπλών κρίσεων. Στην παραδοχή αυτή άλλωστε συνηγορούν και τα πρόσφατα στοιχεία του ΟΑΣΑ που κατατάσσουν τη γενιά μας ως τη μεγάλη «χαμένη» της πανδημίας, κατά τη διάρκεια της οποίας είδε τα ποσοστά ανεργίας της να διπλασιάζονται σε σύγκριση με των άλλων ηλικιακών ομάδων (ειδικά στις χώρες του ΟΑΣΑ). Στη γενιά Ζ συγκαταλέγονται τα άτομα, που έχουν γεννηθεί μεταξύ των ετών 1997 και 2009. Η γενιά της ψηφιακής εποχής και της κλιματικής κρίσης αριθμεί περίπου 2 δισεκατομμύρια μέλη, αποτελώντας το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού. Εκτιμάται ότι το 2025, η γενιά Ζ θα αποτελεί το 27% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Η δυναμική αυτή εκπροσώπηση φανερώνει πως τούτη τη χρονική στιγμή βρισκόμαστε στο μεταίχμιο της διαδικασίας «παράδοσης-παραλαβής» των ηνίων της παγκόσμιας οικονομίας και εξουσίας, από την προηγούμενη γενιά στη γενιά Ζ.
Μια γενιά λοιπόν, λαβωμένη και θορυβημένη, τόσο από την υγειονομική κρίση, όπου κατά τη διάρκεια της είδε τα ποσοστά ανεργίας της να διπλασιάζονται σε σύγκριση με των άλλων ηλικιακών ομάδων, όσο και από την κλιματική κρίση, που απειλεί άμεσα τη βιωσιμότητα του «πλανητικού μας χωριού», αναζητά διεξόδους με όχημα τη «βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη».
Μια γενιά που σμιλεύτηκε από κακουχίες και κρίσεις που την ωρίμασαν πρόωρα συνειδητοποιεί πως οι θεσμοί της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας μας κρίνονται ανεπαρκείς στην αντιμετώπιση των σημερινών κρίσεων. Θεσμοί και διεθνείς οργανισμοί που συστάθηκαν με σκοπό την παροχή λύσεων στα προβλήματα του 20ου αιώνα φαίνονται παρωχημένοι και η συμβολή τους για τον μετριασμό των κρίσεων του 21ου αιώνα, αναποτελεσματική. Άλλωστε, σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία τα προβλήματα γίνονται κτήμα όλων των κρατών αργά ή γρήγορα, γι’ αυτό και οι λύσεις απαιτούν κοινή αντιμετώπιση, κάτι που φυσικά πρώτα προϋποθέτει τη συνειδητοποίηση του προβλήματος από όλους και στη συνέχεια την κοινή συμπόρευση και συστράτευση, με σκοπό την επίλυση του προβλήματος.
Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί και η παγκόσμια υγειονομική κρίση που διανύουμε, που ενώ η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα συνεργάστηκε και κατάφερε το ακατόρθωτο, αρχικά αποκωδικοποιώντας μέσα σε 1 μήνα (από την εκδήλωση των πρώτων κρουσμάτων στη Γιουχάν της Κίνας) το γενετικό υλικό του ιού και τελικά παρασκευάζοντας, ύστερα από 1 χρόνο ένα ασφαλές εμβόλιο, αντιθέτως οι πολιτικοί τα «θαλάσσωσαν». Αντί για συνεργασία και αλληλεγγύη γίναμε μάρτυρες μιας φρενήρους κούρσας ανταγωνισμού, σαν άλλο εξοπλιστικό πρόγραμμα, όπου οι ανεπτυγμένες χώρες μονοπώλησαν τις αγορές, εξασφαλίζοντας τις απαραίτητες παρτίδες για τον εμβολιασμό των πολιτών τους, ενώ την ίδια στιγμή και μέχρι σήμερα το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης στις αναπτυσσόμενες χώρες και στις χώρες του Τρίτου Κόσμου παραμένει σε μικρά ποσοστά, υποδαυλίζοντας την ίδια την οικουμενική προσπάθεια για τερματισμό της πανδημίας και έξοδο της παγκόσμιας οικονομίας από το κλίμα εσωστρέφειας.
Το διακύβευμα εμβολιαστικός εθνικισμός ή οικουμενική εμβολιαστική κάλυψη ανάγει τετελεσμένα. Ριζική αλλαγή ή εμμονή σε αποτυχημένες, δοκιμασμένες πολιτικές;
Το ίδιο διακύβευμα θα καθορίσει την επιτυχία ή μη της εφαρμογής της αντζέντα του 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του Ο.Η.Ε. Η αντζέντα υιοθετεί μια σειρά στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) για τον τερματισμό της φτώχειας, την προστασία του πλανήτη, την εξασφάλιση της προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εγγύηση ευημερίας για όλους. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ευόδωση των παραπάνω αποτελεί η υιοθέτηση ενός κοινού προτύπου, όπου οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαφορές αντιμετωπίζονται κατά τρόπο οικουμενικό και ολοκληρωμένο. Η μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος και δη του άνθρακα μέχρι το 2030 και η πλήρης απονθρακοποίηση μέχρι το 2050, σύμφωνα με την «πράσινη» Ευρωπαϊκή Συμφωνία προϋποθέτουν την προσήλωση και τη συμπόρευση σε κοινούς στόχους για όλα τα κράτη της ΕΕ.
Η ατομική, κοινωνική και εταιρική ευθύνη αποκτά νέα ηθική διάσταση και αυτό οφείλουμε να το συνειδητοποιήσουμε όλοι. Η αρχή της αυτοδιάθεσης των επόμενων γενεών για τη χρήση των φυσικών πόρων ανάγεται σε πιο επίκαιρη από ποτέ και η πραγμάτωση της προϋποθέτει την παράδοση βιώσιμου περιβάλλοντος σε αυτές. Ωστόσο, η εμμονή σε βραχύβια οικονομικά οφέλη και συμφέροντα υπονομεύουν τη συλλογική προσπάθεια, μειώνοντας τη δυναμική «υπερεθνικών συμφωνιών». Η τεχνογνωσία, τα θεσμικά πλαίσια για την οικουμενική αντιμετώπιση σύγχρονων προβλημάτων εν έτη 2021 σίγουρα υπάρχουν, το θέμα είναι «η πολιτική». Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι τα περισσότερα προβλήματα είναι βαθιά πολιτιτικά, και αυτή τη συνειδητοποίηση οφείλει να έχει κατά νου και η νέα γενιά.
* Το παρόν αφορμάται από μερικές από τις πλούσιες θεματικές ενότητες που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του Synyparxis Forum, με θέμα τη βιώσιμη ανάπτυξη, υπό τον οργανισμό Portal of Sustainable Development και με τη συμμετοχή του Youth Voice, ως χορηγού επικοινωνίας.
