Η ActionAid υλοποιεί στην Ελλάδα το πρόγραμμα «Climate of Change», με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κόσμου για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Στο πλαίσιο του προγράμματος πραγματοποιήθηκαν από τις 10 έως τις 13 Νοεμβρίου πανευρωπαϊκοί αγώνες ρητορικής σε συνεργασία με την «Ελληνική Ένωση για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση».
Εννιά νέοι και νέες από την Ελλάδα, ταξίδεψαν στις Βρυξέλλες για να πάρουν μέρος στους αγώνες. Συνολικά 113 μαθητές και φοιτητές από 13 χώρες της Ε.Ε. συμμετείχαν στους τελικούς του ευρωπαϊκού διαγωνισμού επιχειρηματολογίας, με στόχο να κερδίσουν χρησιμοποιώντας την καλύτερη διαλεκτική τακτική τους σε θέματα σχετικά με τη κλιματική αλλαγή, τη μετανάστευση και την οικονομία.
Η Ελλάδα έστειλε δύο ομάδες στο διαγωνισμό, μία αποτελούμενη από έξι εφήβους (από 16 έως 17 ετών) και μία αποτελούμενη από τρεις φοιτητές. Όταν έφτασαν στις Βρυξέλλες, οι εθνικές ομάδες χωρίστηκαν σε 26 νέες ευρωπαϊκές ομάδες νέων από διαφορετικές εθνικότητες, εξαμελείς για τους μαθητές και τριμελείς για τους φοιτητές. Ως Ελλάδα, είχαμε την τιμή 5 από τους νέους που στείλαμε να εκπροσωπούνται στους ημιτελικούς και 2 από τους νέους να κερδίσουν τους τελικούς αγώνες επιχειρηματολογίας!
Οι καλύτερες ομάδες και οι καλύτεροι συζητητές ανακηρύχθηκαν «Πρωταθλητές για μια ανθρώπινη οικονομία», και κέρδισαν ένα ταξίδι στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή έτσι ώστε να γίνουν νέοι πρεσβευτές και υπέρμαχοι για ένα #ΚλίμαΑλλαγής (#ClimateOfChange). Σε μια αποκλειστική συνέντευξη, στα πλαίσια μιας εξαιρετικής συνεργασίας με την ActionAid Hellas, ήρθαμε σε επαφή με τους Παύλο Ζαγοράκη, Ειρήνη Βυζιργιαννάκη και Πέννυ Δάλκου! Σημειώνεται πως οι ομάδες της Πέννυς και της Ειρήνης έφτασαν μέχρι τους τελικούς, ενώ η ομάδα της Πέννυς κατάφερε τελικώς να κερδίσει!
Ας δούμε τι δήλωσαν στο YV οι πρωταγωνιστές της διαδικασίας!
Παύλο, μπορείς να μας πεις δύο λόγια για το πρόγραμμα «Climate of Change», στο πλαίσιο του οποίου έγιναν οι πανευρωπαϊκοί αγώνες ρητορικής; Τι σε έκανε να θελήσεις να συμμετάσχεις;
Το Climate of Change είναι ένα πρόγραμμα πολυδιάστατο. Από μία περιοδεύουσα ανά την Ευρώπη ακροβατική παράσταση με θέμα την κλιματική αλλαγή, μέχρι έρευνες πεδίου σε περιοχές που γνώρισαν ήδη το σκληρότερο της πρόσωπο, το Climate of Change αποτελεί ένα πρόγραμμα-πρότυπο. Μία από τις δράσεις του ήταν και οι αγώνες debate που εμείς συμμετείχαμε. Ήταν μια μεγάλη ευκαιρία, συνεπώς, για όσους ασχολούνται με την Ρητορική, καθώς είδαν την αντιδημοφιλή ως τότε τέχνη τους να αποτελεί τμήμα μίας τόσο σπουδαίας προσπάθειας. Κάθε νέος, λοιπόν, με ανάλογα ενδιαφέροντα θα ήθελε να συμμετάσχει.
Στο ταξίδι σου στις Βρυξέλλες μαζί με άλλους 113 μαθητές και φοιτητές από 13 χώρες της ΕΕ, τι σου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση;
Το ταξίδι αυτό μου δίδαξε πολλά. Αυτό, όμως, που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση είναι το πόσο εύκολα ξεπερνιούνται εμπόδια, όπως η διαφορά γλώσσας, όταν όλοι έχουν έναν κοινό σκοπό. 113 νέες και νέοι από 13 διαφορετικές χώρες κατάφεραν να συνεργαστούν αποτελεσματικά, έχοντας ως μόνο κοινό την θέληση να αλλάξουν τα κακώς κείμενα αυτού του κόσμου.
Θεωρείς πως οι παγκόσμιες κυβερνήσεις και ιδίως τα κράτη της ΕΕ κάνουν αρκετά για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης; Εάν μπορούσες να αποφασίσεις εσύ, ποια θα ήταν η πρώτη σου κίνηση για την αντιμετώπιση του φαινομένου, σε ευρωπαϊκό επίπεδο;
Η κλιματική κρίση είναι πολύ πιο εκτεταμένη από όσο μπορούμε να φανταστούμε έχοντας την ασφάλεια του να ζούμε στην Ευρώπη. Στην Αφρική εκτάσεις γης παύουν να είναι καλλιεργήσιμες, νησιά ανά τον κόσμο ήδη βυθίζονται και αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα. Κάθε μέτρο είναι αναγκαίο. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, οι κυβερνήσεις δεν μπορούν ποτέ να κάνουν αρκετά. Η αλλαγή που θα ήθελα να φέρω σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα ήταν να απεμπλέξω την περιβαλλοντική στρατηγική από την πολιτική. Θα ήθελα, τα μέτρα για το περιβάλλον να μην σταθμίζονται μαζί με άλλα ζητήματα. Να εφαρμόζονται ακριβώς όπως προτείνονται από τους ειδικούς, χωρίς να αναζητούμε “χρυσές τομές” με την βιομηχανία ή την οικονομία εν γένει.
Η Ειρήνη Βυζιργιαννάκη που κατάφερε να φτάσει μέχρι τους τελικούς
Ειρήνη, η ομάδα σου έφτασε μέχρι και του τελικούς. Μπορείς να μας περιγράψεις την διαδικασία διεξαγωγής των ρητορικών αγώνων, το ταξίδι μέχρι την κορυφή;
Η πορεία της ομάδας μας ξεκίνησε τον Μάιο του 2021 από την προκριματική φάση των πανελλήνιων φοιτητικών αγώνων επιχειρηματολογίας. Κατά τη διάρκειά τους, διασταυρωθήκαμε και ανταλλάξαμε επιχειρήματα με τρεις ομάδες σε ισάριθμους γύρους. Η επιτυχής έκβαση των παραπάνω αγώνων μας εξασφάλισε την πρόκριση στην επόμενη φάση, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο με τη συμμετοχή των τεσσάρων επικρατέστερων ομάδων. H ομάδα μας, αφού αναμετρήθηκε με ιδιαίτερα άξιους αντιπάλους, επικράτησε διαδοχικά στον ημιτελικό και τον τελικό γύρο και αναδείχθηκε νικήτρια της εθνικής διοργάνωσης. Έχοντας πλέον το εισιτήριο για τις Βρυξέλλες, ενταχθήκαμε σε νέες ομάδες για να διαγωνιστούμε στους πανευρωπαϊκούς γύρους τον Νοέμβριο. Η διάρθρωση των αγώνων ήταν και εκεί παρόμοια· οι νίκες που κατήγαγε η μεικτή πλέον ομάδα μας σε δύο προκριματικούς και στον ημιτελικό γύρο μας οδήγησαν στον τελικό. Το υψηλό επίπεδο αλλά και το θερμότατο κλίμα της αναμέτρησης του μεγάλου τελικού επιστέγασαν με τον καλύτερο τρόπο αυτό το ταξίδι.
Ποιες ήταν οι θεματικές που σας απασχόλησαν εντός της ρητορικής διαδικασίας; Σε ποια θεματική, συγκεκριμένα, είχες έφεση – ιδιαίτερο ενδιαφέρον, και γιατί;
Οι ρητορικές μας αναμετρήσεις ανέδειξαν μια σειρά από ενδιαφέροντα και επίκαιρα ζητήματαπου άπτονταν τηςδημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της μετανάστευσης, της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης. Ιδιαίτερα, για την θεματολογία του ξεχώρισε ο εθνικός τελικός, όπου κληθήκαμε να αποτιμήσουμε τον αντίκτυπο των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας στα δημοκρατικάμας κεκτημένα. Στις Βρυξέλλες, τα πλέον ενδιαφέροντα θέματα που διαπραγματευτήκαμε ήταν η αναγνώριση του εγκλήματος της «οικοκτονίας» στο διεθνές ποινικό δίκαιο και η καθιέρωση ενός ειδικού καθεστώτος διεθνούς προστασίας για τους κλιματικούς πρόσφυγες.
Πως αξιολογείς ολόκληρη την διαδικασία του προγράμματος; Θεωρείς πως πρέπει να γίνουν και άλλα, παρόμοια, σε Ελλάδα και ΕΕ;
Το #ClimateofChangeαποτέλεσε το έναυσμα για την δημιουργία μιας κοινότητας αεικίνητων νέων Ευρωπαίων που πραγματοποίησαν έρευνα σε βάθος, ασκήθηκαν στον δημοκρατικό διάλογο και ευαισθητοποιήθηκαν για την κλιματική κρίση και άλλα επίκαιρα θέματα. Παράλληλα, ακόνισαν τις ρητορικές τους δεξιότητες και το ομαδοσυνεργατικό τους πνεύμα. Η αξία του προγράμματος είναι αδιαμφισβήτητη όχι μόνο λόγω του θετικού αποτυπώματος που άφησε στους συμμετέχοντες αλλά και επειδή τα οφέλη του θα συνεχίσουν να διαχέονται πολλαπλασιαστικά μέσω αυτών σε έναν εκτενέστερο κύκλο προσώπων και δραστηριοτήτων. Θα ήταν, επομένως, ευτύχημα να αναδυθούν περισσότερες τέτοιες πρωτοβουλίες στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ενδιαφέρονται οι νέοι για τη ρητορική, τον 21ο αιώνα;
Η ρητορική, ως τέχνη του λόγου και της πειθούς, εξακολουθεί να βρίσκει ευρεία ανταπόκριση στους νέους του 21ο αιώνα. Οι πολυάριθμοι και πολυμελείς όμιλοι αντιλογίας-επιχειρηματολογίας που λειτουργούν στα σχολεία και τα πανεπιστήμια της χώρας μαρτυρούν ότι οι μαθητές/-τριες και οι φοιτητές/-τριες αποζητούν ενεργά να ενταχθούν στην ρητορική κοινότητα. Γοητεύονται από την διανοητική πρόκληση και επιδιώκουν να μετρήσουν τις δυνάμεις τους στο βήμα. Το ενδιαφέρον τους, μάλιστα, παρουσιάζεται εμφανώς ανανεωμένο μετά την εμπειρία του «εγκλεισμού» κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Και τούτο, επειδή τα ρητορικά αγωνίσματα συνδέονται πρωτίστως με την εσωτερική μας ανάγκη για μοίρασμα σκέψεων, διάδραση και επικοινωνία.
Η Πέννυ Δάλκου, που έφτασε μέχρι τους τελικούς και κέρδισε μαζί με την ομάδα της!
Πέννυ, ανήκεις στον ομάδα που νίκησε στα πλαίσια του προγράμματος. Τι ήταν αυτό που πιστεύεις πως έκανε εσένα και την ομάδα σου να ξεχωρίσετε, ανάμεσα σε εκατοντάδες συμμετέχοντες από όλη την ΕΕ;
Ομαδικότητα, εργατικότητα και πάθος. Αυτά είναι τα τρία στοιχεία, τα οποία, κατά τη γνώμη μου, συγκεράσθηκαν αρμονικά στην ομάδα μας και μας οδήγησαν εδώ. Με τη Leonor (Πορτογαλία) και την Paloma (Ισπανία), ταιριάξαμε ως άνθρωποι, ξενυχτούσαμε δουλεύοντας πάνω στα θέματα, τις ιδέες μας και την τεχνική μας και με πραγματική αγάπη για την ρητορική, επιδιώξαμε να τη μετατρέψουμε σε μέσο συγκίνησης, έμπνευσης, προβληματισμού και κινητοποίησης.
Θεωρείς πως η διαλεκτική και εν γένει η ρητορική, μπορεί να αλλάξουν τον σημερινό κόσμο και να ευαισθητοποιήσουν τα πλήθη για μια σειρά ζητημάτων; Πως όμως θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο;
Ναι, πραγματικά το πιστεύω. Πιστεύω στη δύναμη του λόγου, αλλά πολύ περισσότερο στη δύναμη του οργανωμένου, τεκμηριωμένου και γεμάτου ιδέες λόγου. Με τη ρητορική, μαθαίνεις να κρίνεις αντικειμενικά τα εκάστοτε τεκταινόμενα και ζυγίζοντας και τις δύο πλευρές (υπέρ-κατά), να προτείνεις λύσεις βάσιμες και αποτελεσματικές. Τώρα όσον αφορά στο πώς, μέσω της εγκαθίδρυσης της ποιοτικής ρητορικής ως εκπαιδευτικής διαδικασίας, καταρχάς στη δευτεροβάθμια. Καταρτισμένοι καθηγητές και μαθητές πρόθυμοι να δοκιμάσουν. Είναι εντυπωσιακό πώς ανοίγει το μυαλό σου, οργανώνονται οι σκέψεις σου και λύνεται η γλώσσα σου. Επόμενο βήμα, να αξιοποιήσεις κοινωνικά αυτά τα εφόδια, επιδιώκοντας να γίνεις ο ίδιος πηγή έμπνευσης, προβληματισμού και ευαισθητοποίησης για ζητήματα που πλήττουν τον κόσμο, προχωρώντας παράλληλα σε ανάλογες δράσεις. Είναι αλυσίδα και ξεκινάει από εμάς.
Έχεις να σχολιάσεις κάτι αναφορικά με την πρόσφατη σύνοδο για το κλίμα, COP26, που από ό,τι όλα δείχνουν δεν κατάφερε να διασφαλίσει πλήρως κάποιους περιβαλλοντικούς στόχους, όπως την μέγιστη περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασία κατά 1,5 βαθμό Κελσίου;
Κάθε βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, για μένα, είναι βήμα πολύτιμο. Μόνο που στη φάση που βρισκόμαστε, δεν αρκεί να μπουσουλάμε, ή έστω να περπατάμε, αλλά χρειάζεται να τρέξουμε, με βήμα σταθερό και αντοχή μαραθωνίου. Υπό αυτό το κλίμα, είναι κρίσιμο αφενός να υλοποιηθούν πλήρως και με υπευθυνότητα οι δεσμεύσεις που πάρθηκαν από τις συμμετέχουσες χώρες στη φετινή σύνοδο και αφετέρου να ασκηθεί περαιτέρω πίεση στην επόμενη, COP27, ώστε να μην υπάρξει περιθώριο πρόσθετων ελιγμών και παραβλέψεων, όπως συνέβη με τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου και την ανταπόκριση στα αιτήματα για βοήθεια των φτωχών χωρών.
Στον κόσμο που ζούμε και στο σύστημα που τον διέπει, καμία χώρα δεν πρόκειται να δεσμευθεί «με την καλή της την καρδιά», για αυτό έγκειται σε εμάς και σε όλες τις μορφές εκπροσώπησης της φωνής μας, να ασκήσουμε την κατάλληλη πίεση. Ως πρώτο βήμα, λοιπόν, για να μη μείνουμε στη θεωρία, σας καλώ να διαβάσετε και αν σας ενδιαφέρει να υπογράψετε την *Αίτηση που προέκυψε μέσα από το πρόγραμμα ClimateofChange, η οποία πρόκειται να παραδοθεί στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής UrsulavonderLeyen, κατά τη διάρκεια της 27ης συνόδου της Διάσκεψης των Μερών (COP 27) της UNFCCC, η οποία έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο του 2022 στην Αφρική και αφορά στα σημαντικότερα αιτήματα που χρειάζεται να ακουστούν λίγο πιο δυνατά από ό,τι φέτος.
*Σύνδεσμος για την Αίτηση: https://climateofchange.info/participate/petition/
Οι καλύτερες ομάδες και οι καλύτεροι συζητητές ανακηρύχθηκαν «Πρωταθλητές για μια ανθρώπινη οικονομία», και κέρδισαν ένα ταξίδι στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή έτσι ώστε να γίνουν νέοι πρεσβευτές και υπέρμαχοι για ένα Κλίμα Αλλαγής. Πως πιστεύεις πως θα πρέπει να είναι μια «ανθρώπινη οικονομία»; Θεωρείς πως οι νέες γενιές μπορούν όντως να γίνουν πρεσβευτές για την επίλυση της κλιματικής αλλαγής;
Εάν μου επιτρέπεται να παίξω με τις λέξεις, θα σημείωνα πως επίκεντρο μιας «Ανθρώπινης Οικονομίας» δεν θα πρέπει να είναι αποκλειστικά ο «άνθρωπος» και τα εκάστοτε συμφέροντά του, αλλά η «ανθρωπιά», εφαρμοσμένη στη διαχείριση όλων των μορφών ζωής σε αυτόν τον πλανήτη με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Παρατηρώντας, λοιπόν, τις νέες γενιές, απαλλαγμένες σε ικανοποιητικό βαθμό από τα βάρη αλλά και τις συντηρητικές απόψεις του παρελθόντος, αλλά και περισσότερο ενεργές όσον αφορά στην κριτική και στην επίλυση περιβαλλοντικών και κοινωνικών ζητημάτων, πιστεύω πολύ σε εμάς. Απαιτούμε, πλέον, έναν καλύτερο κόσμο και έχουμε τη δύναμη να τον αλλάξουμε.
Πανηγυρισμός κατά τη διάρκεια της λήξης του προγράμματος και του πανευρωπαϊκού ρητορικού διαγωνισμού
Ευχαριστούμε τόσο τους συμμετέχοντες και φιναλίστ του προγράμματος όσο και την ActionAid και την Ελληνική Ένωση για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση. Επισκεφτείτε το Facebook της Ένωσης για την προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση με ένα κλικ εδώ .
Για περισσότερες δράσεις αλλά και για την ενίσχυση του έργου της ανεξάρτητης διεθνούς οργάνωσης Action Aid, επισκεφθείτε τον ιστότοπο actionaid.gr αλλά και τα social media της:
