Άρθρο της αναγνώστριας Δέσποινας Γιωτάκου, 

Πολλοί λένε ότι το καλοκαίρι ξεκινά με την πρώτη συναυλία. Συγκεκριμένα, την πρώτη του αγαπημένου σου καλλιτέχνη.

Η μουσική είναι η τέχνη που ενώνει τους ανθρώπους, που τους φέρνει σε μέθεξη. Αυτή η επαφή και η επικοινωνία ψυχής με τους άλλους πάντα αφήνει μια γλυκιά επίγευση. Στο τέλος κάθε συναυλίας αναρωτιέσαι πώς γίνεται ένα πλήθος άγνωστων μεταξύ τους ατόμων να γίνεται ένα. Το ίδιο πάθος, η ίδια ηδονή.

Τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω της πανδημίας, στερηθήκαμε αυτή την αίσθηση της πραγματικής συναυλίας. Και όχι δεν εννοώ μόνο το συμβάν, αλλά συνολικά το κλίμα που αποπνέει η λεγόμενη «αρένα».  Περιμέναμε εναγωνίως να επιστρέψουμε στην κανονικότητα και να ζήσουμε ξανά από κοντά το μοναδικό συναίσθημα που μας χαρίζει ο Σωκράτης.

Την περασμένη εβδομάδα στο Κατράκειο Θέατρο Νίκαιας οι Αθηναίοι είδαν από κοντά τον αγαπημένο τους καλλιτέχνη, συνοδεία της μαγευτικής φωνής της Ιουλίας Καραπατάκη, του δεξιοτέχνη βιολιστή Φώτη Σιώτα, του γιού του Σωκράτη, Πέτρο Μάλαμα και της καταπληκτικής ορχήστρας. Είχαμε καιρό να ιδωθούμε και να ανταμώσουμε, τραγουδώντας το τραγούδι, συνήθως, έναρξης του Σωκράτη: «Να’ ‘μαστε πάλι εδώ ξανά…». Εκεί που οι άνθρωποι γίνονται ένα και τα σώματα τους συντονίζονται στον ρυθμό των τραγουδιών.

Στις λίγες ώρες που διαρκεί μία συναυλία αναστοχάζεσαι, αναθεωρείς αντιλήψεις, αξίες και απόψεις.

Οι στίχοι σε ωθούν σε υπαρξιακό στοχασμό, σε κάνουν να αναρωτιέσαι την θέση και τον ρόλο σου σε αυτή τη κοινωνία και τελικά να συνειδητοποιείς ότι μπορείς να προσφέρεις παραπάνω από όσα φαντάζεσαι σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε.

Όπως έχει πει και ο Μάλαμας σε ένα στίχο του, «όσοι ακόμα αντέχουνε, μες στο σκοτάδι φέγγουν σαν σήματα φωσφορικά». Πάντα ο Σωκράτης τοποθετείται σε επίκαιρα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα και μόλις τελειώσει την πρόταση του, αφήνει ένα ερωτηματικό. Αυτό το ερωτηματικό είναι εκείνο που θα επιτύχει τον προβληματισμό, τελικά, του κοινού και θα το οδηγήσει σε μια γόνιμη ενδοσκόπηση.

Δεν είναι λίγες οι φορές που στις συναυλίες κάναμε φιλίες, τραγουδήσαμε με αγνώστους, ερωτευτήκαμε και απογειωθήκαμε στον στίχο: «Στα είπα όλα, φίλα με τώρα». Το αν αυτές οι γνωριμίες διήρκησαν λίγο είτε πολύ, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι συνδέθηκαν με ένα τραγούδι, μία ημερομηνία, μια συναυλία. Και μην μου πείτε ότι υπάρχει πιο ερωτικό τραγούδι από την «Ηλιόπετρα», εμπνευσμένη από το ομότιτλο ποίημα του Ισπανού ποιητή Οκτάβιο Πάζ, με τον πασίγνωστο στίχο «γεννιέται ο κόσμος όταν φιλιούνται δυο».

Είναι αξιοθαύμαστο πόσους ανθρώπους μπορεί να ενώσει η τέχνη και πόσα συναισθήματα μπορεί να γεννήσει. Κάποιοι νοσταλγούν αυτές τις στιγμές, άλλοι εκτιμούν το παρόν και άλλοι τις αναμνήσεις. Ο Σωκράτης θα απαντούσε: «Δεν νοσταλγώ τίποτα κι ούτε πρόκειται. Ίσως να νοσταλγώ το μέλλον», όπως έχει δηλώσει και ο ίδιος. Σίγουρα το σύμπαν των συναυλιών και η νεανική αύρα που αποπνέει, θα σου θυμίζει πάντα τα φοιτητικά σου χρόνια και ό,τι αυτά συνεπάγονται. Να μη ξεχνάμε ότι υπάρχουν μερικά τραγούδια που είναι ανεπίτρεπτο να παίξουν χωρίς να πεταχτούν νερά και ποτά αλκοολούχα, ή να ανάψουν φωτοβολίδες από κάτω, όπως στον «Πεχλιβάνη»  ή στο «Ευτυχείς, λυπημένοι και πότες». Όταν πιάσει βροχή από τα ποτά το τελευταίο πράγμα που σε ενδιαφέρει είναι μήπως λερώσεις τα ρούχα σου ή βρέξεις τα μαλλιά σου: η έκσταση και η αδρεναλίνη της στιγμής είναι κάτι το καθηλωτικό. 

Για εκείνες τις μικρές, πολύτιμες στιγμές, γίνεσαι ένα με το τραγούδι, τον παλμό και  την ευφορία που διακατέχει όλους: από τον τραγουδιστή μέχρι και τον τελευταίο ακροατή.

Το βίωμα αυτό είναι δύσκολο να φυλακιστεί σε λέξεις. Όσοι από εμάς το έχουν ζήσει θα το περιγράφαμε με το δικό του τρόπο ο καθένας. Προσωπικές αγωνίες και θέλω, συναισθήματα και βιώματα, πλέκονται σε ένα κουβάρι και ενσαρκώνουν αυτό που τόσο γλαφυρά περιέγραψε ο Παπακωνσταντίνου: ο νους μας είναι αληταριό που όλο θα δραπετεύει.

Βέβαια, την σπουδαιότητα του Σωκράτη την είχε ανακαλύψει πρώτος ο μέγιστος Νίκος Παπάζογλου και αργότερα ο ποιητής της καρδιάς μας, Θανάσης Παπακωνσταντίνου – τα τραγούδια του Παπακωνσταντίνου καταλαμβάνουν ένα σημαντικό κομμάτι στο μουσικό πρόγραμμα του Σωκράτη Μάλαμα. Ο ίδιος ο Θανάσης (με το μικρό πάντα γιατί ένας είναι ο Θανάσης) είχε πει σε συνέντευξή του ότι υπάρχει εκλεκτική συγγένεια μεταξύ τους και η συνεργασία τους δεν είναι κάτι απλό και ούτε έχει να κάνει με εμπορικούς λόγους.

Κλείνοντας μια συναυλία ακούγεται το γνωστό σύνθημα: «Ρε Σωκράτη τι λες τώρα, που θα παίζεις ως τις 4 η ώρα». Από που προκύπτει αυτή η αδιαμεσολάβητη σχέση; Γιατί, Σωκράτης και όχι Μάλαμας; Η απάντηση είναι μια: Ο Σωκράτης έχει καταφέρει να καλλιεργήσει με το κοινό του μια όμορφη, αυθεντική και ουσιαστική σχέση. Γι’ αυτόν και για πολλούς άλλους λόγους τον αγαπάμε, τον ακολουθούμε, τον θαυμάζουμε και θα το κάνουμε για πολύ καιρό ακόμα. Γιατί, λοιπόν, πηγαίνω σε συναυλίες του Σωκράτη; Στην ερώτηση αυτή θα απαντούσα: «Δες το με τα μάτια σου και ζήσ’ το με την ψυχή σου».