του εξωτερικού συνεργάτη Δημήτρη Κόλλια,
Ο πολιτισμός, η τέχνη και κατ’ ουσία η δημιουργία διατηρούν κοινό κράμα με την πολιτική. Η έκφραση αποτελεί πράξη πολιτική. Λαμβάνει χώρα στην κοινωνία των ανθρώπων κι ως απότοκο συντελεί κύτταρο του κοινωνικού ιστού, κύριο συστατικό του ατομικού και συνεπως στοιχείο του συλλογικού φαντασιακού μιας κοινωνίας.
Μία κοινωνία λοιπόν, θεσμίζεται. «Θεσμός, είναι η γλώσσα, θεσμός είναι η θρησκεία, θεσμός είναι η τέχνη κι ο πολιτισμός, απότοκο της δημιουργίας. Θεσμός είναι οι αξίες, θεσμός είναι η ρύθμιση των σεξουαλικών σχέσεων, αλλα και η ύπαρξη εξουσίας στο εσωτερικό μιας κοινωνίας, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο αυτή επιβάλλεται και νομιμοποιείται».
Η έκφραση δεν αποτελεί πάντοτε σκέψη, αλλά η σκέψη πάντοτε εκφράζεται. Θα μετουσιωθεί άλλοτε σε πράξη, άλλοτε σε συναίσθημα, αλλά πάντοτε σε μιας κάποιας μορφής έκφραση. Η σύσταση, η βαρύτητα αυτής, η διάρκειά της, όλες τους παράμετροι που επιβιώνουν ανάμεσα στα στεγανά του κοινωνικού φαντασιακού, της ετερόνομης ή αυτόνομης θέσμισης της κοινωνίας και του ετερόνομου ή αυτόνομου πυρήνα της οντολογικής σκέψης του φορέα, του δημιουργού.
«Να σκέφτεσαι σημαίνει να μπαίνεις στο λαβύρινθο. Να χάνεσαι στους διαδρόμους που υπάρχουν επειδή τους σκάβουμε συνέχεια. Να γυρίζεις πίσω στο τέλος ενός αδιεξόδου που η είσοδος του έχει κλείσει πίσω από τα βήματα μας, ώσπου τέλος, χωρίς να ξέρουμε πως, τα μικρά κυκλικά βήματα μας δημιουργούν ποθητά ανοίγματα στον τοίχο».
I participate, you participate, he participates, we participate, you participate, they profit,
πηγή εικόνας: theparisreview
Τα εν λόγω ποθητά ανοίγματα διατηρούν τη μορφή μιας αυτόνομης οντολογικής προσέγγισης και θέσμισης που ξεφεύγει από την από καιρό θεσμισμένη ετερόνομα κοινωνία, αλλά κι ενός ριζοσπαστικού φαντασιακού όπου εισβάλει στο από καιρό οντολογικά ετερόνομα θεσμισμένο κοινωνικό φαντασιακό.
Ο Γαλλικός Μάης του ‘68 αποτελεί ένα τέτοιο άνοιγμα, τόσο για τη μετέπειτα δομή και θέσμιση της γαλλικής κοινωνίας, όσο και για την αντίστοιχη ευρωπαϊκή. Πρόκειται για έκφραση ριζοσπαστικού φαντασιακού μιας αυτόνομα θεσμισμένης ομάδος που διεκδίκησε και επέβαλε αναδόμηση (σε σημεία) της ετερόνομης θέσμισης της κοινωνίας, του ευρύτερου φαντασιακού της. «Να θέλουν το δυνατό χωρίς να χάνουν την αίσθηση του πραγματικού που πασχίζει να κλειστεί στις αυταπάτες της και να κλείσει τους ανθρώπους στις ιεραρχίες της» έγραψε σχετικά ο Κλοντ Λεφόρ (Η νέα αταξία).
πηγή εικόνας: nytimes.com
Το παραπάνω άνοιγμα, κατέστει δυνατό μέσω της δημιουργίας, της τέχνης. Πέρα από το σινεμά του Γκοντάρ, πέρα από εκείνο του Τριφό και πέρα απ΄τον Ανρί Λανγκλουά, εδράζεται ο πυρήνας αυτού του ριζοσπαστικού φαντασιακού, του φοιτητικού κινήματος, το οποίο έπραξε ατομικά αλλά και συλλογικά. Η συλλογική έκφρασή αυτού έλαβε την μορφή των διαδιλώσεων, αλλά ίσως σημαντικότερα συνιστά αποτέλεσμα δημιουργίας και τέχνης. Δημιουργία που δεν προσποιείται και δεν διατηρεί ως αυτοσκοπό της την συμβατική έκφραση μιας κάλπικης καινοτομίας καθρέφτη της αποσύνθεσης των κληρονομημένων, μιας άλλης εποχής, απαρχαιωμένων και στυφών αξιών. Δημιουργία που δεν ταλανίζεται και δεν ισορροπεί ανάμεσα στην αέναη επανάληψη. Μία δημιουργία όμως, που εξυπηρετεί έναν σκοπό με όπλο την απλότητα, τη συλλογικότητα, αλλά και το βαρύ αυτόνομα θεσμισμένης φαντασιακής μαγαμτικής σημασίας σημασιολογικό φορτίο της. Πρόκειται για τα χιλιάδες πόστερ του Παρισιού του ‘68, τη διαδικασία μέσω της οποίας τυπώθηκε μια κοινωνική επανάσταση.
Η σκέψη πάντοτε εκφράζεται. Τον Μάη, η σκέψη έλαβε χώρα χώρα ανάμεσα στις φοιτητικές συλλογικότητες του ‘Quartier Latin’. Η έκφραση της όμως, εκείνη που κατέστησε δυνατή τη γιγάντωση, εξάπλωση και εδραίωση του φαινομένου, πιστώνεται στους φοιτητές και καθηγητές της ‘École des Beaux–Arts’. Κατέλαβαν το πέτρινο κτίσμα 300 ετών στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα και το μετέτρεψαν σε ατελιέ αυτόνομης μαγαμτικής σημασίας δημιουργίας με απότοκο τη ριζοσπαστική τέχνη. Ένα όπλο στα χέρια των συλλογικοτήτων, όπου «μέσω αυτού (για τα επόμενα 5 χρόνια) εντάθηκε το αντιπολεμικό κίνημα στην Ευρώπη, καθώς και τα κινήματα απελευθέρωσης των γυναικών και των δικαιώματα της ομοφυλοφιλικής κοινότητας» (Associated Press).
πηγή εικόνας: theparisview
Ο Απρίλης του 2022 (τόσο κοντά στην επέτειο του Μάη), και η τελεσφόρηση των γαλλικών εκλογών παρουσιάζουν μια ευκαιρία να θυμηθούμε όλα τα παραπάνω. Η ειρωνεία της παρούσας συγκυρίας είναι η παρακάτω. Ο τελικός νικητής και ο μοναδικός, εκ των δύο, που πιστεύει κι ενδεχομένως μπορεί να προσφέρει ένα περιβάλλον ικανό ώστε η ευρωπαϊκή πλέον πολιτική και πολιτισμική συνέχεια (αλλά και η πραγματική στην υπόσταση δημιουργία), να διατηρήσει (στο μακροπρόθεσμο μέλλον) την αυτόνομα θεσμισμένη μαγματική της σημασία, ικανή να επηρεάσει, να παλέψει για το δυνατό χωρίς να χάσει την αίσθηση του πραγματικού που πασχίζει να κλειστεί στις αυταπάτες του και να κλείσει τους ανθρώπους στις ιεραρχίες του, είναι εκείνος ο πολιτικός που κινείται πιο κοντά στον στρατηγό Σαρλ ντε Γκωλ, τον εχθρό του κινήματος του Μάη.
Παρ’ όλ’ αυτά, γιατί ευρωπαϊκή πολιτισμική συνέχεια και δημιουργία και όχι μονάχα γαλλική; Η απάντηση συγκροτείται απο ένα κράμα δοεδνοπολιτικών, γεωπολιτικών και συνεπώς κοινωνικών αλλαγών, από εκείνες που συμβαίνουν σπάνια στην ανθρώπινη ιστορία και που είναι ικανές να αλλάξουν την καθημερινότητα και τον ρου αυτής. Κάτι που θ’ αναλυθεί σε διαφορετικό πόνημα, στο βραχυπρόθεσμο μέλλον.
*Υ.Γ. Il est interdit d‘interdire (Απαγορεύεται η απαγόρευση)
