Πηγή εικόνας: www.fowmedia.com

Ως γενιά ορίζεται το σύνολο των ατόμων με την ίδια περίπου ηλικία, που βιώνουν τα ίδια κοινωνικά ερεθίσματα. Με άλλα λόγια, πρόκειται για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη στιγμή που γεννιέται ένα παιδί, μέχρι εκείνη που θα φέρει στη ζωή τον απόγονό του. Κατά μέσο όρο, η περίοδος αυτή υπολογίζεται στα 25-30 έτη.

Οι κοινωνιολόγοι άρχισαν να συστηματοποιούν τις γενιές προς διευκόλυνση της μελέτης τους στις αρχές του 20ου αιώνα, μεταξύ των οποίων και ο Καρλ Μάνχαιμ με τη «Θεωρία των γενεών» στο έργο του «Το πρόβλημα των γενεών». Η κατηγοριοποίηση γινόταν κυρίως με κριτήριο τα ιστορικά και κοινωνικά συμβάντα που επηρέαζαν την εκάστοτε γενεά στην εξέλιξή της. Υποστηρίζεται μάλιστα πως οι σχετικές ομαδοποιήσεις αφορούν μόνο τον δυτικό κόσμο. Κατά την άποψή μας, ο σκόπελος αυτός μπορεί να αποφευχθεί αν για την εις βάθος κατανόηση των γενεών ληφθούν υπόψιν και προσεγγίσεις οικονομικές και πολιτισμικές.

Ποια είναι όμως εκείνα τα ιδιαίτερα γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν μια γενιά, διαμορφώνοντας και την κληρονομιά που αυτή θα αφήσει πίσω της;

  1. Παραδοσιακή γενιά (1925-1945): Στιγματίστηκε από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η γενιά της jazz και του swing που ασχολήθηκε κυρίως με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, προτάσσοντας το καθήκον έναντι της ευχαρίστησης. Εκπρόσωπος του δόγματος «πατρίς – θρησκεία – οικογένεια» με παραδοσιακές αντιλήψεις για τον ρόλο των φύλων. Όνειρο ζωής τους; Να αποκτήσουν τη δική τους ιδιοκτησία.
  2. Baby boomers (1945-1965): Χρωστούν το όνομά τους στη ραγδαία αύξηση των γεννήσεων που παρατηρήθηκε μετά τον πόλεμο. Η γενιά σημαδεύτηκε από τον Ψυχρό Πόλεμο και τον πόλεμο του Βιετνάμ, ενώ έγινε μάρτυρας της πρώτης προσεδάφισης του ανθρώπου στη Σελήνη και της εκβιομηχάνισης των κοινωνιών. Χαρακτηριστικά των baby boomers; Οι τάσεις για επανάσταση και ανεξαρτησία. Δεν είναι άλλοι από τα παιδιά των λουλουδιών και του Woodstock, που στην πλειονότητά τους κατέληξαν εργασιομανείς να αναζητούν την επαγγελματική ασφάλεια. Στα θετικά στοιχεία που άφησαν πίσω τους ανήκουν τα πρώτα κινήματα περί ισότητας φύλων και προστασίας του περιβάλλοντος.
  3. Γενιά Χ (1965-1980): Στις αναμνήσεις της συγκαταλέγονται η πτώση του τείχους του Βερολίνου, το ατύχημα του Τσερνόμπιλ, η εμφάνιση του AIDS. Στα χρόνια τους έλαβε χώρα η μαζική είσοδος των γυναικών στην εργασία. Η γενιά της αμφισβήτησης, που αναζητά συνεχώς το γιατί και εξοικειώνεται σταδιακά με την τεχνολογία. Ωστόσο, σε αντίθεση με την προηγούμενη γενιά των «ιδεολόγων» εμφανίζεται ως κυνική.
  4. Γενιά Y (Millenials) (1981-1997): Θα διηγείται την πτώση των Δίδυμων Πύργων και τη εισβολή στο Ιράκ, καθώς και την παγκόσμια οικονομική ύφεση. Γεννήθηκε στην ακμή της τεχνολογικής ανάπτυξης και του διαδικτύου. Το αποτέλεσμα; Να αποτελεί τη γενιά των social media, της ανυπομονησίας και της εύκολης κατάκτησης στόχων χωρίς ιδιαίτερο κόπο, καθώς και της ταύτισης της επιτυχίας με την πολυπραγμοσύνη. Εμφανίζεται πρόθυμη να δημιουργήσει δικές της επιχειρήσεις και δεν ενδιαφέρεται τόσο για την αποταμίευση και την απόκτηση ακίνητης περιουσίας, αν και αποτελεί θύμα του καταναλωτισμού. Η πιο μελετημένη γενιά όλων, καθώς και η περισσότερο πεπαιδευμένη. Παρουσιάζει τάσεις ναρκισσισμού και τη διαρκή ανάγκη για σχόλια ανατροφοδότησης (feedback). Ωστόσο, θεωρείται η γενιά των νέων ηγετών, μια γενιά με μεγαλύτερο προσανατολισμό στο ομαδικό πνεύμα και τη συνεργασία από τις προηγούμενες. Την ενδιαφέρει η προστασία του περιβάλλοντος και η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – κυρίως των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων.
  5. Γενιά Ζ (1998-2015): Η κατεξοχήν γενιά της τεχνολογίας με βασικό χαρακτηριστικό της ότι δεν μπορεί να διανοηθεί πώς ήταν η ζωή χωρίς διαδίκτυο, ούτε βέβαια τη δική της ελλείψει αυτού. Η καθημερινότητά της περιλαμβάνει ειδήσεις για την Αραβική άνοιξη και τον ISIS. Εξίσου ανυπόμονη με αυτή των προκατόχων της, επιθυμώντας να έχει τα πάντα σε αφθονία στο πάτημα ενός πλήκτρου. Εντούτοις, διαφοροποιείται από αυτή, διότι προτιμά την ατομική εργασία από τη συνεργατική, ορμώμενη συνήθως από κίνητρα ανταγωνισμού είτε ως προς τους άλλους είτε ως προς τον ίδιο τον εαυτό των ατόμων που την απαρτίζουν. Υπέρμαχος του φεμινισμού με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ένταξη όλων στην κοινωνία, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, σωματικών γνωρισμάτων κτλ. Αντιμετωπίζει τον επαγγελματικό στίβο περισσότερο πραγματιστικά, με την έννοια ότι δεν θεωρεί απαραίτητο να αγαπά κανείς το επάγγελμα που κάνει, αρκεί να εξασφαλίζει με αυτό τα προς το ζην.
  6. Γενιά Α (2015 κ εξής): ….!!!

Κάθε γενιά λοιπόν αναπτύσσει τη δική της ξεχωριστή ταυτότητα ανάλογα με τις συνθήκες που την περιβάλλουν. Αυτό πολλές φορές ενδέχεται να οδηγήσει σε έλλειψη επικοινωνίας ανάμεσα σε άτομα διαφορετικών ηλικιακών ομάδων: το γνωστό σε όλους μας χάσμα γενεών. Πρόκειται, ωστόσο, για φυσικό επόμενο: δεν είναι δυνατόν να αξιώνουμε να είμαστε όλοι πανομοιότυποι με τα προηγούμενα μοντέλα γενεών, μόνο και μόνο από φόβο για το άγνωστο που συνεπάγεται η διαφορετικότητα… Ακριβώς εδώ είναι που εμφανίζεται και η κατανόηση της ανθρώπινης φύσης μέσω της κοινωνιολογικής προσέγγισης για την ερμηνεία των κοινωνικών φαινομένων. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να γίνει και αλλιώς: «άνθρωπος εστί φύσει ζώον πολιτικό» (= ο άνθρωπος είναι από την φύση του ζώο προορισμένο να ζει σε κοινωνίες) (Αριστοτέλης, Πολιτικά, [1253a1-4] ).