Σε δημόσια διαβούλευση από τις 16 Νοεμβρίου και για 15 μέρες στο http://www.opengov.gr/ βρίσκεται, με εντολή του υπουργού Εσωτερικών, κ. Θεοδωρικάκου, το νομοσχέδιο για την ενίσχυση της αξιοκρατίας στο σύστημα προσλήψεων στον δημόσιο τομέα και την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (εφεξής ΑΣΕΠ). Το νομοσχέδιο μετά το πέρας της δημόσιας διαβούλευσης και αφού εξετασθούν οι παρατηρήσεις και προτάσεις που θα διατυπωθούν, θα κατατεθεί στη Βουλή, ώστε να γίνει νόμος του Κράτους εντός του τρέχοντος έτους. Η προετοιμασία του νομοσχεδίου, σε επίπεδο κατευθυντηρίων γραμμών, ξεκίνησε από τον Φεβρουάριο του 2020 και στην επιστημονική Επιτροπή που το συνέταξε μετείχαν, μεταξύ άλλων, οι τρεις αντιπρόεδροι του ΑΣΕΠ και η Γενική Γραμματέας Ανθρωπίνου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα του Υπουργείου Εσωτερικών. Σύμφωνα με στελέχη του Υπουργείου, η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση είναι επιβεβλημένο να γίνει το συντομότερο, καθώς η εφαρμογή της απαιτεί μια μακρά περίοδο επιμέρους προσαρμογών, προκειμένου να καταστεί εφικτό ο πρώτος γραπτός διαγωνισμός με το νέο σύστημα να πραγματοποιηθεί την άνοιξη του 2022, με βάση τα κενά που θα έχει διαπιστώσει και εγκρίνει το Υπουργικό Συμβούλιο του Σεπτεμβρίου του 2021. Στόχος είναι η ψήφισή του να γίνει εντός του 2020.

Η μεταρρυθμιστική αυτή προσπάθεια φαίνεται πως θα βαδίσει πάνω στο τρίπτυχο εκσυγχρονισμός – αναβάθμιση – ψηφιοποίηση, με σκοπό, φυσικά, την ενίσχυση της αξιοκρατίας και διαφάνειας, αλλά και της ταχύτητας στη διαδικασία πρόσληψης προσωπικού. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, στόχος είναι η αντιμετώπιση ζητημάτων όπως:

  • η ύπαρξη πλήθους παράλληλων διαδικασιών στελέχωσης του δημοσίου τομέα και η αντικατάστασή τους από μια κεντρική διαδικασία επιλογής στελεχών, τον πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό, ώστε να αντιμετωπισθεί το ζήτημα του κατακερματισμού των διαδικασιών πρόσληψης και επιλογής προσωπικού στο δημόσιο τομέα και να επιτευχθούν οι στόχοι του ενιαίου προγραμματισμού προσλήψεων και επιλογής ανθρώπινου δυναμικού στον δημόσιο τομέα,
  • ο αυξημένος χρόνος διεξαγωγής των διαφόρων διαδικασιών πρόσληψης,
  • η χωρίς αντικειμενικό λόγο συνύπαρξη πολλών συστημάτων μοριοδότησης για το προσωπικό ορισμένου χρόνου,
  • η ανάγκη μετάβασης από ένα σύστημα προσλήψεων που δίνει σχεδόν αποκλειστική έμφαση στα τυπικά προσόντα σε διαγωνιστικές διαδικασίες, στις οποίες θα εξετάζονται οι γνώσεις, οι δεξιότητες και η προσωπικότητα των διαγωνιζομένων, ώστε να επιλέγονται οι καταλληλότεροι υποψήφιοι σε κάθε θέση.

Τα ανωτέρω ζητήματα δημιουργούν όχι μόνο καθυστερήσεις στη διαδικασία των προσλήψεων, αλλά και ανισότητα στη μεταχείριση των υποψηφίων που επιλέγονται μέσω διαφορετικών διαδικασιών, καθιστώντας ανέφικτο το στόχο της επιλογής του κατάλληλου υποψηφίου για την κατάλληλη θέση.

Πρακτικά, λοιπόν, το σύστημα θα λειτουργεί ως εξής: με βάση το περίγραμμα της θέσης που έχει αναρτήσει ο φορέας στο ψηφιακό του οργανόγραμμα, ο υποψήφιος θα εξετάζεται γραπτώς σε γνωστικά πεδία που θα σχετίζονται τόσο με γνώσεις γενικού περιεχομένου (π.χ βασικές αρχές οργάνωσης και λειτουργίας του Κράτους και της Δημόσιας Διοίκησης) όσο και με πιο ειδικές γνώσεις, σχετιζόμενες με την ειδικότητα της υπό πλήρωση θέσης (π.χ Μακροοικονομία για θέση Οικονομικού). Κατόπιν θα λαμβάνει μέρος σε δοκιμασία Δεξιοτήτων και Εργασιακής Αποτελεσματικότητας, (δοκιμασία αριθμητικού συλλογισμού, δοκιμασία αφαιρετικής ικανότητας, προσαρμογής σε εργασιακό περιβάλλον και ενσωμάτωσης σε ομάδα κ.α.), ώστε να σκιαγραφηθεί κατά τον πληρέστερο δυνατό τρόπο το εργασιακό προφίλ του υποψηφίου. Τέλος, ο υποψήφιος εκείνος που εμφανίζει πιο αυξημένα τις γνώσεις και τις δεξιότητες που άπτονται των χαρακτηριστικών της προς πλήρωσης θέσης προτάσσεται στον πίνακα διοριστέων. Εφόσον η υπό πλήρωση θέση είναι προδιαγεγραμμένη με εξειδικευμένες απαιτήσεις, οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι θα λάβουν μέρος και σε επιπρόσθετες διαγωνιστικές διαδικασίες, οι οποίες ποικίλλουν ανά περίπτωση (π.χ. πρακτική δοκιμασία ή ψυχομετρικά τεστ).

Άξιο μνείας είναι το γεγονός ότι η διαδικασία ηλεκτρονικοποιείται πλήρως και ωθείται η διαλειτουργικότητα του ΑΣΕΠ με τους υπόλοιπους φορείς. Αυτό αφορά είτε στον τρόπο υποβολής των αιτήσεων των υποψηφίων είτε στις διαλειτουργικότητες που έχουν αναπτυχθεί ή/και αναπτύσσονται (ΕΦΚΑ, ΟΑΕΔ, Πανεπιστήμια) και που επιτρέπουν την αυτόματη αντιπαραβολή και επιβεβαίωση των δηλούμενων στοιχείων είτε στον τρόπο διεξαγωγής των διαδικασιών (γραπτών διαγωνισμών και µοριοδότησης), προκειμένου να επιτευχθεί όχι μόνον η περαιτέρω θεσμική θωράκιση του αδιάβλητου των εν λόγω διαδικασιών και η μείωση των (δικαστικών) αμφισβητήσεων, όσο είναι εφικτό, αλλά, επίσης, και η επιτάχυνση των διαδικασιών πρόσληψης.

Σίγουρα πρόκειται για ένα πολύ ελπιδοφόρο, αν μη τι άλλο, νομοσχέδιο, το οποίο όμως θα δοκιμαστεί στην πράξη. Μιλάμε για ηλεκτρονική εξέταση για το σύνολο των θέσεων Δημοσίου Δικαίου και Ιδιωτικού δικαίου Αορίστου χρόνου προσωπικού των κατηγοριών εκπαίδευσης ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ, αλλά και του Ειδικού Επιστημονικού Προσωπικού, στα πρότυπα των πανελληνίων εξετάσεων (σε συνεργασία του Α.Σ.Ε.Π. µε το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για διαχειριστικά θέματα, όπου απαιτείται). Επίσης, λαμβάνουμε ως δεδομένη την ύπαρξη ψηφιακών οργανογραμμάτων και περιγραμμάτων θέσεων, πράγμα που σε πολλές περιπτώσεις ελλείπει. Η αλήθεια είναι πως το δυσκολότερο στάδιο μιας μεταρρύθμισης, και ιδίως στον τομέα της Δημόσιας Διοίκησης, ξεκινά στην εφαρμογή της. Δυστυχώς, η εμπειρία μας από προγενέστερες προσπάθειες μεταρρυθμίσεων δεν μάς αφήνουν να ενθουσιαστούμε με το παραπάνω εγχείρημα, μάς προκαλεί, όμως, ιδιαίτερο ενδιαφέρον και περιέργεια να δούμε αν, πώς και σε ποιο βαθμό αυτό θα λειτουργήσει. Αναμένουμε. Ο καιρός γαρ εγγύς.