Οι αντίξοες συνθήκες που διανύουμε, ως αποτέλεσμα της πανδημίας που έχει ξεσπάσει, μεταβάλλοντας τα δεδομένα σε κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, δεν στάθηκαν ικανές να αποκλιμακώσουν τις κινήσεις, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη στην διεθνή πολιτική σκακιέρα. Σε αδιάκοπες συγκρούσεις περιφερειακού χαρακτήρα βρίσκονται οι αντιμαχόμενες παγκόσμιες δυνάμεις, καθώς οι εχθροπραξίες, κυρίως στην περιοχή των ανατολικών εμπόλεμων ζωνών, τείνουν να ξεφεύγουν από τα όρια του διεθνούς δικαίου. Με σκοπό την επίδειξη ισχύος και την στρατιωτική υπεροχή, κρατικές και μη οργανώσεις επενδύουν στην ενίσχυση και την αποτελεσματικότητα των μιλιταριστικών τεχνικών και μηχανημάτων. Ένα καινούριο και ιδιαίτερα σημαντικό απόκτημα στην συλλογή του διεθνούς πολεμικού εξοπλισμού είναι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones), τα οποία υπερισχύουν παλαιότερων οπλικών τεχνολογιών και παρέχουν πλεονέκτημα στους κατόχους τους, καθώς δεν υπάρχει ακόμα σοβαρή εξέλιξη αμυντικής τακτικής κατά των συγκεκριμένων μηχανών.
- Drones για στρατιωτική χρήση ή χρήση τρομοκρατικού περιεχομένου
Σε πολλά σημεία παρατηρείται πως ο τρόπος χρήσης των drones από τις στρατιωτικές δυνάμεις των οργανώσεων, δεν διαθέτουν νομικό έρεισμα στην διεθνή και εθνική νομοθεσία, κάτι το οποίο οφείλεται στις νέου τύπου τεχνολογικές δυνατότητες που προσφέρουν. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη παρέχουν στον χειριστή τους νέες ικανότητες για την εκτέλεση του σκοπού, χωρίς ο ίδιος να έρχεται σε επαφή με τον εκάστοτε στόχο. Ιδιαίτερα βασικό στοιχείο της λειτουργίας των μηχανών είναι η έλλειψη της ανθρώπινης παρουσίας (πιλότου), αλλά και η δυσχέρεια κατά την προσπάθεια εντοπισμού, δίνοντας το προνόμιο στην συσκευή να αποτελεί ένα κορυφαίο μέσω κατασκοπείας, χωρίς όμως να υπάρχει περιορισμός των δυνατοτήτων του.
Ανάλογα το μέγεθός τους, τα drones είναι σε θέση να μεταφέρουν φορτία όπως πυραύλους και εκρηκτικούς μηχανισμούς, παρέχοντας την ευκολία μη υπολογίσιμου και σημαντικά επιζήμιου αριθμού ανθρώπινων και υλικών απωλειών. Το γεγονός ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη τα χειρίζονται αυτόματα υπολογιστικά συστήματα ή ένας εντολέας, ο οποίος βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από τον στόχο, δίνει την δυνατότητα απρόσωπων επιθέσεων, παραβιάζοντας όμως σημεία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της εθνικής κυριαρχίας. Το συγκεκριμένο «προνόμιό» τους, τα καθιστά μια απρόσωπη επίδειξη δύναμης.
Μια ακόμα έντονη απειλή που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την επικαιρότητα είναι η εκτεταμένη εξάπλωση των τρομοκρατικών επιθέσεων, η οποία ξεφεύγει από τα όρια των κρατών σε εμπόλεμη κατάσταση, ακουμπώντας διαδοχικά και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Τα γεγονότα που εκτυλίσσονται το τελευταίο διάστημα, προβληματίζουν για την δυνατότητα χρήσης των drones από τρομοκρατικές ομάδες, καθώς οι ικανότητες που διαθέτουν τα μηχανήματα έχουν αποβεί καταστροφικές σε περιπτώσεις διευρυμένης αξιοποίησής τους για τρομοκρατικούς σκοπούς.
Πιο συγκεκριμένα, οι μαζικές επιθέσεις σε μεγάλο εύρος εκτάσεων αποτελούν μια συνήθη τακτική επιθετικότητας, κυρίως με την χρήση βιολογικών και χημικών όπλων, κάτι το οποίο οργανώνεται ασφαλέστερα και αυξάνει ραγδαία τα ποσοστά επιτυχίας με την χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, καθώς υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς εκρηκτικών και όχι μόνο μηχανισμών. Λόγω του αυξημένου βεληνεκούς, ακρίβειας, αλλά και ευκολίας κίνησης των μηχανημάτων σε σχέση με τα κοινά όπλα, είναι εφικτή η πρόσβασή τους σε δυσμενείς περιοχές για την επιτυχή στόχευση του εκάστοτε σημείου. Μεγάλο πλεονέκτημα που τα καθιστά ιδιαίτερα εύχρηστα, είναι οι ανταγωνιστικές τιμές αγοράς ή κατασκευής τους, σε σχέση με την ανάγκη που υπάρχει για την προμήθεια μεγάλων σε όγκο όπλων, όπως είναι οι βαλλιστικοί πύραυλοι. Τα drones είναι σε θέση να ελαχιστοποιούν το κόστος μεταφοράς εκρηκτικών μηχανισμών, αφού ακόμα και ένα μικρό σε μέγεθος μη επανδρωμένο αεροσκάφος είναι ικανό να μετακινήσει εξοπλισμό έως 10 κιλά.
- Νομικό πλαίσιο
Από την διεθνή κοινότητα δεν προβλέπεται ακόμα κάποιο ενιαίο νομικό πλαίσιο που να είναι σε θέση να εκπροσωπεί όλα τα κράτη. Βασικό λόγο έλλειψης νομοθεσίας αποτελεί η ασυμφωνία για την τοποθέτηση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην κατηγορία των όπλων ή των τηλεκατευθυνόμενων ρομπότ.
Ένα ακόμα ζήτημα, που απασχολεί σε οικουμενικό επίπεδο, είναι η ιδιότητα την οποία θα διαθέτει ο χειριστής της μηχανής. Πιο συγκεκριμένα, είναι απαραίτητο να οριστεί ο ρόλος που λαμβάνει στις εχθροπραξίες και τις εγκληματικού τύπου ενέργειες, ώστε να μπορούν να αποδοθούν οι ανάλογες ευθύνες των πράξεων. Ο λόγος για την αναγκαιότητα διευθέτησης της συγκεκριμένης παραμέτρου για την δημιουργία μιας συνολικής νομοθεσίας, είναι το γεγονός πως η τεχνητή νοημοσύνη δεν δύναται να αναγνωρίζει τον μάχιμο από τον άμαχο πληθυσμό, με αποτέλεσμα να καταπατώνται διατάξεις του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου. Πιθανολογείται σε μεγάλη κλίμακα να υπάρξουν αυξημένα ποσοστά λαθεμένων επιθέσεων σε στόχους από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία έρχονται σε σύγκρουση με την σύμβαση του 1980 για την Απαγόρευση και τους Περιορισμούς Χρήσης Ορισμένων Συμβατικών Όπλων, η οποία αναφέρει «[..] περιορισμούς στη χρήση ορισμένων συμβατικών όπλων, τα οποία μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι εξαιρετικά επιβλαβή ή ότι προκαλούν συνέπειες χωρίς διακρίσεις», δηλαδή δεν επιτρέπει χρήση όπλων τα οποία είναι ανίκανα να ξεχωρίσουν τους στόχους χωρίς τον έλεγχο του χειριστή τους.
Η διεθνής έννομη τάξη βρίσκεται σε διχασμό σχετικά με το νομικό καθεστώς που έχει κληθεί να ορίσει, καθώς δεν είναι ξεκάθαρη η επιβολή του ανθρωπιστικού δικαίου του πολέμου ή του δικαίου της ειρήνης. Ένα μέρος των επιθέσεων μη επανδρωμένων αεροσκαφών υπάγεται στο ανθρωπιστικό δίκαιο, μόνο σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης. Σε κάθε άλλη περίσταση, το πλαίσιο που το καθορίζει ρυθμίζεται από τις εκάστοτε εθνικές νομοθεσίες και από το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η εναέρια επιβολή της κυριαρχίας αποτελούσε έναν επιβλητικό και ταυτόχρονα επικίνδυνο τρόπο επίδειξης ισχύος. Με την κατασκευή και την χρήση των drones οι πιθανότητες αποτελεσματικότητας άγγιξαν μια ακατόρθωτη μέχρι πρόσφατα αύξηση, ελαχιστοποιώντας απώλειες υλικού και όχι μόνο περιεχομένου του κατόχου τους. Το κενό, όμως, που διέπει το διεθνές δίκαιο, έχει οδηγήσει στην ανάγκη δημιουργίας ενός εσωτερικού δικαίου από τα κράτη, το οποίο ρυθμίζει διατάξεις χρήσης των μη επανδρωμένων αεροσκαφών για τρομοκρατικούς ή πολιτικούς σκοπούς. Οι γραμμές των ορίων για να αποτελέσουν τα drones όπλα μαζικών απρόσωπων επιθέσεων είναι πολύ λεπτές, από την στιγμή που το διεθνές δίκαιο μοιάζει ατροφικό και αδυνατεί να καλύψει σημεία ζωτικά για την συνετή χρήση των μηχανών.
