Τι μας κάνουν 4 εκατομμύρια ευρώ, o Διονύσης Σαμιώτης (παραγωγός) και η Μιμή Ντενίση (σενάριο); Την αριστουργηματικότερη και ακριβότερη παραγωγή από καταβολής ελληνικού κινηματογράφου.
Όσες φορές και να ακούσουμε για την Μικρασιατική Καταστροφή, δε μπορούμε ούτε στο ελάχιστο να φανταστούμε τι βίωσαν τα θύματά της, το 1922. Όμως, η κινηματογραφική απεικόνιση ξεπερνά κάθε προσδοκία. Η ταινία συνδυάζει βουνό και θάλασσα. Πολιτική, ιστορία, εθνικό διχασμό μεταξύ Βενιζέλου και βασιλιά Κωνσταντίνου, αποτελέσματα του πολέμου.
Η ιδιαιτερότητά της όμως οφείλεται στην καινοτομία του σεναρίου να παρουσιάζει τόσο την οπτική των Ελλήνων, όσο και των Τούρκων. Για πρώτη φορά σε ελληνική παραγωγή, υπογραμμίζεται το πώς οι Τούρκοι επί σειρά ετών ένιωθαν κοινωνικά υποδεέστεροι των Ελλήνων μέσα στην ίδια τους την πατρίδα, φτάνοντας σε σημείο οι πρώτοι να ξεσηκωθούν ενάντια στους δεύτερους, σφάζοντας αδερφός τον αδερφό.
Στην ταινία δε μπορώ να βρω ψεγάδι. Ντοπιολαλιές, κοστούμια εποχής, σκηνικά (σε όλες τις εκφάνσεις τους), σκηνοθεσία (Γρηγόρης Καραντινάκης), αδιάκοπη ροή της πλοκής με συνεχείς συναισθηματικές διακυμάνσεις για το θεατή, όλα άψογα. Τα 4 εκατομμύρια δε φαντάζουν καθόλου εξωπραγματικά για μια τέτοια υπερπαραγωγή. Εξίσου ασύλληπτη, η «μεταμόρφωση» της Μαρίνας Φλοίσβου, στο μεγαλύτερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου!
Η τελική διαμόρφωση του σκηνικού οικοδομήματος στο Φλοίσβο, πηγή εικόνας: newsbreak.gr
Όλα τα παραπάνω ίσως να μην είχαν καμία αξία, χωρίς τις αξιοθαύμαστες ερμηνείες που μας χάρισαν η Μιμή Ντενίση, ως μια γυναίκα που εν μια νυκτί χάνει όλη την οικογένειά της, ο βενιζελικός Λεωνίδας Κακούρης μαζί με τον βασιλικό αδερφό του, Κρατερό Κατσούλη, που γίνονται μια γροθιά τη στιγμή που πρέπει να προστατέψουν τις οικογένειές τους από βέβαιη σφαγή, ο συγκλονιστικά αιμοδιψής Burak Hakki, στον τραγικό ρόλο του Νεότουρκου, αφού γυρνώντας από το βουνό βρίσκει τον Τούρκο πατέρα του σφαγμένο, και τη Μ Ο Ν Α Δ Ι Κ Η Ταμίλα Κουλίεβα, στον ρόλο της Αρμένισσας, που βιώνει για δεύτερη φορά τον ίδιο εφιάλτη, αποφασίζοντας να καεί ζωντανή μέσα στο ίδιο της το σπίτι, αντί να αφήσει την τελευταία της πνοή προσπαθώντας ξανά να φυγαδευτεί.
Απροσδόκητα καλή ερμηνεία, εκείνη της Κατερίνας Γερονικολού, η οποία όντας εγκυμονούσα, είναι τελικά η μόνη επιζήσασα μαζί με τη Φιλιώ Μπαλτατζή (Μιμή Ντενίση). Εξίσου αναπόσπαστοι και συγκινητικοί συντελεστές του έργου οι Γιάννης Βογιατζής, Χρήστος Στέργιογλου, Ντίνα Μιχαηλίδου, Αναστασία Παντούση, αλλά και ο διαχρονικά αγαπημένος Θεόδωρος Κατσαφάδος, στον ρόλο Χρυσοστόμου Σμύρνης, σε μια σπαρακτική και αιματοβαμμένη σκηνή ωμού ρεαλισμού• αυτή της τερατώδους σφαγής του.
πηγή εικόνας: free Sunday
Το τρίτο μέρος της ταινίας είναι και αυτό που σε καθηλώνει. Μακρινά, σαγηνευτικά πλάνα, στις αποχρώσεις της φωτιάς, καταλήγουν σε σοκαριστικά κοντινά με Σμυρνιούς πνιγμένους στο αίμα τους. Κραυγές αβάσταχτου πόνου και κλάματα, από γυναίκες που βιάζονται, που χάσαν το παιδί τους, τον άντρα τους μπροστά στα μάτια τους, κραυγές απελπισίας από μελλοθάνατους που δεν κατάφερναν να επιβιβαστούν στις βάρκες.
Κλείνοντας, θέλω να σταθώ στη στιγμή λίγο πριν τη σφαγή, που ο κόσμος πανικόβλητος προσπαθεί να διαφύγει της Σμύρνης. Αυτό όμως είναι ανέφικτο. Μόνο οι Έλληνες πολίτες – βάσει προμελετημένης νομοθεσίας – έχουν αυτό το δικαίωμα.
Συνεπώς, ή είσαι Οθωμανός υπήκοος και πεθαίνεις γιατί θεωρείσαι Έλληνας αφέντης – καταπατητής, ή είσαι Σμυρνιός και θεωρείσαι από τους Τούρκους Έλληνας, ενώ παράλληλα η πατρίδα σου και οι διεθνείς δυνάμεις παρατηρούν αμέτοχες τη στιγμή που δολοφονείσαι μπροστά τους.
Ας είναι λοιπόν ταίνιες σαν αυτή, το έναυσμα για ένα πιο «ευσπλαχνικό» σήμερα…
