Ο όρος «Παραφιλία» (Paraphilia), που αντικαθιστά τον παλιό όρο «διαστροφές», δηλώνει διαταραχές που χαρακτηρίζονται από έντονες, επαναλαμβανόμενες, σεξουαλικώς διεγερτικές φαντασιώσεις, παρορμήσεις ή συμπεριφορές που αφορούν άψυχα αντικείμενα, τον πόνο ή την ταπείνωση του ίδιου του ατόμου ή του συντρόφου, την επαφή με παιδιά ή τη μη συναινετική επαφή με άλλους ανθρώπους. Απαιτούμενο κριτήριο είναι η διάρκεια, η οποία πρέπει να είναι 6 μήνες κατ’ ελάχιστον.

Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητο να γίνει η διάκριση μεταξύ Παραφιλίας (Paraphilia) και Παραφιλικής Διαταραχής (Paraphilic Disorder). Η παραφιλική διαταραχή είναι παραφιλία η οποία, τη δεδομένη χρονική περίοδο, προκαλεί υποκειμενική ενόχληση ή παρεμποδίζει την ομαλή ροή της καθημερινότητας του ατόμου ή  παραφιλία της οποίας η ικανοποίηση βλάπτει ή υπάρχει κίνδυνος να βλάψει το ίδιο το άτομο ή άλλους. Η παραφιλία είναι αναγκαία, μα όχι επαρκής προϋπόθεση για να διαγνωστεί κάποιος με παραφιλική διαταραχή, και από μόνη της δε χρήζει κλινικής παρέμβασης, ούτε τη δικαιολογεί. Οι παραφιλίες εκδηλώνονται κατά κύριο λόγο σε Δυτικούς πολιτισμούς και συνήθως η ύπαρξη μίας παραφιλίας  παρουσιάζει συσχέτιση με την ύπαρξη περισσότερων. Κάποιες φαντασιώσεις και συμπεριφορές σχετικές με τις παραφιλίες έχουν την αφετηρία τους στην παιδική ή εφηβική ηλικία και εκδηλώνονται κατά την εφηβεία και τη νεαρή ενήλικη ζωή (Abel, Osborn, Anthony & Gardos, 1992). Συνήθως η διαταραχή είναι χρόνια και γενικά διαρκεί σε όλη τη ζωή του ατόμου, με διακυμάνσεις στην ένταση των φαντασιώσεων και των παρορμήσεων. Τόσο οι φαντασιώσεις όσο και οι παρορμήσεις μειώνονται με την ηλικία (APA, 2000).

Σύμφωνα με το DSM-IV-TR, οι παραφιλίες είναι:

  1. Η επιδειξιομανία (Exhibitionism/Exhibitionistic Disorder)
  2. Ο φετιχισμός (Fetishistic Disorder)
  3. Η εφαψιομανία (Frotteuristic Disorder)
  4. Η παιδοφιλία (Pedophilic Disorder/ Pedophilia)
  5. Ο σεξουαλικός μαζοχισμός (Sexual Masochism
  6. Ο σεξουαλικός σαδισμός (Sexual Sadism Disorder)
  7. Ο παρενδυσιακός φετιχισμός
  8. Η ηδονοβλεψία (Voyerism/ Voyeristic Disorder)
  9. Η παραφιλία μη προσδιοριζόμενη αλλιώς

 Επιδειξιομανία (Exhibitionism)

Αφορά επαναλαμβανόμενες, έντονα σεξουαλικά διεγερτικές φαντασιώσεις, σεξουαλικές παρορμήσεις ή συμπεριφορές, διάρκειας τουλάχιστον 6 μηνών, που περιλαμβάνουν την έκθεση των γεννητικών οργάνων σε κάποιον ανυποψίαστο άγνωστο, σχεδόν πάντοτε γυναίκα ή νεαρό κορίτσι. Ο πάσχων έχει πραγματοποιήσει τις φαντασιώσεις του με άτομο που δεν είχε δώσει τη συγκατάθεσή του ή οι παρορμήσεις/φαντασιώσεις του, τού δημιουργούν έντονη υποκειμενική ενόχληση ή διαπροσωπικές δυσκολίες (APA, 2000). Ο πάσχων μπορεί να αυνανίζεται εκθέτοντας τα γεννητικά του όργανα ή ενώ φαντασιώνεται ότι το κάνει. Επιθυμεί να αιφνιδιάσει, να σοκάρει ή να ταπεινώσει το θύμα του και ίσως να φαντασιώνεται ότι και το θύμα θα διεγερθεί σεξουαλικά, όμως πέραν της εκθέσεως, συνήθως δεν επιθυμεί περαιτέρω επαφή μαζί του. Χαρακτηριστικά, η διαταραχή εκδηλώνεται πριν την ενηλικίωση, αλλά είναι δυνατόν να συμβεί και αργότερα. Στην πλειοψηφία τους, οι πάσχοντες είναι άνδρες νεαρής ως και μέσης ηλικίας. Αν ο πάσχων βρίσκεται στην τρίτη ηλικία, συνήθως η έκθεση των γεννητικών οργάνων οφείλεται στην έλλειψη αναστολών λόγω άνοιας (Hall, Andersen, Aarestad, & Barongan, 2000). Οι περισσότεροι πάσχοντες έχουν προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, αμφιβολίες ή/και φόβους γύρω από την αρρενωπότητά τους, είναι ανώριμοι στις συναλλαγές με το άλλο φύλο, ντροπαλοί, φοβούνται τις επαφές με γυναίκες. Μια λεπτομέρεια που πρέπει να διευκρινίζεται είναι αν ο πάσχων διεγείρεται από την έκθεση σε προεφήβους, σε άτομα που δείχνουν πλήρως ανεπτυγμένα ή και στα δύο.

 Φετιχισμός (Fetishistic Disorder)

Πρόκειται για επαναλαμβανόμενη, έντονη σεξουαλική διέγερση που προκαλείται από άψυχα αντικείμενα. Για 6 μήνες το λιγότερο, ο πάσχων έχει ερεθιστικές φαντασιώσεις, παρορμήσεις ή συμπεριφορές που συμπεριλαμβάνουν τη χρήση άψυχων αντικειμένων (APA, 2000). Οι φαντασιώσεις, οι σεξουαλικές παρορμήσεις ή οι συμπεριφορές προκαλούν κλινικά σημαντική δυσφορία στον πάσχοντα ή πτώση της λειτουργικότητάς του στις κοινωνικές, επαγγελματικές ή άλλες σημαντικές πτυχές της ζωής του. Τα αντικείμενα φετίχ δεν περιορίζονται σε είδη ένδυσης που χρησιμοποιούνται σε cross-dressing  ή σε συσκευές ειδικά σχεδιασμένες τη διέγερση και ικανοποίηση (π.χ. δονητής). Πολλά άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως «φετιχιστές» δεν αναφέρουν απαραίτητα κλινική βλάβη που αφορά τη σχετική με το φετίχ συμπεριφορά τους – θα λέγαμε πως έχουν φετίχ, αλλά όχι φετιχιστική διαταραχή. Τα αντικείμενα που απαντούν πιο συχνά στη βιβλιογραφία ως φετιχιστικά είναι τα γυναικεία εσώρουχα ή κάλτσες, τα παπούτσια και οι μπότες, μα και άλλα είδη ενδυμασίας, αν και κάθε αντικείμενο μπορεί να γίνει φετιχιστικό. Ενίοτε υπάρχει σεξουαλική δυσλειτουργία κατά τη διάρκεια της πράξης  όταν το προτιμώμενο φετιχιστικό αντικείμενο ή μέρος του σώματος δεν είναι διαθέσιμο κατά τα προκαταρκτικά ή τη συνουσία. Κάποιοι πάσχοντες από φετιχιστική διαταραχή ενδέχεται να προτιμούν τη μοναχική σεξουαλική δραστηριότητα που σχετίζεται με τις φετιχιστικές προτιμήσεις τους, ακόμη και αν έχουν άψογη σχέση με τον/τη/το σύντροφό τους. Αν και συμβαίνει σπάνια, φετιχιστές συλλαμβάνονται, για μη σεξουαλικές αντικοινωνικές συμπεριφορές (π.χ. κλοπή, διάρρηξη) που οφείλονται κυρίως στη φετιχιστική διαταραχή, αφού επιχειρούν να κλέψουν τα φετιχιστικά αντικείμενα που επιθυμούν.

 Παιδοφιλία (Pedophilia)

Η παιδοφιλία αφορά επαναλαμβανόμενες, έντονα σεξουαλικώς διεγερτικές φαντασιώσεις, παρορμήσεις ή συμπεριφορές, διάρκειας τουλάχιστον 6 μηνών. Περιλαμβάνουν σεξουαλική δραστηριότητα με παιδί προεφηβικής ηλικίας, συνήθως 13 ετών ή νεαρότερο. Ο πάσχων είναι 16 ετών ή μεγαλύτερος και τουλάχιστον 5 χρόνια μεγαλύτερος από το παιδί – δεν συμπεριλαμβάνεται άτομο στα τέλη της εφηβείας που εμπλέκεται σε συνεχιζόμενη σεξουαλική σχέση με 12άχρονο ή 13άχρονο άτομο. Υφίσταται Αποκλειστικός τύπος (ελκύεται μόνο από παιδιά) και Μη αποκλειστικός τύπος παιδοφιλίας. Είναι απαραίτητο να γίνει ξεκάθαρο ότι η παιδοφιλία και η παιδοφιλική διαταραχή ΔΕΝ είναι ένα και το αυτό. Η παιδοφιλία καθαυτή αποτελεί μάλλον δια βίου κατάσταση. Από την άλλη πλευρά, η παιδοφιλική διαταραχή περιλαμβάνει απαραιτήτως και άλλα στοιχεία, που μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου με ή χωρίς θεραπεία: υποκειμενική δυσφορία (π.χ. ενοχή, ντροπή, έντονη σεξουαλική αποστέρηση ή αισθήματα απομόνωσης), ψυχοκοινωνική δυσλειτουργία ή/και ροπή να εκδραματίζει σεξουαλικές πράξεις με παιδιά. Τις περισσότερες φορές ο πάσχων ενδιαφέρεται για συγκεκριμένο ηλικιακό φάσμα και μπορεί να ενδιαφέρεται και για τα δύο φύλα. Αν ο πάσχων εστιάζει μονάχα στα δικά του παιδιά, η παιδοφιλία είναι αιμομικτικού τύπου. Οι πάσχοντες χαρακτηρίζονται από ανωριμότητα, μη ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες και η ιδέα μιας φυσιολογικής σχέσης τους αγχώνει εξαιρετικά. Η πλειοψηφία έχει ακόμα μία ψυχολογική διαταραχή, όπως διαταραχή διάθεσης, αγχώδη διαταραχή, διαταραχή σχετιζόμενη με χρήση ουσιών, άλλη παραφιλία, σεξουαλική δυσλειτουργία (Raymond, Coleman, Ohlerking, Christenson, & Miner, 1999).  Πολλές φορές έχουν κακοποιηθεί και οι ίδιοι σεξουαλικά ως παιδιά (Abel & Harlow, 2001). Τελευταία, η παιδοφιλία έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας στις δυτικές χώρες. Ο υψηλότερος  επιπολασμός της παιδοφιλικής διαταραχής στον ανδρικό πληθυσμό είναι περίπου 3% -5%, κυρίως 20-40 ετών. Ο πληθυσμός της παιδεραστικής διαταραχής στις γυναίκες είναι ακόμη πιο αβέβαιος, αφού τις υποψιάζεται κανείς δυσκολότερα. Η πορεία της διαταραχής είναι χρόνια, ειδικά για όσους έλκονται από το αρσενικό φύλο, με διακυμάνσεις σχετικές με το ψυχοκοινωνικό στρες.

 Παραφιλία μη προσδιοριζόμενη αλλιώς

Περιλαμβάνονται διαταραχές όπως: Τηλεφωνική σκατολογία (Telephone scatologia), νεκροφιλία (necrophilia), κοπρολαγνία (cophrophilia), βοραρεφιλία (Vorarephilia) – η ιδέα ενός ατόμου ή πλάσματος να καταναλώνει ή να καταναλώνεται από ένα άλλο, συνήθως ολόκληρο κ.α.

Στο δεύτερο μέρος του άρθρου θα δούμε πληροφορίες για τις υπόλοιπες παραφιλίες και παραφιλικές διαταραχές. 

Πηγή εικόνας: shutterstock