Της εξωτερικής συνεργάτιδος, Εβελίνας Παπαδοπούλου,
Η πορεία της ιστορίας είναι ένας μακρύς δρόμος. Κάποιες φορές είναι ευθεία, αλλά τις περισσότερες φορές έχει ανηφόρες και στροφές.
Στην πορεία αυτή, περιλαμβάνονται πολλά μονοπάτια, προς διάφορες κατευθύνσεις, δυτικές, ανατολικές, αριστερές, δεξιές. Ένα από αυτά τα μονοπάτια, ξεκινάει κάπου στον 7ο αιώνα μ.Χ και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ξεκινάει στην Μέκκα της αραβικής χερσονήσου με τον τελευταίο προφήτη, τον Μωάμεθ. Σε μια από τις στροφές, το μονοπάτι αυτό συναντά τον Ερντογάν. Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά.
Η αραβική χερσόνησος πριν τη γέννηση του Ισλάμ αποτελείτο κυρίως από νομαδικές φυλές βασικά κτηνοτροφικές. Σε μια από αυτές τις φυλές, τη φυλή Κουραίς, στη Μέκκα γεννήθηκε περίπου στα 570 μ.Χ ο Μωάμεθ. Ορφανός από πολύ μικρή ηλικία, ανατράφηκε από τον θείο του. Ήταν αγράμματος ενώ στα 25 του χρόνια, παντρεύτηκε μια 40χρονη χήρα, έγινε έμπορος και ανέβηκε κοινωνικά. Στα 40 του χρόνια, τον μήνα Ραμαντάν, σε μια σπηλιά κοντά στη Μέκκα συναντήθηκε με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ που τον διέταξε να κηρύξει, να φανερώσει το λόγο του Θεού στους Άραβες. Έτσι, κάπου στα 610 μ.Χ ο Μωάμεθ άρχισε το κήρυγμα του. Σαν αποτέλεσμα του κηρύγματος του, ξεκίνησαν διώξεις εις βάρος του με αποτέλεσμα ο Μωάμεθ να μεταναστεύσει στη Μεδίνα ζητώντας προστασία από άλλες φυλές. Αυτή η μετανάστευση ονομάζεται Εγίρα και έλαβε χώρα στα 622 μ.Χ, έτος 1 για το μουσουλμανικό ημερολόγιο. Στη Μεδίνα απέκτησε οπαδούς, ισχυροποιήθηκε και εδραίωσε τη θρησκεία του Ισλάμ.
Ο Μωάμεθ σε έργο τέχνης εποχής, εικονιζόμενος να επιλύει μια διαμάχη για το ιερό της Κάαμπα, πηγή εικόνας: Κατιούσα
Ο Μωάμεθ δεν δημιούργησε απλώς μια νέα θρησκεία. Συνετέλεσε μια κοινωνική και πολιτική αλλαγή.
Μέσω της θρησκείας, κατάφερε να ενοποιήσει σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα τις αραβικές φυλές. Πλέον για τους Άραβες, υπάρχει ένας Θεός, μια κοινωνία, ένα κράτος ενώ τα αραβικά γίνονται ιερή γλώσσα αφού σε αυτά είναι γραμμένο το Κοράνι που φέρει το λόγο του Θεού και φυσικά, έχει νομική ισχύ.
Ο Μωάμεθ φρόντισε να συνδέσει τη θρησκεία του με τον Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό. Δέχεται όλους τους προφήτες, τοποθετώντας τον Ιησού προτελευταίο στη σειρά και τον ίδιο ως τελευταίο. Έτσι, σύμφωνα με το Κοράνι, οι Χριστιανοί και οι Εβραίοι, ανήκουν στους «Λαούς της Βίβλου», ξέρουν δηλαδή τις Γραφές αλλά τις έχουν παρερμηνεύσει. Οι υπόλοιποι είναι «Ειδωλολάτρες» που πρέπει είτε να γίνουν μουσουλμάνοι, είτε να θανατωθούν. Αργότερα, με τις αραβοισλαμικές κατακτήσεις να προχωρούν προς Ιράν και Ινδία, οι Άραβες ενέταξαν στους Λαούς της Βίβλου τους Ζωροάστρες και τους Βουδιστές αφού αλλιώς θα έπρεπε να σφάξουν όλη την Ασία.
Οι κατακτημένοι Λαοί της Βίβλου ονομάζονταν τζιμμήδες και ήταν προστατευόμενοι από το μουσουλμανικό κράτος μεν, υπήκοοι δεύτερης κατηγορίας δε. Οι Τζιμμήδες πλήρωναν παραπάνω φόρους από τους Μουσουλμάνους και δεν μπορούσαν να ανέλθουν σε αξιώματα.
Τυπικό ισλαμικό αντίτυπο του κορανίου, πηγή εικόνας: Wikipedia
Μετά το θάνατο του Μωάμεθ, ανέκυψε το ζήτημα της διαδοχής του.
Έτσι, στα 632 μ.Χ, ξεκινάει η περίοδος των «Ορθά Οδηγημένων Χαλιφών», ανδρών δηλαδή που είχαν ζήσει κοντά στον προφήτη. Ο πρώτος, ο Αμπού Μπάκρ και ο διάδοχος του, Ουμάρ Ομέρ προέρχονταν από τη φατρία του Μωάμεθ. Ο τρίτος, ο Ουθμάν Οσμάν, προερχόταν από τη φατρία των Ομευαδών, την οποία όμως είχε απαρνηθεί για αυτήν του προφήτη. Στα δικά του χρόνια, καταγράφηκε το προφορικό ως τότε Κοράνι. Το γεγονός όμως ότι δεν προερχόταν από τη φατρία του Μωάμεθ, προκάλεσε αντιδράσεις με αποτέλεσμα τη δολοφονία του.
Τέταρτος και τελευταίος από τους Ορθά Οδηγημένους Χαλίφες, ήταν ο Αλή, γαμπρός του Μωάμεθ. Την περίοδο διακυβέρνησης του Αλή, επήλθε το Μεγάλο Σχίσμα (656-660 μ.Χ). Από το σχίσμα, προέκυψαν τρεις ισλαμικές ομάδες: Οι Σουνίτες, οι Ορθόδοξοι Μουσουλμάνοι που αποτελούν την πλειοψηφία και σήμερα, οι Σιίτες οι οποίοι δέχονται σαν Χαλίφες μόνο τους απογόνους του Μωάμεθ και οι Χαριζίτες, οι πιο σκληροπυρηνικοί που θεωρούν ότι δικαίωμα στην Ούμμα (κοινότητα των πιστών) έχουν μόνο όσοι ακολουθούν κατά γράμμα το Κοράνι.
Κάνοντας έναν απολογισμό για τα πρώτα χρόνια του αραβοισλαμικού χαλιφάτου, θαυμασμό προκαλεί η εξαιρετικά γρήγορη διάδοση του Ισλάμ. Σε αυτό εκτός από την κατάκτηση, συνετέλεσε η εμπορική δραστηριότητα και φυσικά τα μυστικιστικά τάγματα τα οποία υπόσχονταν ότι θα φέρουν τα μέλη τους σε επαφή με το Θεό. Ιδρυτές και μέλη των μυστικιστικών ταγμάτων, συνευρίσκονταν σε τεκέδες και έκαναν τελετές για να επιτύχουν αυτήν την επαφή. Ο Μωάμεθ, κατάφερε να ενοποιήσει την αραβική χερσόνησο και να θέσει τα θεμέλια για ένα χαλιφάτο που θα εκταθεί στην Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη. Το πώς, θα το δούμε στα επόμενα άρθρα της σειράς.
