Άρθρο του Χρίστου Σαββουλίδη, φοιτητή Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης,
Ένα κελί τεσσάρων τετραγωνικών μέτρων, μια οικογένεια που μένει χωρίς σπίτι και ένα αδίκημα που πλέον δεν υπάρχει…
Αυτή ήταν η ζωή του Kevin Bellotti, πολίτη της Μάλτας σήμερα 50 ετών, ο οποίος το 2003 συνελήφθη για παράνομη κατοχή μικροποσότητας κάνναβης στο διαμέρισμα του στην Βαλέτα της Μάλτας, και φυλακίστηκε το 2008. Η ζωή του έκτοτε, όπως δήλωσε και ο ίδιος έχει πληγεί ανεπανόρθωτα καθώς αναγκάστηκε να πουλήσει το σπίτι όπου ζούσε με την οικογένεια του και από τη μέρα που αποφυλακίστηκε μέχρι και σήμερα αναγκάζεται να βασίζεται στη στήριξη φίλων και συγγενών καθώς δυσκολεύεται να βρει εργοδότη λόγω του παρελθόντος του. Η απόλυτη ειρωνεία είναι πως αν κάποιος στη Μάλτα κάνει σήμερα ότι ο Bellotti το 2003 δεν θα έχει κανένα απολύτως πρόβλημα. Ιστορίες παρόμοιες με του Bellotti, αντιμετώπισε ο Owen Bonicci ως δικηγόρος, βλέποντας ανθρώπους να δικάζονται σαν δολοφόνοι και τρομοκράτες, επειδή βρέθηκαν με ελάχιστα γραμμάρια κάνναβης που διέθεταν για καθαρά ψυχαγωγική χρήση, και έτσι ως υπουργός δικαιοσύνης της Μάλτας έκανε τα πάντα για να νομιμοποιήσει την ψυχαγωγική χρήση της κάνναβης.
Τον Δεκέμβριο του 2021, ένα από τα πιο συντηρητικά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο απαγορεύει εντελώς μέχρι και τις εκτρώσεις, ξάφνιασε την κοινή γνώμη ανακοινώνοντας πως το κοινοβούλιο της χώρας ψήφισε υπέρ του νομοσχεδίου του υπουργείου δικαιοσύνης που είχε ως στόχο να νομιμοποιήσει την χρήση ψυχαγωγικής κάνναβης.
Πιο συγκεκριμένα, στην Μάλτα είναι πλέον νόμιμη η καλλιέργεια έως και τεσσάρων φυτών κάνναβης, η κατοχή 7 γραμμαρίων, και η αποθήκευση 50 γραμμαρίων.
Ισχύουν προϋποθέσεις όπως η απαγόρευση χρήσης από ανήλικους ή σε κλειστό χώρο που βρίσκονται ανήλικοι, ωστόσο το σημαντικότερο είναι πως υπάρχει πρόβλεψη ώστε να επιτραπεί η πώληση μέσω σωματείων ώστε να μην χρειάζεται να έρχονται σε επαφή με τη μαύρη αγορά όσοι δεν καλλιεργούν. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς δίνει λύση σε ένα ζήτημα δισεκατομμυρίων. Για παράδειγμα ακόμη και στην Ολλανδία, όπου είναι γνωστό πως επιτρέπεται η χρήση μόνο σε συγκεκριμένα καταστήματα, τα καταστήματα αυτά αναγκάζονται να αγοράζουν το μεγαλύτερο μερίδιο των προϊόντων τους από τη μαύρη αγορά.
Πανηγυρισμοί μετά την απόφαση νομιμοποίησης Κάνναβης στη Μάλτα
Με βάση στοιχεία από έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, η διακίνηση κάνναβης στην Ευρώπη αποφέρει στη μαύρη αγορά κέρδη που ξεπερνούν τα 11.5 δισ. ευρώ, και αφήνει πίσω της με σημαντική διαφορά την διακίνηση κοκαΐνης και ηρωίνης που αντιστοιχεί σε 9 δισ. ευρώ και 7 δισ. ευρώ αντίστοιχα.
Φυσικά το νομοσχέδιο δεν πέρασε χωρίς αντιδράσεις. Αλλά ακόμη και οι αντιδράσεις είχαν μεγάλο ενδιαφέρον. Το Εργατικό Κόμμα κατάφερε να περάσει το νομοσχέδιο από το κοινοβούλιο με 36 ψήφους υπέρ και 27 κατά, σε αυστηρές δηλαδή κομματικές γραμμές με βάση την διαμόρφωση της συγκεκριμένης βουλής και μάλιστα λίγους μήνες πριν τις επόμενες εκλογές. Το Εθνικιστικό Κόμμα (αντιπολίτευση) ψήφισε κατά του νομοσχεδίου, τον Φεβρουάριο όμως του 2022, ο επικεφαλής του κόμματος Bernard Grech δήλωσε πως δεν υπάρχει πρόθεση εκ νέου ποινικοποίησης της κάνναβης ακόμη και αν το κόμμα του αναλάβει την εξουσία.
Επιπλέον εκτός από τις αντιδράσεις της εκκλησίας και διάφορων ΜΚΟ, μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη ήταν η ίδρυση ενός πολιτικού κόμματος, με μοναδικό στόχο την αναίρεση της αποποινικοποίησης της κάνναβης. Το κόμμα με όνομα ABBA, και επικεφαλής τον Ivan Grech Mintoff, προσπάθησε από την επόμενη μέρα της κύρωσης του νόμου να συγκεντρώσει 34,000 υπογραφές ώστε να οδηγήσει σε δημοψήφισμα με στόχο την ανάκληση του νομοσχεδίου. Εντέλει κατέληξε με μόλις 1,364 ψήφους στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου. Παρόλα αυτά, ακόμη και ένα άκρως συντηρητικό κόμμα όπως το ABBA δεν διαφωνεί κάθετα με όλα όσα προβλέπει το νομοσχέδιο, αντιθέτως υποστηρίζει πως δεν χρειάζεται να φυλακίζεται κανείς για κατοχή μικροποσότητας κάνναβης, ωστόσο διαφωνεί με την δυνατότητα που δίνεται στον καθένα να καλλιεργεί δικά του φυτά.
Στις γενικές εκλογές της Μάλτας που πραγματοποιήθηκαν στις 26 Μαρτίου του 2022, αν και οι δημοσκοπήσεις έδειξαν μια μικρή φθορά στα ποσοστά του Εργατικού Κόμματος μετά την κύρωση του νόμου, το κυβερνών κόμμα εξασφάλισε και πάλι την πλειοψηφία των κοινοβουλευτικών εδρών, συγκεκριμένα 38, εξασφαλίζοντας το 55,11% των ψήφων, ενώ το Εθνικιστικό Κόμμα με ποσοστό 41,74, συγκέντρωσε τις υπόλοιπες 29 έδρες.
Η επιτυχία της Μάλτας λοιπόν είναι διπλή αφενός γιατί με τη σειρά της προχώρησε στη νομιμοποίηση μιας ουσίας ταμπού για σημαντικό μέρος της κοινωνίας, και αφετέρου δεν επέτρεψε σε ιδιωτικές εταιρείες να μονοπωλήσουν την καλλιέργεια και την πώληση της κάνναβης, όπως συνέβη στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Συγκεκριμένα στις Η.Π.Α. η βιομηχανία κάνναβης (φαρμακευτικής και ψυχαγωγικής), βάζει πάνω από 61 δισ. ευρώ στα ταμεία ιδιωτικών επιχειρήσεων που λειτουργούν και πάλι πολλές φορές με λογικές καρτέλ.
Σε δηλώσεις του ο Owen Bonicci, με την ψήφιση του νομοσχεδίου, πρότεινε πως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Μάλτας. Ήδη ο Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz, χωρίς να έχει θέσει σαφή προθεσμία, ξεκαθάρισε πως η νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση, είναι υπέρ της νομιμοποίησης της ψυχαγωγικής κάνναβης. Στην Ελλάδα, για ακόμη μια φορά το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο είναι γεμάτο κενά με ξεκάθαρη ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης. Η Νέα Δημοκρατία αν και έβαλε εμπόδια στην προσπάθεια της κυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α. το 2018 για νομιμοποίηση της φαρμακευτικής κάνναβης, άλλαξε εντελώς άποψη τον Μάιο του 2021 όταν αντιλήφθηκε το διαθέσιμο εγχώριο επενδυτικό κεφάλαιο. Και πάλι όμως δημιούργησε νέα προβλήματα όταν με την ψήφιση του νόμου 4864/2021 ως συνέχεια του 4139/2013, απαγόρεψε την εισαγωγή ενός συγκεκριμένου είδους κάνναβης που δεν υπάρχει δυνατότητα παραγωγής στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα τα τελικά προϊόντα του είδους Cannabis Sativa L με περιεκτικότητα πάνω από 0,2% σε τετραϋδροκανναβινόλη είναι εντελώς παράνομα και έτσι οι ασθενείς που τα χρειάζονται δεν μπορούν να τα προμηθευτούν εκτός αν έρθουν σε επαφή με τη μαύρη αγορά και φυσικά σε πολύ υψηλές τιμές. Όπως εξηγεί ο σύλλογος Ασθενείς Υπέρ της Χρήσης Φαρμακευτικής Κάνναβης, σε περίπτωση που ένας ασθενής που χρειάζεται σκευάσματα με τη συγκεκριμένη ή υψηλότερη περιεκτικότητα, θα πρέπει να καταθέσει αίτημα εισαγωγής του προϊόντος από το εξωτερικό με αποτέλεσμα να χάσει πολύτιμο χρόνο αντιμετωπίζοντας την ελληνική γραφειοκρατία. Μια από τις λίγες φωνές της ελληνικής πολιτικής σκηνής που υποστηρίζουν την άμεση αποποινικοποίηση και της ψυχαγωγικής κάνναβης είναι ο πρώην πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου που υποστήριξε πιο πρόσφατα την νομιμοποίηση της κάνναβης στον προεκλογικό του αγώνα για την ηγεσία του Κινήματος Αλλαγής.
Οι προκαταλήψεις σε συνδυασμό με την ελλιπή ευαισθητοποίηση και ενημέρωση γύρω από το θέμα, καθιστούν την πορεία προς την νομιμοποίηση της κάνναβης, αν μη τι άλλο μακρά και δύσκολη. Κάθε νόμος σε κάθε κράτος φροντίζει φυσικά να βάλει τους κατάλληλους περιορισμούς ώστε να εξυπηρετήσει το κοινωνικό σύνολο, και το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Μάλτας το πέτυχε. Τώρα μένει να φανούν τα αποτελέσματα του νόμου στην πράξη με την εφαρμογή του. Μόλις φανούν όμως θα έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς αν τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη θα ακολουθήσουν το παράδειγμα ή αν θα στρέψουν το βλέμμα τους αλλού και θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν την κάνναβη ως το απαγορευμένο φυτό που κοκκινίζει τα μάτια…
