Άρθρο του εξωτερικού συνεργάτη, Σταύρου Κοροβέση,
Με τους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς ρεύματος να φθάνουν ήδη στα χέρια των καταναλωτών, πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται σε τι οφείλεται η εκτίναξη των χρεώσεων προμήθειας από τους προμηθευτές ενέργειας. Αν κοιτάξουμε καλύτερα το «ραβασάκι» στο πεδίο των αναλυτικών χρεώσεων και πιο συγκεκριμένα στις χρεώσεις προμήθειας του προμηθευτή μας, θα δούμε πως έχει προστεθεί η χρέωση της ρήτρας αναπροσαρμογής που ειδικά το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει φθάσει σε δυσθεώρητα ύψη.
Αυτομάτως, προκύπτει το ρητορικό ερώτημα στους καταναλωτές, «τι είναι η ρήτρα αναπροσαρμογής;» και πώς προκύπτει αυτό το επιπρόσθετο ποσό.
Ανατρέχοντας στο τι ορίζει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε) ως ρήτρα αναπροσαρμογής, βρίσκουμε τα εξής: «σχετίζεται άμεσα με την εμπορική και τιμολογιακή πολιτική του κάθε Προμηθευτή και τη στρατηγική διαχείρισης του ρίσκου της πρόσθετης χρέωσης που εφαρμόζεται στο ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων του, έναντι διακυμάνσεων σε συνιστώσες που αθροίζουν στο συνολικό κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας με το οποίο επιβαρύνεται ο εν λόγω Προμηθευτής». Γίνεται αντιληπτό πως για να κατανοήσει ο μέσος πολίτης τελικά στο πού οφείλονται οι αυξημένες χρεώσεις θα πρέπει να έχει εξειδικευμένες γνώσεις στην αγορά ενέργειας, αν δεν είναι τουλάχιστον κάτοχος μεταπτυχιακής διατριβής στον τομέα αυτό.
Αρχικά θα πρέπει να επισημανθεί πως πανελληνίως, 4 επιχειρήσεις είναι παραγωγοί και προμηθευτές ενέργειας ταυτοχρόνως (ΔΕΗ, Εlpedioson, Protergia, Ήρων). Στους υπόλοιπους προμηθευτές, αλλά μη-παραγωγούς ενέργειας συγκαταλέγονται οι: NGR,VOLTON, φυσικό αέριο, ELIN, Watt+Volt, Zenith). Η αγορά ενέργειας αυτορυθμίζεται μέσω του Χρηματιστηρίου Ενέργειας υπό την εποπτεία του Λειτουργού της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΛΑΓΗΕ/ΔΑΔΔΕΠ), που διασφαλίζει την ομαλή λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Όλοι οι προμηθευτές αγοράζουν έτσι σε χονδρική τιμή την ενέργεια μέσω ενός εικονικού σημείου συναλλαγών/διαπραγματεύσεων ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Η χονδρική τιμή, εκφραζόμενη σε €/ΜWh, καθορίζεται καθημερινά ανάλογα με την προσφορά των παραγωγών και την ζήτηση ενέργειας σε εγχώριο επίπεδο, αλλά και δευτερευόντως από τη διεθνή ενεργειακή κρίση, με το κόστος της ενέργειας να έχει αυξηθεί σημαντικά τελευταία.
Οι διακυμάνσεις της αγοράς ενέργειας αυτής της εποχής ώθησαν τους προμηθευτές στην επιβολή της ρήτρας αναπροσαρμογής στα κυμαινόμενα τιμολόγια. Έτσι, πια είναι στην κρίση του κάθε προμηθευτή εάν και με ποιο τρόπο (μερικώς ή ολόκληρο) θα μετακυλήσει στον τελικό καταναλωτή το επιπρόσθετο κόστος από τις εν λόγω διακυμάνσεις του κόστους ενέργειας που τον επιβαρύνει. Η ενσωμάτωση της ρήτρας αναπροσαρμογής σκοπεύει στην εξομάλυνση του ρίσκου των προμηθευτών από τις διακυμάνσεις στη χονδρεμπορική αγορά του ρεύματος, μετακυλύοντας το βάρος στους καταναλωτές. Σύμφωνα με τη Δ.Ε.Η, από την εφαρμογή της ρήτρας ενδέχεται να προκύπτει χρεωστική ή πιστωτική χρέωση αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς των καταναλωτών.
Ο υπολογισμός από το σύστημα της εκάστοτε επιβάρυνσης ή ελάφρυνσης του λογαριασμού (καθότι οι μηχανισμοί αυτοί λειτουργούν και υπέρ των καταναλωτών όταν διαμορφώνονται οι πρόσφορες συνθήκες) πραγματοποιείται ως εξής:
- Για κάθε μήνα, το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, δημοσιεύει τη μέση Οριακή Τιμή Συστήματος του μήνα (ως Μέσος Όρος των καθημερινών τιμών με τις οποίες οι προμηθευτές «αγοράζουν» την 1MWh = 1000 kWh). Ο υπολογισμός και η έκδοση της ρήτρας στους λογαριασμούς προκύπτει από τη μέση Οριακή Τιμή Συστήματος του προηγούμενου μήνα
- Ο κάθε προμηθευτής έχει ορίσει επιπλέον συντελεστές προσαύξησης καθώς και το κατώτατο και το ανώτατο όριο με το οποίο ενεργοποιείται η χρεωστική ή πιστωτική ρήτρα αναπροσαρμογής. Για παράδειγμα, όσον αφορά τη ΔΕΗ, η χρέωση ενεργοποιείται όταν η τιμή της Οριακής Τιμής Συστήματος/Μηνιαία Tιμή Εκκαθάρισης Αγοράς της Προ-ημερησίας Αγοράς, συνυπολογισμένη μαζί με τους συντελεστές προσαύξησης, μειούμενη κατά το ανώτατο όριο αναφοράς του εκάστοτε προμηθευτή, και όλο μαζί ως σύνολο, υπερβεί το ανώτατο όριο της χονδρικής τιμής των 50€/MWh. Με απλά λόγια, η ΔΕΗ μας λέει πως μόνο όταν «αγοράζει» σε μια χονδρική τιμή με ανώτατο όριο τα 50€/MWh δε θα χρεώνει τη ρήτρα αναπροσαρμογής, και όταν αγοράζει πάνω από αυτό το όριο θα μετακυλήει το κόστος στον καταναλωτή. Φυσικά θα πρέπει να αναφερθεί πως η χονδρική τιμή της ενέργειας για το μήνα Μάρτιο, διαμορφώθηκε στα 272,68€/MWh ή 0,27268€/kWh, σύμφωνα και με το χρηματιστήριο ενέργειας. Αυτή η τιμή, με τον τρόπο που προαναφέρθηκε, μας διαμορφώνει την τελική τιμή της ρήτρας αναπροσαρμογής όπου πολλαπλασιαζόμενη με τις καταναλωθείσες kWh μας δίνει την τελική τιμή που βλέπουμε στις χρεώσεις προμήθειας. Αξίζει να σημειωθεί πως ο υπολογισμός της ρήτρας στους τελευταίους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς της ΔΕΗ έγινε με βάση την τιμή 0,2229, δηλαδή εκτός από τη συμφωνημένη χρέωση τιμολόγησης της kWh του προμηθευτή με τον καταναλωτή, ο τελευταίος επιβαρύνεται με μία επιπλέον χρέωση +0,223€/kWh.
Όπως γίνεται αντιληπτό, απαιτείται άμεση ρυθμιστική παρέμβαση για τον έλεγχο των τιμών που διαμορφώνονται στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αίτημα που διατυπώνει και η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΝΕΚ) προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Άλλωστε, έχει επισημανθεί ξανά σε προηγούμενες επιστολές της ΕΒΙΝΕΚ πως οι συγκεκριμένες στρατηγικές στην αγορά προμήθειας οδηγούν στη μεταφορά του 100% του ρίσκου των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς στα τιμολόγια των τελικών καταναλωτών.
Αυτή η στρατηγική ενδέχεται να δημιουργήσει συνθήκες χειραγώγησης των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά, καθώς πλέον οι παραγωγοί καθίστανται αδιάφοροι ως προς τις τιμές που οι ίδιοι διαμορφώνουν στη χονδρεμπορική αγορά.
Επίσης, καθίστανται και συνθήκες άνισου ανταγωνισμού υπέρ των εταιριών που είναι και παραγωγοί και προμηθευτές. Εν μέσω ενεργειακής κρίσης, προφανής συνέπεια ήταν οι μη καθετοποιημένοι προμηθευτές και οι μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές να μην έχουν στη διάθεση τους τα εργαλεία εκείνα που θα τους επέτρεπαν να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο από την απότομη αύξηση των τιμών στην ελληνική χονδρεμπορική αγορά , σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευνομούμενες αγορές στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα ακόμη και σήμερα η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού να κατέχει πανευρωπαϊκή πρωτιά ακρίβειας, μια πρωτιά που αποτελεί «βαρύ τίμημα» στις τσέπες των καταναλωτών.
Πηγές:
https://www.dei.gr/media/wfdn3xou/paradeigma-efarmogis-ritras-anaprosarmogis-xreoseon.pdf
