«Παραμύθι μύθι μύθι, το κουκί και το ρεβίθι. Δώσ’ του κλώτσο να γυρίσει, παραμύθι να αρχινίσει.» «Μια φορά και έναν καιρό, πήγ’ η γάτα στο χορό…» «Και ζήσαν αυτοί καλά και εμείς … καλύτερα» (;) Πόσο οικείες μας είναι αυτές οι φράσεις που σηματοδοτούν την παιδική, αλλά και εφηβική, ηλικία όλων μας; Βέβαια, ας μην κρυβόμαστε πίσω από τα δάχτυλό μας! Τα παραμύθια, τα καρτούν και όλων των ειδών τα παιδικά δεν έχουν όριο ηλικίας. Όλοι μας έχουμε δει Μπομπ Σφουγγαράκη και Βασιλιά των Λιονταριών στα είκοσι, εικοσιπέντε, τριάντα… Τι όχι;
Είναι όμως τα παραμύθια τόσο αθώα όσο φαίνονται, όταν αυτά απευθύνονται σε τρυφερές ηλικίες και διαμορφώνουν συνειδήσεις; Τι μας διδάσκουν τελικά; Τι πρότυπα αναπαράγουν τόσο για το γυναικείο όσο και για το αντρικό φύλο; Πριγκίπισσες ή καθημερινές κοπέλες, που περιμένουν τον πρίγκιπα στο άσπρο άλογο να τις σώσει είτε από τον αιώνιο ύπνο (βλ. Ωραία Κοιμωμένη) είτε από το μήλο που στραβοκατάπιαν (βλ. Χιονάτη) είτε από τη μίζερη και βασανιστική καθημερινότητά τους, αλλά και τη φτώχεια τους (βλ. Σταχτοπούτα). Γιατί η γυναίκα πάντα περιμένει το σωτήρα; Γιατί δε μπορεί να σώσει τον εαυτό της; Γιατί ο ρόλος του άντρα είναι πάντα ηρωικός και αυτός του από μηχανής Θεού; Ηρακλής, Ταρζάν, άντρες που πάντα τα βγάζουν πέρα σε δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες. Άντρες πάντα πλούσιοι και gentlemen, έτοιμοι να θυσιαστούν για τη γυναίκα της ζωής τους, τη στιγμή που αυτό δυστυχώς δε συμβαίνει στην πραγματικότητα – στη συντριπτική πλειοψηφία των στατιστικών -. Πώς θα αντιμετωπίσουν τα παιδιά με ρεαλιστική ματιά αυτόν τον όχι αγγελικά πλασμένο κόσμο, όταν συνειδητοποιήσουν πως το happy end που περιμένουν από μικρά μπορεί και να μην έρθει;
Βέβαια δε μπορούμε να βάλουμε όλα τα παραμύθια στο ίδιο σακί και σίγουρα κανείς δε θα ήθελε να γαλουχηθεί με αξίες πεσιμιστικές και απέλπιδες για το μέλλον. Μερικά από αυτά είναι αξιόλογα και περνάνε τρυφερά μηνύματα αληθινής αγάπης. Η Μπελ στην Πεντάμορφη και το Τέρας είναι μια γυναίκα μορφωμένη, ευγενική με όλους, γλυκιά και χαμογελαστή, χωμένη στα βιβλία της, περιμένοντας να ζήσει το ρομάντζο της. Εν τέλει, μας αποδεικνύει ότι «σύνορα η αγάπη δε γνωρίζει», που θα ‘λεγε και ο Χατζής, και πως αυτό που μετράει πραγματικά δεν είναι ούτε τα πλούτη ούτε η εξωτερική εμφάνιση, αλλά το μέσα μας και η διάθεση που έχουμε να αλλάξουμε ως προς το καλύτερο, τόσο για μας όσο και για τα σημαντικά άτομα που πλαισιώνουν τη ζωή μας.
Με τον ίδιο τρόπο η ιστορία της Μουλάν δίνει μια άλλη διάσταση στη γυναικεία φιγούρα. Μια διάσταση δυναμική και επαναστατική, που κόντρα στις κοινωνικές καταβολές, στους νόμους, αλλά ακόμα και στην ίδια της την οικογένεια, μεταμφιέζεται σε άντρα, για να υπερασπιστεί τον ανήμπορο πατέρα και την πατρίδα της έναντι στους Ούνους. Τη στιγμή μάλιστα, που όλες οι κοπέλες της ηλικίας της ενδιαφέρονται για το γάμο και την αποκατάστασή τους.
Σ’ αυτό το σημείο, αξίζει να αναφερθεί πως τα περισσότερα παραμύθια διασκευάστηκαν για να είναι το περιεχόμενό τους κατάλληλο για τρυφερές ηλικίες, καθώς οι πραγματικές τους ιστορίες ήταν καταθλιπτικές και φρικιαστικές, σε σημείο να απορούμε πώς δε τις έκανε επεισόδιο ο Κοκκινόπουλος! Η Άριελ ας πούμε, η αγαπημένη σε όλους, πρόσχαρη κοκκινομάλλα γοργόνα ερωτεύεται έναν πρίγκιπα και για να είναι μαζί του πρέπει φυσικά με κάποιον τρόπο να γίνει κι εκείνη άνθρωπος. Ως εδώ καλά. Στην πραγματική ιστορία όμως η Άριελ περνάει βασανιστήρια για να της δοθούν τα πόδια από τη κακιά μάγισσα. Της κόβεται η γλώσσα και σαν μη φτάνει αυτό, σε κάθε βήμα που κάνει νιώθει φριχτούς πόνους. Θα απαλλαγεί από όλα αυτά βέβαια αν ο πρίγκιπας την ερωτευτεί. Όμως εκείνος είναι ερωτευμένος με άλλη γυναίκα και ο μόνος τρόπος για να καταφέρει να ζήσει η Άριελ, είναι να καρφώσει τον πρίγκιπα με το μαγικό μαχαίρι κατευθείαν στη καρδιά. Έλα όμως που η γοργόνα μας δε μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο στην αγάπη της ζωής της… Έτσι, στο τέλος της ιστορίας πέφτει στη θάλασσα και εξαϋλώνεται. Γίνεται αερικό. Τώρα φταίμε να πούμε άντρες πεταμένα λεφτά;
Ακόμα πιο ανατριχιαστικό plot twist έχει ο γνωστός σε όλους μας Πίτερ Παν – στην τοποθεσία Χώρα του Ποτέ -. Δεν έχει επιβεβαιωθεί βέβαια από το συγγραφέα Τζέιμς Μάθιου Μπάρι, αλλά ο κόσμος το χει τούμπανο κι αυτός κρυφό καμάρι! Γιατί ο Πήτερ δε μεγάλωνε ποτέ; Ούτε και τα παιδιά που αποφάσιζαν να τον ακολουθήσουν; Ποια ήταν αυτή η Χώρα του Ποτέ, στην οποία είχες την ιδιότητα να παραμείνεις για πάντα παιδί; Φημολογείται πως ο Πήτερ είχε πεθάνει. Το ίδιο και τα παιδιά που επισκεπτόταν στο παραθύρι τους και τους ζητούσε να τον ακολουθήσουν σε κάποιο μαγευτικό μέρος αναΰλωτοι από το χρόνο! Φυσικά, γιατί, όταν έχεις πεθάνει, δε μπορείς να μεγαλώσεις. Ναι, καλά καταλάβατε! Και τα παιδία που τον ακολουθούσαν νεκρά ήταν!
Ο δε Γουίνι το αρκουδάκι είναι ένα κινούμενο σχέδιο, όπου όλοι οι ήρωες πάσχουν από ψυχικές διαταραχές! Ναι, όπως σας τα λέω! Ή μάλλον, όπως μας τα λέει ο Καναδικός Ιατρικός Σύλλογος του Πανεπιστημίου Dalhousie στην έρευνά του. Ο γαϊδαράκος πάσχει από κατάθλιψη, το γουρουνάκι από άγχος και κρίσεις πανικού, ο Κρίστοφερ Ρόμπιν από σχιζοφρένεια, ο τίγρης από διαταραχή προσωπικότητας, αλλά και ο Γουίνι από διατροφική διαταραχή. Αυτό πώς δε σκέφτηκε κανείς να το «μπαλώσει», όπως όλα τα παραπάνω; Τουλάχιστον μπορεί να περιμένουμε υποσυνείδητα μια ζωή τον πρίγκιπα, αλλά λαμβάνουμε και μια γερή δόση αλήθειας πως όλοι αργά ή γρήγορα θα αποκτήσουμε τη διαταραχούλα μας! Φαίνεται πως μέχρι εκεί… τους κόβει.
