του εξωτερικού συνεργάτη, Κωστή Μυλωνά,
*το κείμενο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του δολοφονηθέντος Αλκιβιάδη Καμπανού, φίλου του Άρη Θεσσαλονίκης. Στα όνειρα και τις ελπίδες, που δεν πρόλαβε να κάνει.
Λοιπόν αγαπημένοι μου αναγνώστες καλησπέρα στον υπέροχο Φεβρουάριο. Τον μήνα του έρωτα, τον μήνα των γενεθλίων μου, τον μήνα που προοιωνίζει την άνοιξη. Θα σχολιάσουμε ένα ποίημα του Λειβαδίτη όπως έχετε καταλάβει, το οποίο με συντροφεύει πάντα σε δύσκολες στιγμές. Φυσικά με συντροφεύει μελοποιημένο από την αιώνια φωνή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου.
Και να που φτάσαμε εδώ
Χωρίς αποσκευές
Μα μ’ ένα τόσο ωραίο φεγγάρι.
Και εγώ ονειρεύτηκα έναν καλύτερο κόσμο
φτωχή ανθρωπότητα, δεν μπόρεσες
ούτε ένα κεφάλαιο να γράψεις ακόμα.
Σα σανίδα από θλιβερό ναυάγιο
ταξιδεύει η γηραιά μας ήπειρο.
Η αρχή είναι πάντα σημαντική. Ο ήρωας του ποιήματος αποβιβάζεται κάπου. Δεν ξέρουμε αν αυτό γίνεται νοητά ή σωματικά, πάντως το σίγουρο είναι ότι δεν έχει πολλά μαζί του, παρά μονάχα τα όνειρά του και την αγάπη για την ωραία αισθητική. Αμέσως μετά αναφέρει τις διαψευσμένες ελπίδες ενός μεταπολεμικού αριστερού που δεν του αρέσει η ζοφερή πραγματικότητα, αλλά δεν έχει και από που να πιαστεί στο δικό του πολιτικό χώρο. ‘’Κεφάλαιο’’ δεν υπάρχει σήμερα, ούτε Μαρξ. Τι κάνουμε;
πηγή εικόνας: cultureNow.gr
Αλλά τα βράδια τι όμορφα
που μυρίζει η γη…
Βέβαια αγάπησε
τα ιδανικά της ανθρωπότητας,
αλλά τα πουλιά
πετούσαν πιο πέρα.
Σκληρός, άκαρδος κόσμος,
που δεν άνοιξε ποτέ μιαν ομπρέλα
πάνω απ’ το δέντρο που βρέχεται.
Αλλά τα βράδια τι όμορφα
που μυρίζει η γη…
Και τελικά συνειδητοποιούμε ότι δεν μιλάει ο ίδιος, αλλά κάποιος άλλος. Ο παλιός του εαυτός ή..κάποιος που τον ξέρει πολύ καλά. Ο άνθρωπος αυτός αγάπησε τον άνθρωπο. Αγάπησε την πρωινή δουλειά, τα τσιγάρα και τους καφέδες στα δεκάλεπτα διαλείμματα των εργατών, το φρέσκο ψωμί το μεσημέρι στο τραπέζι της οικογένειας, τη βόλτα το βράδυ στο όμορφο ηλιοβασίλεμα. Κάποιοι άλλοι αγαπούν τα πλουσιοπάροχα γεύματα, την εκμετάλλευση των εργαζομένων, το ψωμί κι αν δεν υπάρχει το μεσημέρι στο τραπέζι δεν τους πειράζει. Κι έτσι τα πουλιά= ευκαιρίες, πέταξαν μακριά και ο κόσμος έμεινε άδικος, χωρίς προστασία από τις κακοκαιρίες της εποχής. Πάντως ‘’μυρίζει ωραία’’, δεν απογοητευόμαστε, συνεχίζουμε να ονειρευόμαστε και να παλεύουμε και ίσως οι βροχές κοπάσουν, ίσως τα ψωμιά πολλαπλασιαστούν, ίσως οι βόλτες είναι πιο ευχάριστες.
πηγή εικόνας: Love life
Ύστερα ανακάλυψαν την πυξίδα
για να πεθαίνουν κι αλλού
και την απληστία
για να μένουν νεκροί για πάντα.
Αλλά καθώς βραδιάζει
ένα φλάουτο κάπου
ή ένα άστρο συνηγορεί
για όλη την ανθρωπότητα.
Αλλά τα βράδια τι όμορφα
που μυρίζει η γη…
Τώρα φυσικά αναφέρεται στους περίφημους «εκπολιτισμούς» που έγιναν στην ιστορία της ανθρωπότητας. Γιατί δυστυχώς πάντοτε η προπαγάνδα βρίσκεται στο πως παρουσιάζεις ένα γεγονός και όχι στην ουσία του. Πέρα από τον ειδεχθή λοιπόν τρόπο των συγκεκριμένων εκπολιτισμών, σ’ εκείνα τα μέρη επικράτησε η ίδια αδιαφορία για τον διπλανό, που κυριαρχεί και στους προηγμένους λαούς. Όμως η ελπίδα ποτέ δεν σβήνει, τα μουσικά όργανα, δηλαδή η τέχνη, ο πολιτισμός, προσπαθούν να κρατήσουν ψηλά την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το χαμόγελο, τη ζωή. Μοιάζει με απαισιόδοξο ποίημα, αλλά δεν είναι. Εκπέμπει μια αισιοδοξία, που δεν υπάρχει, αλλά θα έπρεπε να υπάρχει. Γιατί ό,τι και να γίνει, το βράδυ μυρίζει όμορφα η γη..
Καθώς μένω στο δωμάτιο μου,
μου’ ρχονται άξαφνα φαεινές ιδέες.
Φοράω το σακάκι του πατέρα
κι έτσι είμαστε δυο,
κι αν κάποτε μ’ άκουσαν να γαβγίζω
ήταν για να δώσω
έναν αέρα εξοχής στο δωμάτιο.
Αλλά τα βράδια τι όμορφα
που μυρίζει η γη…
Όλα αυτά τα σκέφτεται, προβληματίζεται μόνος του σε ένα δωμάτιο. Ξαφνικά τον φόβισε η μοναξιά του, ψάχνει και βρίσκει ένα ρούχο του πατέρα του και ‘’έτσι έγιναν δύο’’, όπως είπε. Αυτή η φράση είναι μαγική! Για πολύ καιρό την επαναλάμβανα εδώ κι εκεί σε παρέες, για να την χορτάσω και να αντιληφθούν και το μεγαλείο της οι υπόλοιποι φίλοι/φίλες μου. Και μετά το γάβγισμα που δίνει έναν αέρα εξοχής στο δωμάτιο, είναι η προσπάθεια να νιώσουμε λίγο πρωτόγονοι, λίγο κοντά στη φύση, μακριά από την ρουτίνα της πόλης και τα καθημερινά της προβλήματα, να μην έχουμε τόσες ανησυχίες για την ανθρωπότητα. Όλο το ποίημα έχει ως κεντρικό σημείο αναφοράς τις ανησυχίες για την ανθρωπότητα, αλλά τώρα για πρώτη φορά κουράστηκε να στοχάζεται περί όλων αυτών, γιατί καθώς μεγαλώνουμε ενδιαφερόμαστε για τα μεγάλα και σπουδαία, αλλά θέλουμε να παραμένουμε και παιδιά.
Κάποτε θα αποδίδουμε δικαιοσύνη
μ’ ένα άστρο ή μ’ ένα γιασεμί
σαν ένα τραγούδι που καθώς βρέχει
παίρνει το μέρος των φτωχών.
Αλλά τα βράδια τι όμορφα
που μυρίζει η γη!
Δως μου το χέρι σου…
Δως μου το χέρι σου…
Ο ορισμός της ουτοπίας! Κάνει μια προσευχή ή μια ευχή. Να μην διαχωριζόμαστε, να μην έχουμε διαφορετικά συμφέροντα, ώστε να μην χρειαζόμαστε νομοθετήματα και δομές. Αλλά για να φτάσουμε εκεί πρέπει να πάρεις θέση, whichsideareyouon, που λέει και το τραγούδι. Και ίσως τότε «δώσουμε το χέρι μας» και φτάσουμε στο πολυπόθητο αγαθό της αλληλεγγύης.
Παραθέτω και το βίντεο με την υπέροχη ερμηνεία του Β. Παπακωνσταντίνου και τη δραματοποίηση του ηθοποιού Γ.Μιχαλακόπουλου:
