Του εξωτερικού συνεργάτη, Μάνου Πανανά,
Αρκετές φορές, ειδικά κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών, το Bitcoin, το διασημότερο και πιο διαδεδομένο κρυπτονόμισμα του κόσμου, έχει γίνει αντικείμενο εκτεταμένης ανάλυσης, αλλά και φλογερών αντιπαραθέσεων, παύοντας πια να απασχολεί μονάχα την στενά οριοθετημένη ομάδα των ψηφιακών οπαδών, των ανταλλακτηρίων και των οικονομικών αναλυτών.
Αν και κανένας δεν μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια την αξία του Bitcoin, το σίγουρο είναι πως η τιμή του, παρά την πρόσφατη αλλά προσωρινή πτώση, αναπτύσσεται με φρενήρεις ρυθμούς, από τις αρχές του 2020, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξεως, περίπου, του 600%. Η τρέχουσα τιμή του, όμως, προσδιορίζεται σε καθημερινή βάση από τα ανταλλακτήρια συναλλαγών, τα εναλλακτικά χρηματιστήρια διαπραγμάτευσης αλλά και τους ανθρώπους, οι οποίοι μέσω της εκτεταμένης επιρροής και του πλεονάζοντος κεφαλαιακού τους αποθέματος, επενδύουν στην τιμή αυτή. Ένας από τους μεγαλύτερους υπέρμαχους του Bitcoin είναι ο δισεκατομμυριούχος Elon Musk, αυτή την στιγμή πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη με χρηματιστηριακή αξία που ξεπερνάει τα 185 δις δολάρια, ιδρυτής, μεταξύ άλλων, της Tesla και της SpaceX. Παρατηρούμε λοιπόν, αφενός, την τιμή του Βitcoin να ανεβαίνει, καθώς εταιρείες κολοσσοί όπως η Tesla και η Microstrategy και λοιποί θεσμικοί επενδυτές εναποθέτουν μέρος των επενδύσεων τους αγοράζοντας Βitcoins, αφετέρου όμως, οι μέτοχοι αυτών των εταιρειών σηκώνουν στους ώμους τους, το ρίσκο, τον κίνδυνο και τα όποια αποτελέσματα συμμετοχής στο Bitcoin.
Μεγάλος είναι ο αριθμός των ανθρώπων που πιστεύουν και υποστηρίζουν όποτε τους δοθεί βήμα ότι τα κρυπτονομίσματα αποτελούν την απάντηση απέναντι στο εκτεταμένο πληθωριστικό χρήμα που εκδίδουν οι κεντρικές τράπεζες. Σύμφωνα με σημαντικούς στρατηγικούς μακροοικονομικούς αναλυτές, ο συνολικός αριθμός των αμερικανικών δολαρίων που κυκλοφορούσαν σε ολόκληρο τον πλανήτη το 2020, γνώρισε αύξηση 25% σε σχέση με το 2019. Το παράδειγμα του δολαρίου δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο φαινόμενο. Παρομοίως, παρόμοια αυξητική τάση εντοπίστηκε τόσο στο ευρώ, στη βρετανική στερλίνα όσο και στο καναδέζικο δολάριο, με σημαντικές αυξήσεις 13,5%, 12% και 11,6% αντίστοιχα, γεγονός που έδωσε πάτημα στους θερμούς υποστηρικτές των κρυπτονομισμάτων να υποστηρίξουν πως το Bitcoin είναι η πλέον ρεαλιστική και κερδοφόρα απάντηση, στη νέα πραγματικότητα που δημιουργείται.
Από την άλλη πλευρά, το Bitcoin μαζί με ενθουσιώδεις υποστηρικτές έχει και φανατισμένους εχθρούς. Η Deutsche Bank, μέσα από τις τελευταίες αναλύσεις της, επιμένει ότι η άνοδος του Bitcoin αποτελεί ήδη ή πρόκειται να αποτελέσει στο εγγύς μέλλον, την τρίτη μεγαλύτερη φούσκα όλων των εποχών, μετά τις διάσημες και διεξοδικά αναλυμένες κρίσεις της φούσκας της Ολλανδικής τουλίπας του 1637 και της φούσκας του Μισισιπή του 1720. Επιπλέον, έχει υποστηριχθεί πως είναι πιθανή μια πραγματικότητα παρασάγγας διαφορετική από αυτή που προωθείται με θρησκευτική ευλάβεια από τους υποστηρικτές του Bitcoin. Μια πραγματικότητα με εύθραυστες ισορροπίες και ανησυχίες για το ενδεχόμενο ενός ακόμα Domino Effect που θα επιφέρει μία καινούργια χρηματιστηριακή ή χρηματοπιστωτική κρίση παγκοσμίως.
Παρόλα αυτά το μόνο σίγουρο είναι πως το Bitcoin έχει αρκετό δρόμο να διαβεί, ακόμα, προκειμένου να θεωρηθεί ένα κανονικό νόμισμα. Επιπρόσθετα, οι συζητήσεις, κυρίως θεωρητικού επιπέδου, γύρω από τους περιορισμούς που πρέπει να επιβάλουν οι κρατικοί δρώντες αναφορικά με τις συναλλαγές με κρυπτονομίσματα κρίνεται αρκετά έντονη, θέτοντας το διάσημο κρυπτονόμισμα σε ένα σημείο καμπής καθώς έχει ύψιστη σημασία η εξακρίβωση του ρόλου που θα διατελέσει για την παγκόσμια οικονομία, ειδικά σε περιόδους γενικευμένης οικονομικής και πολιτικής ανασφάλειας, όπως η τρέχουσα, εδώ και πάνω από ένα χρόνο, κρίση δημόσιας υγείας εξαιτίας του COVID-19.
Η πορεία ανεξαρτησίας, αποκεντρωμένης οργάνωσης και η μη ελεγχόμενη, λόγω της μη ύπαρξης, ακόμα και αυτή την στιγμή, αυστηρά συγκεκριμένου θεσμικού πλαισίου δράσης και κρίσεως, πραγματικότητα του Bitcoin, γίνεται σταδιακά, πλέον, κομμάτι ενός χώρου με συγκεκριμένο ρυθμιστικό και κανονιστικό πλαίσιο και με κεντροποιημένο σύστημα εκκαθαρίσεων και ελέγχων. Το μεγάλο στοίχημα, όμως, είναι αν θα καταφέρει το υφιστάμενο σύστημα να ενσωματώσει στην σφαίρα επιρροής του το Bitcoin, να αδρανοποιήσει όσο το δυνατόν τον κίνδυνο από τις «ελευθερίες» που εμπεριέχει, χωρίς να αλλοιώσει τον καινοτόμο χαρακτήρα του ή αν τελικά το φαινόμενο του Bitcoin θα καταφέρει να προκαλέσει μια συστημική διάλυση στον χρηματοπιστωτικό χώρο.
Παρόλο που η υφιστάμενη πραγματικότητα τείνει να επιβεβαιώνει τις προσπάθειες όσων αποτίνουν φόρο τιμής στο Bitcoin, όποια και αν είναι η κατάληξη που θα επέλθει στο φαινόμενο των κρυπτονομισμάτων, το σίγουρο είναι πως η αύξηση της συμμετοχής, τόσο των μεγάλων κεφαλαιακών «παικτών», όσο και των ευρύτερων και πληθυσμιακά περισσότερων μεσαίων κεφαλαίων, στην σκακιέρα δράσης του Bitcoin στο συστημικό κομμάτι των αγορών, μαζί με την αύξηση του ρίσκου που περιλαμβάνεται από αυτήν τη συμμετοχή, μας αναγκάζουν να δούμε το Bitcoin με μια εντελώς διαφορετική ματιά από όταν πρωτοεμφανίστηκε.
