«Ας επιστρέψουμε στη δικτατορία», «οι εκλογές δεν θα αλλάξουν τίποτα σε αυτή τη χώρα».
Αυτά ήταν τα λόγια που είχε επιλέξει να χρησιμοποιήσει ο Ζαΐρ Μπολσονάρο σε μια ομιλία του στο Κογκρέσο της Βραζιλίας το 1995 για να χαρακτηρίσει τη νεοσύστατη τότε δημοκρατία της χώρας του.
23 χρόνια μετά, το 2018 ο ίδιος άνθρωπος που ανοικτά αμφισβητούσε την δύναμη και την αξία της δημοκρατίας, κατόρθωσε να εκλεγεί πρόεδρος της Βραζιλίας. Εκμεταλλευόμενος μια σειρά από σκάνδαλα που κλόνισαν την πολυετή διακυβέρνηση του Εργατικού κόμματος, αλλά και την οικονομική ύφεση των προηγουμένων 2 ετών, ο Μπολσονάρο παρουσιάστηκε στους Βραζιλιάνους πολίτες ως ένα νέο άφθαρτο πρόσωπο, το οποίο θα ξερίζωνε την διαφθορά του δημόσιου συστήματος και θα επανέφερε την χώρα στην οικονομική ανάπτυξη. Μάλιστα, η ρητορική του και η επικοινωνιακή τακτική του παρουσίαζαν έντονες ομοιότητες με αυτές του Ντόναλντ Τράμπ, αποκομίζοντας έτσι τον χαρακτηρισμό του «Ντόναλντ Τράμπ της Βραζιλίας».
Ντόναλντ Τράμπ και Ζαΐρ Μπολσονάρο. Πηγή εικόνας: Aluminium Insider
Μέσα σε λιγότερα από 3 χρόνια διακυβέρνησης, ο Μπολσονάρο έχει αναμφίβολα αφήσει το στίγμα του στην πολιτική της χώρας, καθώς η τραγική εκ μέρους του διαχείριση τόσο της πανδημίας του Covid-19, όσο και των ζητημάτων προστασίας του Αμαζονίου έχει τεράστιες επιπτώσεις όχι μόνο στο παρόν αλλά και στο μέλλον της χώρας. Παράλληλα, παρά τις υποσχέσεις του για διαφανή και έντιμη διακυβέρνηση, η θητεία του έχει ήδη σημαδευτεί από κατηγορίες χρηματισμού και διαφθοράς.
Αποδάσωση του Αμαζονίου
Αν και το φαινόμενο της παράνομης αποδάσωσης του Αμαζονίου αποτελούσε ένα κύριο πρόβλημα για κάθε Βραζιλιάνικη κυβέρνηση, η χώρα είχε κατορθώσει να το περιορίσει σε τεράστιο βαθμό κερδίζοντας την εκτίμηση και το θαυμασμό της διεθνούς κοινότητας. Παρόλα αυτά, από την στιγμή της ανάληψης της εξουσίας από τον Μπολσονάρο τόσο το 2019 όσο και το 2020 σημειώθηκαν τα υψηλότερα νούμερα αποδάσωσης της τελευταίας δεκαετίας, ενώ η κατάσταση μόνο να δυσχεραίνει φαίνεται, καθώς σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις η αποδάσωση τον Μάιο εμφανίστηκε αυξημένη κατά 67% συγκριτικά με τον Μάιο του 2020.
Οι τεράστιες πυρκαγιές στον Αμαζόνιο το 2019, αν και αδιαμφισβήτητα συνέβαλαν στην επιδείνωση της κατάστασης, δεν επαρκούν για να εξηγήσουν την διόγκωση του φαινομένου τα τελευταία χρόνια. Αντιθέτως, καθοριστικό ρόλο έχουν διαδραματίσει οι καταστροφικές πολιτικές του Μπολσονάρο. Κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης του, ο προϋπολογισμός της μεγαλύτερης κρατικής υπηρεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος έχει μειωθεί δραματικά, ενώ αρκετά υψηλόβαθμα της στελέχη έχουν απολυθεί είτε έχουν εξαναγκαστεί σε παραίτηση λόγω της αντίθεσης τους με την κυβερνητική πολιτική. Επιπλέον, το κάποτε ισχυρό νομοθετικό πλέγμα προστασίας, φαντάζει πλέον αδύναμο, αφού παρά την αύξηση των παράνομων δραστηριοτήτων, τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί εμφανίζονται αρκετά μειωμένα.
Πλέον αρκετοί ειδικοί δεν κάνουν λόγο απλά για κυβερνητική ανευθυνότητα, αλλά χαρακτηρίζουν τον Μπολσονάρο και την πολιτική του, ως «υπαρξιακό κίνδυνο» για τον Αμαζόνιο και το μέλλον του πλανήτη εν γένει. Όπως είναι γνωστό το τροπικό δάσος του Αμαζονίου θεωρείται ο πνεύμονας της Γης. Πολλαπλοί επιστήμονες τονίζουν ότι η κατάσταση βρίσκεται σε ένα οριακό σημείο και προειδοποιούν για τις τραγικές επιπτώσεις που θα έχει η συνέχιση του φαινομένου. Χαρακτηριστικά, σε περίπτωση περαιτέρω αποδάσωσης, ,ένα μεγάλο μέρος της μοναδικής πανίδας και χλωρίδας της περιοχής θα βρεθεί υπό τον κίνδυνο εξαφάνισης, ενώ φόβοι διατυπώνονται και για μια ριζική αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, καθώς το δάσος δεν θα έχει την δυνατότητα να απορροφά μεγάλο μέρος των εκπομπών.
Η αποδάσωση του τροπικού δάσους του Αμαζονίου. Πηγή εικόνας: Business Insider
Πανδημία Covid-19
Ήδη από την αρχή της πανδημίας ο πρόεδρος της Βραζιλίας, υιοθέτησε μια αντισυμβατική αλλά συνάμα ανεύθυνη στάση. Συγκεκριμένα, υποτίμησε την σοβαρότητα του κορονοιού χαρακτηρίζοντας την ασθένεια ως μια μικρή γρίπη, η οποία δεν θα επηρέαζε έναν υγιή και αθλητικό άνθρωπο όπως αυτός. Παράλληλα, πεισματική ήταν η άρνηση του να φορέσει μάσκα σε δημόσιες εμφανίσεις του, ενώ αρνήθηκε να προχωρήσει στην επιβολή εθνικού lockdown, περιγράφοντας ως τυράννους δημάρχους και κυβερνήτες που επέλεξαν την λύση αυτή. Επιπρόσθετα, αμφισβήτησε την αξιοπιστία και την ασφάλεια των εμβολίων τονίζοντας ότι δεν θα εμβολιαστεί και «αστειευόμενος» είπε ότι το εμβόλιο της Pfizer μπορεί να μετατρέψει τους ανθρώπους σε κροκόδειλους.
Βέβαια, η ανευθυνότητα του δεν παρέμεινε δυστυχώς μόνο σε διακηρυκτικό επίπεδο. Χαρακτηριστικά, κατά τη διάρκεια ξεσπάσματος πολλαπλών κρουσμάτων στην πόλη Μανάους, με την έλλειψη οξυγόνου στα νοσοκομεία να είναι δραματική, η κυβέρνηση δεν έσπευσε να εξασφαλίσει τις απαραίτητες προμήθειες, αλλά αμέλησε να ζητήσει την συνδρομή της γειτονικής Βενεζουέλας, ώστε να επιλυθεί το ζήτημα. Επιπλέον, η άρνηση της κυβέρνησης να υπογράψει συμφωνίες για την παροχή εμβολίων τον Αύγουστο του 2020, οδήγησε την Βραζιλία στο να έχει χαμηλότερο ποσοστό εμβολιασμών συγκριτικά με γειτονικές και πιο φτωχές χώρες της Λατινικής Αμερική, ενώ θα αργήσει να χτίσει το απαιτούμενο τείχος ανοσίας με την μεγαλύτερη ποσότητα των εμβολίων να αναμένονται στη χώρα στο δεύτερο μισό του τρέχοντος έτους.
Όλα τα παραπάνω, οδήγησαν την Βραζιλία να αριθμεί πάνω από 500.000 θανάτους λόγω Covid, κατατάσσοντας την χώρα 2η στην υφήλιο μόνο πίσω από τις ΗΠΑ. Παράλληλα, η αμέλεια και η ανευθυνότητα της κυβέρνησης ώθησαν την Γερουσία να προχωρήσει σε έρευνα σχετικά με την αναζήτηση ευθυνών για την αποτυχημένη διαχείριση της πανδημίας. Η έρευνα αυτή ήδη έχει οδηγήσει στην ανακάλυψη ενός μεγάλου σκανδάλου σχετικά με την υπογραφή συμβολαίου για το Ινδικό εμβόλιο Covaxin σε μέση τιμή 1000% πάνω από την κανονική. Μάλιστα, ο γενικός εισαγγελέας ήδη έχει προχωρήσει στην έναρξη έρευνας για τυχόν πιθανές ποινικές ευθύνες του προέδρου Μπολσονάρο.
Πολίτες φέρνουν φιάλες οξυγόνου στο νοσοκομέιου του Μανάους. Πηγή εικόνας: BBC
Με τις εκλογές του 2022 να πλησιάζουν τα ποσοστά δυσαρέσκειας εναντίον του προέδρου ξεπέρασαν για πρώτη φορά το 50%. Παρόλα αυτά με ένα χρόνο να απομένει και με το πρόσφατο παράδειγμα των Αμερικανικών εκλογών, ουδείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα την επόμενη μέρα της Βραζιλίας, αλλά και την διεξαγωγή μιας συνηθισμένης εκλογικής διαδικασίας.
