Το τελευταίο περιστατικό με την efood αποδεικνύει και τυπικά πως μέρα με τη μέρα, χρόνο με το χρόνο, το εργασιακό ισοζύγιο όλο και γέρνει υπέρ της εργοδοτικής πλευράς, με τρόπο εξόφθαλμο και θεσμικό
Μετά το εκβιαστικό δίλημμα που έθεσε σε περίπου 200 διανομείς της η εταιρεία «efood», ακολούθησε μια γενικευμένη, πλήρως αναγκαία, κοινωνική κατακραυγή. Η εταιρεία ουσιαστικά ειδοποίησε αιφνιδιαστικά τους διανομείς λέγοντάς τους πως είτε θα επιλέξουν να εργαστούν ως ¨freelancers¨ (καθεστώς εξωτερικού συνεργάτη), είτε δεν θα ανανεωθούν οι συμβάσεις εργασίας τους.
Αφού κυριάρχησε παντού στο internet το hastag #Cancel_efood, με πολλούς χρήστες να προτείνουν την διαγραφή της ομώνυμης εφαρμογής μποϊκοτάροντας έτσι την εταιρεία, η efood επιδόθηκε σε μια ασαφή αναδίπλωση. Προφανώς, αναλογιζόμενοι το κόστος της κατακραυγής οι managers της εταιρείας έδωσαν εντολή για μια ανακοίνωση που σπεύδει να πει πως οι συμβάσεις δεν αλλάζουν εκβιαστικά και πως «πρόκειται για μια λάθος επικοινωνιακή απόδοση του μηνύματος, το οποίο δεν εκφράζει την κουλτούρα της efood».
Δεν χρειάζεται να σταθούμε στην πλήρως υποκριτική αναδίπλωση της εταιρείας, η οποία, βασιζόμενη στους διανομείς που τώρα εκβιάζει, γνώρισε αύξηση (όπως και άλλες παρόμοιες πχ η Wolt) άνω του 26,7%,% στα καθαρά κέρδη της το τελευταίο έτος. Άλλωστε, η δημόσια συγγνώμη επιβεβαιώνει την δυναμική των ιδιότυπων διαδικτυακών «κινημάτων» και του ηλεκτρονικού ακτιβισμού. Η ουσία βρίσκεται πίσω από το νομοθετικό πλαίσιο που επέτρεψε στην εν λόγω εταιρεία, και πολλούς άλλους εργοδότες, να προβεί σε τέτοιες εργασιακές απορρυθμίσεις.
Πρόσφατα, το πολύκροτο νομοσχέδιο Χατζηδάκι (ν.4808/2021), όπως ενημερώνουν τα σωματεία διανομέων, επέτρεψε το freelance καθεστώς, βάσει του οποίου προβλέπεται εξάμηνη ορισμένου χρόνου σύμβαση που απαλλάσσει την εταιρεία από ασφαλιστικές εισφορές, Δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα. Πρόκειται για την περίφημη «εργασιακή ευελιξία» που ακούγεται και ξανακούγεται τα τελευταία χρόνια. Αυτή η «ευελιξία», που προσομοιάζει μάλλον σε υπέρμετρη εκμετάλλευση και προσωπική απορρύθμιση, είναι που δίνει, τυπικά και θεσμικά, το δικαίωμα στις εν λόγω εταιρείες να προβούν σε τέτοιες πράξεις.
Και γιατί άλλωστε να μην το κάνουν; Βασικός νόμος της οικονομίας είναι πως το συμφέρον του παραγωγού/εργοδότη είναι η ελαχιστοποίηση του (εργασιακού) κόστους και η μεγιστοποίηση του κέρδους. Συνεπώς, δεν φταίνε μόνο οι εταιρείες αλλά πρωτίστως το κυβερνητικό πρόγραμμα βάσει του οποίου ψηφίζονται τέτοιες τερατώδεις διατάξεις. Βεβαίως, αξίζει να αναφερθεί πως το φαινόμενο ειναι κλιμακούμενο και έχει ξεκινήσει επί σειρά συναπτών προηγούμενων κυβερνήσεων, υποστηριζόμενο από τις ενωσιακή νομοθεσία.
Παρόλα αυτά, η κατακραυγή του απλού κόσμου στα social media (ιδίως τον νέων που αποτελούν και πλειοψηφικό κομμάτι τέτοιων επαγγελμάτων) αποδεικνύει πως τέτοιες διατάξεις στερούνται ουσιαστικής νομιμοποίησης και άρα είναι καταδικασμένες να απορρίπτονται μόλις δουν το φως της δημοσιότητας.
Ακόμα και με την νομοθεσία υπέρ τους, τα ιδιωτικά συμφέροντα πρέπει να κατανοήσουν πως η λαστιχοποίηση των ωραρίων, τα νομικά παραθυράκια επιβολής 4ημερης 10ωρης εργασίας και η εργασιακή εξουθένωση των πολιτών, είναι ένα μη βιώσιμο σύστημα, καταδικασμένο να αποτύχει. Η ανατροπή αυτής της πολιτικής και φιλοσοφικής στοχοθεσίας πίσω από μέτρα που θέλουν μια αγορά εργασίας δίχως κορπορατιστικές δομές, συνδικαλιστικά όργανα, συλλογικές συμβάσεις ή ενεργούς εργαζόμενους, αποτελεί το διακύβευμα των καιρών μας.
Δεν πρέπει λοιπόν να πυροβολούμε τον αγγελιοφόρο αλλά πρωτίστως όσους νομοθετούν, ή διατηρούν, τέτοιες αντιπαραγωγικές και αντικοινωνικές «ρυθμιστικές» διατάξεις.
Με την νεανική ανεργία να φτάνει το 40% εντός Ελλάδος και την καταναλωτική δύναμη να μειώνεται λόγω των ανατιμήσεων ελέω πληθωρισμού, πρέπει να γίνει αντιληπτό πως το ευρύ κοινωνικό φάσμα, ο μέσος εργαζόμενος που συντηρεί με τις εισφορές, τους φόρους και την κατανάλωσή του την οικονομία, δεν μπορεί να φτωχοποιείται συστηματικά, πολλω δε μαλλον σε μια εκβιαστικη και ανηθικη βαση. Ακόμα όμως και αν αυτή η απλούστατη πρόταη δεν εμπεδοθεί, ο κόσμος – ειδικά ο νεανικός – θα είναι εκεί να τους το θυμίζει.
