Το Youth Voice είχε τη χαρά να συνομιλήσει με τις Ελληνίδες ερευνήτριες, Δέσποινα Γεωργακοπούλου – Τόλη και Ρέα Αντώνιου. Η Δέσποινα Γεωργακοπούλου – Τόλη είναι νευροεπίστημονας. Εκπαιδεύεται στην Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία (κέντρο «Γίγνεσθαι», Αθήνα), ενώ παράλληλα δουλεύει ως εξωτερική συνεργάτιδα στο UCSF, Κέντρο Μνήμης και Γήρανσης (Σαν Φρανσίσκο). Η Ρέα Αντωνίου σπούδασε ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μετεκπαιδεύτηκε στη συμπεριφορική νευροεπιστήμη στο Πανεπιστήμιο του Τούμπινγκεν στη Γερμανία. Τα τελευταία 2.5 χρόνια δουλεύει στο UCSF Κέντρο Μνήμης και Γήρανσης ως ερευνήτρια και εισηγήτρια mindfulness.

Ως εισηγήτριες προσφέρουν προγράμματα mindfulness τόσο στα αγγλικά όσο και στα ελληνικά, ενώ παράλληλα συνεργάζονται με το UCSF προσφέροντας το πρόγραμμά τους σε φροντιστές ατόμων με άνοια.

Τι είναι το mindfulness;

Το mindfulness (στα ελληνικά «ενσυνειδητότητα») είναι μια μορφή αυτοεπίγνωσης και προσοχής στο παρόν. Σύμφωνα με τον Δρ. Jon Kabat-Zinn «το mindfulness είναι τρόπος ύπαρξης και όχι απλά μια τεχνική ή πρακτική», όπου το συγκεκριμένο είδος προσοχής διακρίνεται από τα εξής στοιχεία:

  • Έχει σκοπό (intention)
  • Είναι στο παρόν (moment to moment awareness)
  • Διέπεται από μη επικριτική στάση και καλοσύνη

Τι είναι το MBSR (Mindfulness-Based Stress Reduction);

Το MBSR (Mindfulness-Based Stress Reduction – Μείωση Στρες Μέσω Ενσυνειδητότητας) είναι ένα βιωματικό, ψυχοεκπαιδευτικό πρόγραμμα 8 εβδομάδων.

Αναπτύχθηκε και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Αμερική από τον επίτιμο καθηγητή ιατρικής, Δρ. Jon Kabat-Zinn το 1979. Από τότε εφαρμόζεται επιτυχώς σε κλινικές δομές, νοσοκομεία, εταιρείες, σχολεία και πανεπιστήμια. Είναι μία μέθοδος επιστημονικά αποδεδειγμένη, ως προς τα σημαντικά οφέλη (ψυχολογικά & νευροβιολογικά), συμπεριλαμβάνοντας τόσο τη σωματική και όσο και την ψυχική μας υγεία.

Στοχεύει στην καλλιέργεια της αυτογνωσίας μέσω αναστοχασμού και προσωπικής εσωτερικής δουλειάς. Πρωτίστως φέρνει στο επίκεντρο την εσωτερική δύναμη κάθε ατόμου, η οποία αναδύεται μέσω απλών πρακτικών (π.χ. επικεντρωμένη προσοχή στην αναπνοή) αλλά και συζητήσεις πάνω στην φαινομενολογία του στρες.

Δέσποινα Γεωργακοπούλου Τόλη

Η Δέσποινα Γεωργακοπούλου – Τόλη

Πώς ήρθατε σε επαφή με το MBSR για πρώτη φορά;

Στην αρχή της COVID-19, στο εικονικό δωμάτιο του Κέντρου Μελετών Mindfulness του Τορόντο, λάβαμε το πρώτο στάδιο της εκπαίδευσής μας πάνω στη διδασκαλία του ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος MBSR. Σχεδόν αμέσως ξεκίνησε μια γερή φιλία και πλούσια συνεργασία, που πήρε το όνομα: Equanimity Embodied (Γαλήνη Εν Σώματι).

Με μεγάλο ενθουσιασμό, αγάπη και μεράκι, συνεχίσαμε την εκπαίδευσή μας λαμβάνοντας και την ανώτατη πιστοποίηση «MBSR Advanced Teacher Training Intensive» από το Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο – Καλιφόρνια (UCSD), συμπληρώνοντας παράλληλα ώρες εποπτείας από καταρτισμένους δασκάλους mindfulness, τόσο από το Τορόντο όσο και από το UCSD.

Σε ποιους απευθύνεται και ποιος είναι ο ρόλος του;

Αυτό το πρόγραμμα μπορεί να βοηθήσει άτομα που βιώνουν άγχος (όλους μας δηλαδή), άτομα τα οποία ενδιαφέρονται να αναπτύξουν εναλλακτικούς τρόπους αποτελεσματικής αντιμετώπισης στρεσογόνων καταστάσεων. Επίσης μπορεί να ωφελήσει άτομα που αντιμετωπίζουν χρόνια σωματική (π.χ, χρόνιο πόνο) ή ψυχική (π.χ., φροντιστές ατόμων με νευροεκφυλιστικές ασθένειες) δυσφορία.

Πιο συγκεκριμένα, μερικά από τα ψυχολογικά και νευροβιολογικά οφέλη αποτελούν:

  1. Αυξημένη εστίαση προσοχής
  2. Βελτίωση μνήμης
  3. Καλύτερη αντιμετώπιση του άγχους
  4. Αυτογνωσία
  5. Βελτίωση της ποιότητας ζωής
  6. Βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος
  7. Μείωση επιβλαβών επιπέδων των στρεσογόνων ορμονών (κορτιζόλη)
  8. Αντιμετώπιση προβλημάτων ύπνου, πόνου (ψυχικός ή σωματικός), κόπωση

Πώς διεξάγεται το MBSR; Σκέφτεστε να το φέρετε στην Ελλάδα;

Κάθε μέλος της ομάδας συνδράμει σε κάθε συνεδρία με τον δικό του μοναδικό τρόπο, ακουμπώντας ωστόσο σε ένα κοινό σημείο: το βίωμα του στρες (suffering). Η ανθρώπινη ύπαρξη είναι συνυφασμένη με ανηφόρες που όλοι καλούμαστε να ανεβούμε, δεδομένο της ανθρώπινης φύσης με το οποίο και δουλεύουμε.

Στόχος μας είναι να φέρουμε το πρόγραμμα στην Ελλάδα, αλλά η εφαρμογή του να πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Με τον όρο απαραίτητες, θέλουμε να θίξουμε την ανάγκη σωστής κατάρτισης και εκπαίδευσης των εισηγητών. Κάτι που όποιος έχει επιχειρήσει, γνωρίζει πως ισοδυναμεί με την καταβολή πολύ μεγάλης προσπάθειας ως το πέρας του. Το mindfulness ως όρος αλλά ακόμη και η υπόσχεση παρακολούθησης ενός προγράμματος MBSR, δυστυχώς χρησιμοποιείται συχνά καταχρηστικά (επειδή είναι θελκτική και ανερχόμενη έννοια – trendy).

Διαφορετικοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας και μη, προσπαθούν συχνά να προσελκύσουν κοινό με έναν πιο «εναλλακτικό» τρόπο και πολλές φορές ακολουθώντας μία εμπορική κατεύθυνση, η οποία δεν συνάδει με το θεραπευτικό ρόλο, την αξία και όσα το πρόγραμμα πρεσβεύει.

Η Ρέα Αντωνίου

Η Ρέα Αντωνίου

Σημαντικό ζήτημα αποτελεί το γεγονός ότι πολλές φορές παρατηρείται η απουσία αντίστοιχης κατάρτισης στον τομέα.

Πιο συγκεκριμένα, ένας καταρτισμένος εισηγητής έχει περάσει από εκπαίδευση που περιλαμβάνει δύο κύκλους ολοκληρωμένου εκπαιδευτικού προγράμματος υπό εντατική εποπτεία από πιστοποιημένους και εγκεκριμένους MBSR επόπτες στην αγγλική γλώσσα, καθώς δεν υπάρχουν αντίστοιχα πιστοποιημένα ιδρύματα στην Ελλάδα. Συνεπώς, δεν θα ήταν δεοντολογικό να χρησιμοποιείται ο όρος, η υπόσχεση προσφοράς ενός τέτοιου προγράμματος, ή έστω η προοπτική όποιων πρακτικών δίχως την προαναφερθείσα κατάρτιση και εμπειρία των εισηγητών.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες αξίες για εσάς;

Και οι δυο μας δουλεύουμε και χαρακτηριζόμαστε από τις παρακάτω αξίες: διαφάνεια όσον αφορά την κατάρτισή μας και ποιότητα όσον αφορά την ίδια τη δουλειά μας. Ελπίζουμε ότι το ελληνικό κοινό (ιδιαίτερα η νέα γενιά) συμμερίζεται τις αξίες αυτές και ευελπιστούμε να μας ακολουθήσει σε αυτό το ταξίδι.

Ελπίζουμε η Ελλάδα, η γενέτειρά μας, να μας δείξει την ίδια εμπιστοσύνη με αυτή που λάβαμε στην Αμερική.

Η εμπιστοσύνη καθώς και ο σεβασμός που λάβαμε ως προς την δουλειά μας από το κέντρο στο UCSF βοήθησε πολύ, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε νέα και υποσχόμενα άτομα με όρεξη και ιδέες να παρέχουν κάτι ιδιαίτερα πολύτιμο.

Παρακάτω μπορείτε να βρείτε τα social media του Equanimity Embodied: