Euroleaks: η καλοκαιρινή «άνοιξη» καταψύχει την υποκρισία

Πέντε χρόνια τώρα, όταν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (ή τουλάχιστον η πλειονότητα τους) καταπιάνονται με το ζήτημα της διαπραγμάτευσης του 2015, παρουσιάζονται σαν μία ενωμένη συστημική συμμαχία ενάντια σε οτιδήποτε θυμίζει την «Ελληνική Άνοιξη». Η καταστολή της από τους εν λόγω πομπούς ενημέρωσης, με μηνύματα τρομολαγνείας, στρέβλωσης και υποκρισίας, είναι κάθε άλλο παρά μη αναμενόμενη. Ωστόσο, ενώ για χρόνια τα μηνύματα φανέρωναν μια επιθετική χροιά σπίλωσης των ουσιαστικών αιτημάτων της, η φαρέτρα της φετινής χρονιάς περιλαμβάνει μια αμυντική σιωπή. Ο λόγος; Η πραγματικότητα.

Συγκεκριμένα, πριν μερικούς μήνες ο υπουργός οικονομικών του πρώτου εξαμήνου του 2015, Γιάνης Βαρουφάκης, αποφάσισε να καταθέσει στα πρακτικά του ελληνικού κοινοβουλίου τις ηχογραφήσεις των Eurogroup εκείνης της περιόδου. Τη κατάθεση του ακολούθησε απάντηση του προέδρου της Βουλής, βουλευτή της ΝΔ, Κωνσταντίνου Τασούλα, ο οποίος τόνισε πως δεν θα γίνει αυτός ή η Βουλή «αχθοφόρος ή βαστάζος των ευθυνών του κ. Βαρουφάκη» και πως η επιστολή του είναι «απαράδεκτη». Εν τέλει, οι ηχογραφήσεις δημοσιοποιήθηκαν με το όνομα Euroleaks και φανερώνουν πτυχές της πραγματικότητας, που παρουσιάζονταν διαφορετικά από τα μέσα ενημέρωσης με έναν αρκετά προπαγανδιστικό τρόπο- εξ ου και η φετινή τήρηση σιωπής τόσο για τις ηχογραφήσεις όσο και για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου. Ας δούμε, όμως, τη γενική εικόνα.

Αρχικά, το πρώτο εξάμηνο του 2015 χαρακτηρίζεται, αν μη τι άλλο, ως μια θολή ιστορική περίοδος. Αν αφαιρέσουμε την ιδεοληψία που τη συνοδεύει, ωστόσο, παραμένει μια από τις κρισιμότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ως εκ τούτου, η συνέχεια του κειμένου θα μοιάζει λες και αναφερόμαστε σε μία άλλη χώρα, ένα διαφορετικό έτος αλλά στις ίδιες κρίσιμες συνθήκες: η κυβέρνηση της χώρας διαπραγματεύεται με μία τριάδα διεθνών οργανισμών για το μακροοικονομικό της ορίζοντα.

Πρώτη ερώτηση που προκύπτει στους πολίτες:«Τι ειπώθηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες αναφορικά με τις τύχες μας» . Στο κοινοβούλιο κρατούν πρακτικά, άρα λογικό είναι και στο πανευρωπαϊκό όργανο Eurogroup, με συνεδριάσεις άνω των 10 ωρών, να ακολουθείται η ίδια στρατηγική. Ακόμα και αν αυτά δεν αποκαλύπτονται αμέσως, λόγω των φυγόκεντρων επιδράσεων που δύναται να προκαλέσουν, ακούγεται λογικό να υπάρχουν διαθέσιμα για μελλοντική αξιοποίηση. Πρώτη απάντηση, αρνητική από τη γραμματεία του εν λόγω θεσμού. «Το Eurogroup είναι ανεπίσημο όργανο και δεν κρατά πρακτικά». Αφήνοντας ασχολίαστη, προς το παρόν, την «δημοκρατικότητα» του συγκεκριμένου ευρωπαϊκού οργάνου, αξίζει να αναγνωρίσουμε στα μέλη της συνεδρίασης την απίστευτη μνημονική τους ικανότητα πάνω στα τεχνικά και οικονομικά ζητήματα που συζητήθηκαν, καθώς η μνήμη τους αποτελεί τον μοναδικό τρόπο να λογοδοτήσουν στις χώρες ή τα ιδρύματα που εκπροσωπούν.

Ωστόσο, ο «who must not be named» υπουργός της υποτιθέμενης χώρας του παραδείγματος αποκαλύπτει, έστω και αδικαιολόγητα αρκετό καιρό έπειτα από το πέρας εκείνων των διαπραγματεύσεων, ότι ηχογραφούσε εκείνες τις συνομιλίες και επιθυμεί να διατεθούν στους πολίτες. Δεύτερη ερώτηση που προκύπτει στους πολίτες, η ίδια: «Τι ειπώθηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες αναφορικά με τις τύχες μας;». Δεύτερη απάντηση, ξανά αρνητική αυτή τη φορά από τον πρόεδρο του ελληνικού κοινοβουλίου!

Η απάντηση φαίνεται αδικαιολόγητη. Πώς είναι δυνατόν οι πολίτες και ο ιστορικός του μέλλοντος να μην έχουν πρόσβαση στα λεγόμενα τόσο σοβαρών συνεδριάσεων; Εντούτοις, αν επιστρέψουμε τα πραγματικά πρόσωπα στους υποτιθέμενους χαρακτήρες του παραδείγματος, η απάντηση φαίνεται ξεκάθαρη. Ιδεοληψίες, δαιμονοποίηση, υποκρισία. Λογικό είναι κάθε πολιτικό όν να επιθυμεί τη διαφάνεια στις θεσμικές υποχρεώσεις των εκπροσώπων του. Ιδεοληπτικό είναι αυτή η διαφάνεια να χαρακτηρίζεται ως εθνική ντροπή, απαράδεκτη κίνηση και λόγος για διχαστικό πόλεμο, επειδή περιλαμβάνει τα πρόσωπα τα οποία περιλαμβάνει.

Καταληκτικά, πρέπει να τονιστεί πως οι νομικές προεκτάσεις δεν περιλαμβάνονται όχι γιατί θεωρώ την πράξη παράνομη (άλλωστε, δεν είμαι ειδικός για να ξέρω), αλλά επειδή πιστεύω πως σε κάθε περίπτωση η ελληνική και ευρωπαϊκή κοινή γνώμη δεν έχει καμία υποχρέωση να ασχοληθεί με τη νομιμότητα αυτής. Αντιθέτως, το καίριο γι’ αυτή είναι η αποκάλυψη των διαπραγματεύσεων που στοιχειοθέτησαν σε μεγάλο βαθμό τις σημερινές συνθήκες σε ελληνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν ενδιαφέρει κανέναν ποιος ήταν ο εκπρόσωπος, αλλά ενδιαφέρει όλους μας η στάση όλων των εκπροσώπων στους θεσμικούς τους ρόλους.

Τα #Euroleaks, όπως έγιναν γνωστά στο διαδίκτυο, είναι πλέον γεγονός και αποτελούν ένα σημαντικό βήμα στη μάχη με οτιδήποτε θολώνει τη κριτική μας και αίρει το δικαίωμα μας στη δημοκρατική συμμετοχή. Αποφεύγοντας την ερμηνεία των ηχητικών, δίνω το έναυσμα, σε όσους επιθυμούν να αυτοχαρακτηρίζονται πολίτες, να τα ακούσουν και να διαπιστώσουν τις αντιφάσεις της πραγματικότητας συγκριτικά με όσα τα μέσα ενημέρωσης διαλαλούσαν. Άλλωστε, η παρούσα οικονομική κρίση του κορωνοϊού επικαιροποιεί τις συζητήσεις γύρω από τη δημοκρατικότητα των ευρωπαϊκών θεσμών και τον αγώνα για διαφάνεια.

Πέντε χρόνια πριν, στο αποκορύφωμα μιας «άνοιξης», νίκησε ο αυταρχισμός και η δουλοπρεπής υπακοή. Αυτή τη φορά ποιος θέλουμε να κερδίσει;