Άρθρο της εξωτερικής συνεργάτιδος, Ειρήνης Κονγκίνη,
Ο πόλεμος στην περιοχή του Κοσσυφοπεδίου (1998-99), ένας από τους πιο αιματηρούς στη νεότερη ιστορία των Βαλκανίων, άφησε πίσω δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και χιλιάδες αγνοούμενους. Σύμφωνα με στοιχεία, σήμερα υπάρχουν πάνω από 1.600 αγνοούμενοι εκ των οποίων η πλειοψηφία είναι Αλβανοί του Κοσόβου. Η αναζήτηση για όλους αυτούς του αγνοούμενους είναι μια αρκετά επίπονη διαδικασία και για τις δύο πλευρές. Είναι εξίσου δύσκολο να βρεθούν ακριβείς πληροφορίες, είτε μάρτυρες που μπορούν να φέρουν πράγματα στη μνήμη τους με ακρίβεια.
Υπάρχουν δυστυχώς και αρκετοί που αρνούνται ακόμη και σήμερα να μιλήσουν, φοβούμενοι για τυχόν αντίποινα σε αυτούς και την οικογένειά τους από πιθανούς κατηγορουμένους.
Στα τέλη του 2020, νότια της Σερβίας βρέθηκε στην περιοχή Kizevak, με τη βοήθεια εικόνων από δορυφόρους ομαδικός τάφος με πάνω από 20 πτώματα που ανήκουν πιθανότατα σε Αλβανούς στρατιώτες. Είναι ο πέμπτος στη σειρά ομαδικός τάφος που βρίσκεται σε σερβικό έδαφος μετά το τέλος του πολέμου. Με τον μεγαλύτερο να ανακαλύπτεται 2 μόλις χρόνια μετά το τέλος του πολέμου το 2001 λίγο πιο έξω από το Βελιγράδι με τα πτώματα να ανέρχονται πάνω από 800.
Εργασίες εκσκαφής ομαδικού τάφου στη Σερβία το 2020. Πηγή εικόνας: Balkan Insight
Τον Μάιο που μας πέρασε έγιναν έρευνες κοντά στην περιοχή Stavalj νότια της Σερβίας και σε ανακοίνωση του Προέδρου της Σερβικής Επιτροπής Αγνοουμένων Veljko Odalovic, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων πως: «Πάνω από 7.000 κυβικά μέτρα γης έχουν αφαιρεθεί και κάθε μέτρο που μπορούσε να αποτελεί τάφο έχει ερευνηθεί». Από πλευράς Κοσόβου λέγεται ότι χρειάζονται περισσότερες φωτογραφίες από δορυφόρους για να εξακριβωθούν με λεπτομέρεια τα πιθανά σημεία που έχουν θαφτεί τα υπόλοιπα θύματα του πολέμου, καθώς στο παρελθόν αντίστοιχες φωτογραφίες είχαν συμβάλει στον εντοπισμό μαζικών τάφων, παρά την αρχική αποτυχία των ανασκαφών.
Παράλληλα, το Κόσοβο κατηγόρησε την Σέρβικη κυβέρνηση για την αποφυγή της συνεργασίας στις τρέχουσες αυτές έρευνες. Η Επιτροπή Αγνοούμενων του Κοσόβου προσθέτει πως έχει έρθει σε επαφή με διεθνή ινστιτούτα και οργανισμούς για να έρθει στη δημοσιότητα φωτογραφικό υλικό που χρειάζονται. Σύμφωνα μάλιστα με την κυβέρνηση του Κοσόβου μια σημαντική πηγή πληροφοριών αποτελούν και τα τοπικά αρχειοφυλακεία της Σερβίας.
Το παρόν ζήτημα είναι ύψιστης σημασίας και για τις δύο πλευρές και για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων των δύο αυτών κρατών. Εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν από την κυβέρνηση Milosevic και με εντολή «θάφτηκαν» σε διάφορα σημεία, κυρίως της νότιας Σερβίας, πρέπει να εξιχνιαστούν άμεσα με τη ταυτόχρονη συμβολή των δύο κρατών. Οι οικογένειες που μέχρι σήμερα αναζητούν αγαπημένα πρόσωπα είναι χιλιάδες και κάθε μέρα που περνάει ελπίζουν ότι θα προλάβουν να τιμήσουν τα θύματα του πολέμου όπως τους αξίζει.
