Στις 20 Ιανουαρίου 2022, σημειώθηκε μια μεγάλη και καλά οργανωμένη προσπάθεια απόδρασης εκατοντάδων κρατουμένων από τις φυλακές Αl-Sina’a στην συριακή πόλη Al-Hasakah. Η απόδραση έγινε ταυτόχρονα με επίθεση δυνάμεων του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους στις εγκαταστάσεις των φυλακών. Η επίθεση των ισλαμιστών και η επακόλουθη απόδραση των κρατούμενων άφησαν πίσω τους πολλούς νεκρούς και έκαναν τον κόσμο να καταλάβει πως η απειλή του Ισλαμικού Κράτους δεν είχε εξαφανιστεί. Πώς βρεθήκαμε για μια ακόμη φορά στην αντιμετώπιση των ισλαμιστών και από πού πηγάζει η έκρυθμη κατάσταση στην περιοχή της βορειοανατολικής Συρίας;
Η άνοδος και πτώση του Ισλαμικού Κράτους
Με την σταδιακή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ και την περιφερειοποίηση του Συριακού εμφυλίου πολέμου, τον Ιούνιο του 2014, η τότε μικρότερης εμβέλειας τρομοκρατική οργάνωση ανακήρυξε τον εαυτό της ως παγκόσμιο χαλιφάτο και άρχισε να αναφέρεται ως Ισλαμικό Κράτος.
Ως χαλιφάτο, διεκδίκησε θρησκευτική, πολιτική και στρατιωτική εξουσία σε όλους τους μουσουλμάνους του κόσμου και ξεκίνησε μια εκστρατεία κατάκτησης των εδαφών του Ιράκ και της Συρίας. Η απότομη εξάπλωση του, κινητοποίησε την παγκόσμια κοινότητα που συνειδητοποίησε το μέγεθος της απειλής μετά και τις αναφορές που έβγαιναν μέσα από τις περιοχές που είχε υπό τον έλεγχο του το Ισλαμικό Κράτος για φρικαλεότητες κατά αιχμαλώτων και αμάχων.
Μέσα στο 2014, μια διεθνής στρατιωτική συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ξεκίνησε να σφυροκοπά τις θέσεις των ισλαμιστών σε Ιράκ και Συρία. Στο ιρακινό έδαφος οι Κούρδοι Peshmerga μαζί με Σιιτικές πολιτοφυλακές και τον ιρακινό στρατό αργά αλλά σταδιακά ανακαταλάμβαναν τις χαμένες περιοχές.
Στην Συρία το Ισλαμικό Κράτος είχε εξαπλωθεί μέχρι τις δυτικές επαρχίες της χώρας, καθώς ο σκληρός εμφύλιος πόλεμος μαινόταν ακατάπαυστα ανάμεσα στο καθεστώς το Σύρου προέδρου Bashar al Assad και των δυνάμεων της συριακής αντιπολίτευσης. Τον Σεπτέμβριο του 2015 η Ρωσία μπήκε στον πόλεμο για να στηρίξει την σύμμαχο Συρία και άρχισε να βομβαρδίζει θέσεις των ισλαμιστών. Μετά από πολλές μάχες το Ισλαμικό κράτος απομονώθηκε στην ανατολική Συρία και το δυτικό Ιράκ. Tον Ιούλιο του 2017, ο οργάνωση έχασε τον έλεγχο της Μοσούλης, ενώ τον Μάρτιο του 2019 έχασε και το τελευταίο προπύργιο της στη Συρία.
Η επίθεση στις φυλακές
Παρότι το Ισλαμικό Κράτος έχασε όλα του εδάφη που είχε υπό τον έλεγχο του σε Ιράκ και Συρία αυτό δεν σημαίνει πως εξαφανίστηκε, απλά αναγκάστηκε να επιστρέψει στην αρχική του μορφή και δράση, γεγονός που μεταφράζεται στην διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου, τρομοκρατικών χτυπημάτων και δολιοφθορών.
Μετά την ήττα του Ισλαμικού κράτους τουλάχιστον 10.000 μαχήτες του βρέθηκαν υπό κράτηση σε αρκετούς κλειστούς καταυλισμούς στις κουρδικές περιοχές στη Συρία. Έχουν υπάρξει πολλαπλές προειδοποιήσεις από ομάδες προάσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, καθώς και από την ηγεσία των Κούρδων ότι η επ’ αόριστον κράτηση τόσο σε φυλακές όσο και σε αυτοσχέδια στρατόπεδα δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που πιστεύεται ότι ήταν συνδεδεμένοι με το Ισλαμικό Κράτος είναι ένα επικίνδυνο κουτί έτοιμο να εκραγεί, γεγονός που οδήγησε στα αρχικά γεγονότα στις φυλακές της πόλης Al-Hasakah.
Εικόνα από τις φυλακές
Η επίθεση στις φυλακές
Το πρώτο κύμα της επίθεσης σημειώθηκε αργά το βράδυ στις 20 Ιανουαρίου, όταν οι δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους εξαπέλυσαν επίθεση στον εξωτερικό χώρο της φυλακής. Η επίθεση προκάλεσε εξέγερση μέσα στη φυλακή, όπου οι κρατούμενοι κατάφεραν να αποκτήσουν όπλα από το οπλοστάσιο και στη συνέχεια ξεκίνησαν μια οργανωμένη επίθεση στο προσωπικό της φυλακής. Εν συνεχεία, η φυλακή καταλήφθηκε από τους ένοπλους κρατούμενους και αρκετοί κρατούμενοι κατάφεραν να δραπετεύσουν μέσα στον πανικό που είχε δημιουργηθεί.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το Ισλαμικό Κράτος πέρασε έξι μήνες σχεδιάζοντας την επίθεσή του στις φυλακές. Η τρομοκρατική οργάνωση ενεργοποίησε κρυφούς μαχητές από την περιοχή γύρω από τις εγκαταστάσεις των φυλακών και στη συνέχεια περίμενε την κατάλληλη στιγμή.
Οι μάχες ανάμεσα στους Κούρδους των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων και των μαχητών του Ισλαμικού κράτους στην πόλη κράτησαν μέχρι τις 30 Ιανουαρίου, όταν οι Κούρδοι κατάφεραν να ανακτήσουν τελικά τον πλήρη έλεγχο στις φυλακές Al-Sina’a και στις γύρω περιοχές. Στις 31 Ιανουαρίου, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι είχαν ανακτήσει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής. Στη συνέχεια, ειδικές δυνάμεις σάρωσαν την Al-Hasakah και τις γειτονικές πόλεις για να βρουν επιπλέον ισλαμιστές μαχητές.
Στις μάχες για την ανακατάληψη των φυλακών πήρε μέρος και ο στρατός των ΗΠΑ υποστηρίζοντας τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, μέσω αεροπορικών επιδρομών, πληροφοριών και τεθωρακισμένων οχημάτων. Ήταν η μεγαλύτερη αντιπαράθεση μεταξύ δυνάμεων των ΗΠΑ και των ισλαμιστών τα τελευταία τρία χρόνια, ενώ στην σύγκρουση πήραν μέρος και ειδικές δυνάμεις του Βρετανικού στρατού.
Τελικό αποτέλεσμα των συγκρούσεων ητάν η παράδοση περισσότερων από 3.000 κρατουμένων με τους περισσότερους να μεταφέρονται σε νέο κέντρο κράτησης. Περίπου 400 κρατούμενοι δεν βρέθηκαν ποτέ, ενώ σκοτώθηκαν 346 μαχητές τις τρομοκρατικής οργάνωσης, με τους Κούρδους να μετρούν 154 νεκρούς.
Η τόσο καλή οργανωμένη επίθεση του Ισλαμικού Κράτους στην Al-Hasakah αποδεικνύει πως η τρομοκρατική οργάνωση δεν έχει πει την τελευταία της λέξη στα αιματοβαμμένα εδάφη της Συρίας και του Ιράκ. Παραμένει μια επικίνδυνη απειλή για τους πληθυσμούς των περιοχών που μπορεί να ξαναχτυπήσει πολύ σύντομα μιας με τα μέλη της να είναι διάσπαρτα και καλά κρυμμένα. Οι ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στους συμμάχους θα παίξει σημαντικό ρόλο στην αποτροπή μεγάλων μελλοντικών επιθέσεων.
Ομως αυτό που σίγουρα θα χρειαστεί επίλυση είναι το ζήτημα των χιλιάδων κρατουμένων στις φυλακές και στα κέντρα κράτησης χωρίς να υπάρχει ουσιαστικό σχέδιο μέχρι στιγμής. Αυτά παραμένουν τα εκκολαπτήρια μελλοντικών νέων μαχητών για τα απάνθρωπα σχέδια της τρομοκρατικής οργάνωσης που συνεχίζει να έχει επιρροή μέσα και έξω από την Μέση Ανατολή.
