Η Κλιματική Αλλαγή χωρισμένη στα… δύο!

Είναι πλέον γεγονός, και ευρέως αποδεκτό από την παγκόσμια κοινότητα, πως ο πλανήτης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς η κλιματική αλλαγή έχει φτάσει σε επίπεδα που προκαλούν ανεπανόρθωτες καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον. Με αφορμή λοιπόν την ολοκλήρωση της συνόδου COP26 θα ήταν καλό να θυμίσουμε ορισμένες καταστάσεις.

Κάθε μέρα παρατηρούνται έντονες αυξήσεις του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα την μεταβολή του παγκόσμιου κλίματος και των μετεωρολογικών φαινομένων, μέσω της υπερθέρμανσης της ατμόσφαιρας. Οι ανεξέλεγκτες συνέπειες αυτού μπορούν να αποβούν μοιραίες για τις επόμενες γενιές, κάτι το οποίο έχει κινητοποιήσει τους παγκόσμιους Οργανισμούς να λάβουν άμεσα μέτρα πρόληψης και προστασίας, όπως είναι η διεθνής Συμφωνία του Παρισιού, καθώς και η εκστρατεία στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.

Για να μπορέσει όμως η οικουμενική κοινότητα να αναλογιστεί το μέγεθος της ανάγκης για επίτευξη επείγουσας και καθολικής μείωσης των ρύπων, είναι αναγκαίο να διακρίνει την περιβαλλοντική κρίση σε δύο κατηγορίες, οι οποίες σκιαγραφούν λεπτομερώς ένα τρομακτικό μέλλον.

Το πρώτο είδος είναι εκείνο που ήδη αναγνωρίζουμε ή περιμένουμε να οξυνθεί σύντομα, το ίδιο για το οποίο οι επιστήμονες προειδοποιούσαν πριν από δεκαετίες. Πιο συγκεκριμένα, ακραία φαινόμενα όπως κυκλώνες (Κατρίνα και Σάντυ), πλημμύρες στην Ευρώπη και πυρκαγιές σε ανυπολόγιστες εκτάσεις στην Ρωσία, την Μεσόγειο, και την δυτική Αμερική, αποτελούν ένα δείγμα του κινδύνου που συνοδεύει την αύξηση της θερμοκρασίας. Είναι όμως απαραίτητο να αναλογιστούμε πως τα ίδια ακραία καιρικά φαινόμενα που παρακολουθούμε έντρομοι να εξελίσσονται χρόνο με τον χρόνο, σε μια δεκαετία από τώρα θα φέρουν τον πλανήτη σε μακράν δυσμενότερες συνθήκες, που αργότερα θα χαρακτηριστούν μη βιώσιμες.

Η δεύτερη κατηγορία κλιματικής αλλαγής, αναφέρεται σε πιθανές συνθήκες και φαινόμενα που δεν έχουν επιστημονικά πιστοποιηθεί προς το παρόν, αλλά βρίσκονται στο επίκεντρο των ανησυχιών της διεθνούς κοινότητας, καθώς στην περίπτωση εμφάνισης τους, η επιβίωση θα περάσει σε ένα επίπεδο δυσκολίας για το οποίο δεν είμαστε προετοιμασμένοι. Για να τεκμηριώσουν τις πιθανότητες, οι επιστήμονες δίνουν το παράδειγμα μιας υπέρμετρης αύξησης της στάθμης της θάλασσας. Ήδη εδώ και κάποια χρόνια, για την αντιμετώπιση του φαινομένου βλέπουμε να ορθώνονται υποθαλάσσια φράγματα και να κινούνται πληθυσμοί μακριά από τις ακτές. Η κατάσταση όμως θα ξέφευγε των ορίων εάν μέσα στον αιώνα η στάθμη ξεπερνούσε περίπου τα 3.000 μέτρα.

Για παράδειγμα, αυτό θα σήμαινε πως στην Νέα Υόρκη ο Μ.Ο. της παλίρροιας θα έφτανε δύο φορές την ημέρα τον διπλάσιο αριθμό από αυτόν που προκάλεσαν οι πλημμύρες του τυφώνα Σάντυ, και το νότιο μέρος του Μανχάταν θα βρισκόταν κάτω από το νερό. Τα πανεπιστήμια Harvard και ΜΙΤ, θα εξαφανίζονταν μαζί με την Βοστόνη, την Νέα Ορλεάνη και το Μαϊάμι. Αναφερθήκαμε σε περιοχές που μπορεί να φαντάζουν πολύ μακρινές για την Ευρώπη. Εκτός Ηνωμένων Πολιτειών όμως, τα πράγματα μπορούν να βρεθούν σε χειρότερη μοίρα. Παραθαλάσσιες περιοχές κατά μήκος της Ασίας και της Δυτικής Αφρικής θα βρεθούν κάτω από το νερό, με ένα τεράστιο μέρος του πληθυσμού να εξαναγκαστεί σε μετακινήσεις.

Ένα ακόμα ιδιαίτερο και σίγουρα οξύμωρο φαινόμενο είναι ένας πιθανός παγετώνας πάνω από την Ευρώπη. Όπως γνωρίζουμε, στην Αρκτική το 2016 η θερμοκρασία ανέβηκε κατά 20οCπάνω από το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα να επιταχυνθεί η τήξη του πάγου και η υψηλότερη θερμοκρασία του νερού. Στον Ατλαντικό Ωκεανό, βρίσκεται ένα σύστημα ανακατανομής της θερμότητας (με την κίνηση των υδάτων), το οποίο είναι ζωτικό για ολόκληρο το πλανητικό σύστημα. Ένα αναπόσπαστο μέρος αυτού του συστήματος είναι το Gulf Stream κατά μήκος της ανατολικής ακτής των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο είναι γνωστό ως Κυκλοφορία αντιστροφής του Μεσημβρινού Ατλαντικού ή AMOC. Καθώς οι πάγοι βρίσκονται σε διαδικασία τήξης, είναι πιθανό, οι τεράστιες ποσότητες καθαρού νερού, να διακόψουν την ομαλή λειτουργία της ζώνης, καθώς δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο όπως το θαλασσινό νερό. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια εποχή παγετώνων στην Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.

Τα παραπάνω παραδείγματα δεν έχουν ως σκοπό να τρομοκρατήσουν, ούτε σημαίνει πως θα γίνουν απολύτως αποδεκτά για όλους, καθώς φαντάζουν πολύ μακρινά από την καθημερινότητα που ζούμε. Η εμπειρία όμως έχει αποδείξει πως μπορεί τέτοιες απρόσμενες καταστάσεις μπορούνα γίνουν ξαφνικά  ανεξέλεγκτες, ιδίως όταν δεν είμαστε επαρκώς προετοιμασμένοι.

Οι επιστήμονες συνεχίζουν να προειδοποιούν για καταστροφές που θα έχουν κόστος ζωτικής σημασίας. Το θέμα είναι, ποιός τους ακούει;