Οι ενέργειες εντός του τραπεζικού συστήματος διαχρονικά αποτελούν το βασικό εργαλείο παραπλάνησης. Από την εποχή που το σιτάρι αποτελούσε το διεθνές νόμισμα, μέχρι τον σύγχρονο κόσμο των αγορών, οι χρηματοπιστωτικές συναλλαγές διατηρούν τα πρωτεία στις καλά κρυμμένες μεθόδους από το ευρύ κοινό. Όταν, όμως, το επόμενο σχέδιο σωτηρίας της ευημερίας μας ονομάζεται «Ηρακλής» και όλοι μαλώνουν για το ποιος το σκέφτηκε πρώτος, κάτι συμβαίνει. Συγκεκριμένα, το κεντρικό ζήτημα είναι το σχέδιο ανακούφισης των ελληνικών τραπεζών από τα εδώ και καιρό απλήρωτα δάνεια (στο εξής κόκκινα δάνεια).
Έστω ότι Τράπεζα, Fund, Νοικοκυριά και Eλληνικό Δημόσιο συνυπάρχουν αρμονικά. Η κρίση που πέρασε (;) αφήνει πληγές στα Νοικοκυριά, που κατά τη χρυσή δεκαετία είχαν λάβει στεγαστικά δάνεια, με αποτέλεσμα να μην αποπληρώνουν τα χρέη τους. Τα νοικοκυριά χρωστούν και οι τράπεζες δεν έχουν χρήματα για τις ενέργειές τους. Σε αυτό το πλαίσιο, το σχέδιο «Ηρακλής» αποσκοπεί στη μετατροπή των κόκκινων δανείων των νοικοκυριών σε τίτλους και τη πώλησή τους – σε τιμή χαμηλότερη από την αξία τους – σε ταμεία, τα Fund. Έτσι, οι τράπεζες αναπληρώνουν την έλλειψη χρημάτων με πρόσθετη ρευστότητα και απαλλάσσονται από τα τοξικά κόκκινα δάνεια, ενώ τα Fund χαίρονται υψηλά ποσοστά κέρδους.
Ωστόσο, η καινοτομία του δεδομένου πλάνου είναι η εξασφάλιση των Fund με κρατικές εγγυήσεις. Πώς; Αρχικά, το πακέτο των κόκκινων δανείων τεμαχίζεται σε 3 πακέτα (junior, mezzanine, senior) με σειρά φθίνουσας επικινδυνότητας (το πακέτο με junior κόκκινα δάνεια είναι πιο επικίνδυνο από αυτό με τα senior). Οι επενδυτές (πχ τα Fund), αγοράζουν τέτοια πακέτα και αποπληρώνονται είτε εάν ο δανειολήπτης αρχίζει να ξεχρεώνει, είτε συνηθέστερα, κάνοντας έξωση στον δανειολήπτη και ρευστοποιώντας το ακίνητό του. Το κράτος, λοιπόν, μέσω του «Ηρακλή» εγγυάται πως σε περίπτωση που δεν αποζημιωθούν τα κόκκινα δάνεια της κατηγορίας senior, τα οποία πρώτα έχουν κατοχυρώσει τουλάχιστον τη βαθμίδα ΒΒ- από οίκους αξιολόγησης (S&P), θα αποζημιώσει το ίδιο τους κατόχους. Παραπέμποντας στην ταινία «The Big Short», σε όσους θέλουν να μάθουν τι συνέβη το 2008, όταν έσκασε η φούσκα αντίστοιχων πακέτων, που πωλούνταν σε τιμές πάνω από την αξία τους λόγω εγγυήσεων και αξιολογήσεων, ας εστιάσουμε απλά στα δύο ενδεχόμενα.
Αν το σχέδιο αποτύχει και τα Fund δεν λάβουν τα χρήματά τους, τότε το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να τους αποπληρώσει από το γνωστό «μαξιλάρι». Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ποια είναι η αναγκαία συνθήκη επιτυχίας του μοντέλου. Καθώς το δημόσιο θα λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες προμήθειες, μέσω των ασφάλιστρων στις εγγυήσεις που δίνει, όσο περνάει ο χρόνος οι επενδυτές θα έχουν κίνητρο είτε να πιέσουν όλους τους δανειολήπτες να αποπληρώνουν τα δάνειά τους (πράγμα δύσκολο), είτε να επιταχύνουν εξώσεις και πλειστηριασμούς των Νοικοκυριών, ώστε τα Fund να λάβουν γρήγορα τα χρήματα τους και να πάψουν να πληρώνουν τις προμήθειες.
Κάπου εδώ, υπό το φως των νέων δεδομένων της πανδημίας του κορωνοϊού, αξίζει να αναφέρουμε πως αν η Κυβέρνηση δεν παγώσει με πράξη νομοθετικού περιεχομένου ή οποιονδήποτε άλλο έννομο τρόπο τις υποχρεώσεις έναντι των ταμείων εις ότι αφορά το σχέδιο «Ηρακλής», το Ελληνικό Δημόσιο θα αναγκασθεί να δώσει πολλά δισεκατομμύρια εν είδει αποζημίωσης λόγω της ρήτρας κρατικής αποζημίωσης σε περίπτωση που για τρεις μήνες ο οφειλέτης (πολίτης) δεν δώσει τις απαιτούμενες δόσεις. Αυτό πρακτικώς σημαίνει πως εάν η χώρα δεν παγώσει την προαναφερθείσα υποχρέωσή της στα funds, είναι μαθηματικώς βέβαιον ότι θα δαπανήσει τρομερά ποσά, καθώς πάμπολλοι οφειλέτες δεν θα δώσουν τις δανειακές τους δόσεις, όσο η πλουτοπαραγωγική διαδικασία έχει ανασταλεί λόγω της πανδημίας. Παρόλα αυτά, δεν φαίνεται το εν λόγω ζήτημα να βρίσκεται στις προτεραιότητες της Κεντρικής Διοίκησης, με ό,τι αυτό σημαίνει και συνεπάγεται.
Συμπερασματικά, φαίνεται πως προϋπόθεση της επιτυχίας του «Ηρακλή» είναι τα Fund να απολαμβάνουν τα κέρδη αποψίλωσης της Ελληνικής κοινωνικής οικονομίας. Η μάχη προσοδοφορία vs φιλελευθερισμός, όπως τέθηκε από τον Adam Smith, φαίνεται να δίνει νικητή την πρώτη.
