«Εμείς έχουμε χρέος να μαρτυρούμε με τόση αγωνία, ώστε να γίνεται ο ιδρώτας μας ωσεί θρόμβοι αίματος ότι η εκκλησία υπάρχει για να ενώνονται οι άνθρωποι και αυτό δεν επιτυγχάνεται με διακηρύξεις κι μεγαλοστομίες, αλλά με θυσίες σταυρικού ήθους, φωταγωγημένες από την αναστάσιμη ελπίδα». Το ημερολόγιο έγραφε 16 Φεβρουαρίου 2008, όταν με αυτά τα λόγια περιέγραφε το δικό του όραμα, ανεβαίνοντας τον δικό του χρυσοποίκιλτο σταυρό του αρχιεπισκοπικού θρόνου κι αξιώματος ο νέος αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος Β’.
Σε αυτά τα χρόνια ιεροσύνης και διακονίας, ο σημερινός αρχιεπίσκοπος έχει αποδείξει πως είναι άνθρωπος χαμηλών τόνων, μειλίχιος, με διάθεση για συνεννόηση και όχι για ρήξη, ακόμη κι με εκείνους που καταφεύγουν ακόμα και σε λασπολογίες, μένοντας πιστός στη ρήση: «η Εκκλησία δεν είναι ανθρώπινο δημιούργημα, άλλα θείον καθίδρυμα, επομένως ουδείς περισσεύει σε αυτήν και κανείς δεν έχει δικαίωμα να διώξει κάποιον από αυτήν».
Φτάνοντας στο σήμερα, στα 12 χρόνια αρχιεπισκοπικής θητείας, έχει συναναστραφεί 8 πρωθυπουργούς κι αρκετούς υπουργούς Παιδείας και Θρησκευμάτων. Όλοι ξεκίνησαν με διάθεση διαλόγου κι συνεννόησης. Όμως το αποτέλεσμα ήταν άκρως αρνητικό, γιατί καλλιεργήθηκε η εντύπωση πως στα της Εκκλησίας αποφασίζει η πολιτεία κι πως στα της πολιτείας προσπαθεί να έχει λόγο η ελλαδική εκκλησία.
Στην ιστορία της ελλαδικής Εκκλησίας έξι είναι οι μεγαλύτερες κρίσεις, τις οποίες κλήθηκε να επιλύσει. Πρώτη η σύγκρουση με την κυβέρνηση της «αλλαγής» (κυβέρνηση Παπανδρέου), όταν ο αείμνηστος Αντώνης Τρίτσης αποφάσισε πως το δίκαιο πολιτικά και ηθικά ορθό ήταν δέσμευση του 96% της τότε εκκλησιαστικης περιουσίας. Πολλοί που έχουν την καραμέλα την εύκολη και λένε πού βρήκε η εκκλησία την περιουσία, ποιος έδωσε στην εκκλησία δικαίωμα παρέμβασης στα της πολιτικής, ας κοιτάξουν καλύτερα τα έγγραφα και τα σημερινά διατάγματα θα λέγαμε, που εξεδιδαν οι σημερινές τουρκικές ηγεσίες και όριζαν και δέχονταν ως εκπρόσωπους των Ρωμιών μόνον τους επισκόπους. Το ρήγμα της εκκλησίας με τον Τρίτση ήταν τόσο μεγάλο, που η ελλαδική εκκλησία σκέφτηκε το ενδεχόμενο να ζητήσει από το Οικουμενικό Πατριαρχειο να άρει την αυτοκεφαλία της, ώστε να μην γίνει η εκκλησία πεδίο πολιτικών συμφερόντων. Τελικώς, με την μεσολάβηση του Ανδρέα Παπανδρέου, το θέμα λύθηκε.
Η δεύτερη κρίση ήταν με τους εκσυγχρονιστές (κυβέρνηση Σημίτη), με το θέμα των ταυτοτήτων, που ανάγκασε τον μακαριστό Χριστόδουλο να σηκώσει το λάβαρο της Αγίας Λαύρας και να οδηγήσει στην συγκέντρωση 3 εκατομμυρίων υπογραφών, που ζητούσαν την διενέργεια δημοψηφίσματος. Αυτό το 30% του ελληνικού λαού πέρασε τελικώς στην ιστορία ως ένα δυναμικό παρών.
Τρίτη κρίση είναι αυτή που ξέσπασε ανάμεσα στην ελλαδική εκκλησία κι τη μητέρα εκκλησία, δηλαδή το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, το 2004 με θέμα την εκλογή νέων μητροπολιτών στις λεγόμενες νέες χώρες, οι οποίες, ωστόσο, ανήκουν κανονικά και βάσει του συνταγμάτιου της εκκλησίας σε αυτήν, αλλά η διοίκησή τους έχει δοθεί επικουρικά στην ελλαδική εκκλησία. Η κρίση κορυφώθηκε, όταν με μικρό μήνυμά του ο οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος ανακοίνωσε πως η μητέρα εκκλησία διέγραψε το όνομα του Αθηνών Χριστοδούλου από τα δίπτυχα κι έπαψε την κοινωνία με αυτόν, καθώς φέρθηκε εκδικητικά κι αλαζονικά στην μητέρα εκκλησία. Το θέμα πήρε μεγάλες διαστάσεις, καθώς μήλον της έριδος των νέων χωρών και των νέων μητροπολιτών που εξελέγησαν, ήταν ο πρώην μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, Άνθιμος, που μετατέθηκε στην Θεσσαλονίκη. Μάλιστα, αρκετοί μητροπολίτες με την καθοδήγηση της τότε υπουργού παιδείας προσπάθησαν να ακυρώσουν την εκλογή, προσφεύγοντας στο ΣτΕ. Τελικώς, το θέμα λύθηκε, ύστερα από την μεσολάβηση της τότε υπουργού παιδείας Μαριέττας Γιαννακου.
Τέταρτη κρίση ήταν το 2015, όταν η πρώτη κυβέρνηση ενδεδυμένη τον μανδύα των αριστερών ιδεών κι ιδεοληψιών προσπάθησε να ακρωτηριάσει περισσότερο την κατακερματισμένη ελλαδική εκκλησία μέσα από το μάθημα των θρησκευτικών. Ο τότε προοδευτικός υπουργός παιδείας, κ. Φίλης, αποφάσισε να έρθει σε σύγκρουση με την διοίκηση της εκκλησίας, με οξύτατους χαρακτηρισμούς αναφορικά με σκοταδισμό και μεσαιωνικές αντιλήψεις. Στην πράξη, όμως, αποδείχτηκε πως το μάθημα είναι αμιγώς χριστιανικό, χωρίς όμως να αποκλείει τα άλλα δόγματα κι άλλες ομολογίες, κάτι το οποίο αποφάνθηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας και δικαίωσε πανηγυρικά την ελλαδική εκκλησία κι ανάγκασε την αριστερή κυβέρνηση να κάνει πίσω.
Πέμπτη κι ακόμη πιο πρόσφατη κρίση, η οποία έχει χαρακτήρα πανορθόδοξο, είναι το ζήτημα της χορήγησης της αυτοκεφαλίας από την μητέρα εκκλησία στην εκκλησία της Ουκρανίας, μια ενέργεια νόμιμη μεν ως προς το περιεχόμενο, αλλά δυστυχώς ως προς τα πρόσωπα άστοχη και επώδυνη, γιατί δίχασε την Ορθοδοξία και κόστισε στην ελλαδική εκκλησία και στον ίδιο τον αρχιεπίσκοπο, καθώς με την απόφαση να συμπορευθεί με το Φανάρι, έχασε παραδοσιακούς φίλους, προκαθήμενους (πατριαρχείο Μόσχας).
Έκτη και τελευταία κρίση, έχει και αυτή μεγάλο συμβολισμό. Χιλιάδες χρόνια μετά την Σταύρωσή του, ο Χριστός Μεγάλη Πέμπτη βρέθηκε πάλι μόνος, κρεμασμένος στο σταυρό. Για έναν αφοσιωμένο ιερωμένο το να μην λειτουργεί είναι θάνατος. Όμως ο αρχιεπίσκοπος αποφάσισε να σταθεί δίπλα στα υγειονομικά μέτρα και τις υποδείξεις των ειδικών, για να αντιμετωπιστεί η πανδημία του covid-19. Ενώ δόθηκαν θεσμικά συγχαρητήρια στην εκκλησία για αυτή την στάση της, ήρθε και μια προκλητική κίνηση: η καρότσα ενός αυτοκινήτου, που πάνω μεταφέρεται γνωστή τραγουδίστρια. Ο πρώτος που στριμώχτηκε, για να την δει και να την ακούσει, ήταν ο πρωθυπουργός της χώρας. Μεγάλη προσβολή και κοροϊδία να μην επιτραπεί η περιφορά του Επιταφείου προς αποφυγή συγκέντρωσης πιστών, αλλά την ίδια στιγμή να επιτραπεί μια τέτοια επικοινωνιακή κίνηση, που είχε ως αποτέλεσμα συνωστισμό.
Με όλα τα ζητήματα, σε όλες αυτές τις κρίσεις ο Ιερώνυμος Β’ είχε διαφορετικές θέσεις, μα πάντοτε σταθερές απόψεις, κάτι που υποδηλώνει συνέπεια. Βεβαίως, από κάποιους κρίνεται ως υποτονικός ή υποχωρητικός, ιδίως συγκριτικά με άλλους μαχητικότερους ιερείς. Αυτό βέβαια δεν αναιρεί το ίσως σημαντικότερο επίτευγμά του: να ενώσει και όχι να διχάσει, όταν η δημόσια υγεία το απαιτεί. Την ίδια στιγμή που ακραίες φωνές μιλούσαν για μη τήρηση μέτρων ή διεξαγωγή ακολουθιών με πλήθος ανθρώπων, ο αρχιεπίσκοπος μίλησε δημόσια για την ανάγκη τήρησης των μέτρων κατά του covid – 19, συγκατάθεσε στην αναβολή των τελετών, ενώ εμφανίστηκε δημοσίως με μάσκα προς διάδοση του μηνύματος. Σε μία φράση του αποτυπώνονται ίσως όλα τα προαναφερθέντα με μία πραγματικά Χριστιανική αντίληψη:
Μένουμε στο σπίτι, όχι από φόβο, αλλά από αγάπη για τον συνάνθρωπο.
Πριν από έναν και πλέον χρόνο ενθρονίστηκε ο μητροπολίτης Καλαβρύτων κι Αιγιαλείας κ κ Ιερώνυμος, η επιλογή του οποίου αποτελεί σημάδι νηφάλιοτητας και πλήρους επίγνωσης των αναγκών του κόσμου, καθώς ο προκάτοχός του πρώην Καλαβρύτων Αμβρόσιος εξέφραζε όχι απλά αυστηρές, κατακριτέες και ποινικά κολάσιμες απόψεις, αλλά κόντρα στα λεγόμενα της εκκλησίας, αφού η αγάπη δεν εμπορεύεται από τον Χριστό, αλλά ο ίδιος είναι η αγάπη. Με αφορμή, λοιπόν, αυτό το γεγονός, ο σημερινός αρχιεπίσκοπος δήλωσε πως θα ήθελε να μιμηθεί αυτή τη γενναία απόφαση, την παραίτηση. Εύλογα μας γεννιέται η απορία ποιος θα μπορούσε να είναι ο διάδοχός του κι ποια χαρακτηριστικά θα πρέπει να διαθέτει.
Αμεσότητα, ειλικρίνεια, αυστηρό ύφος (όταν χρειαστεί), θεολογικό λόγο αγάπης, πατριωτικό παρών που δεν θα διχάζει, που να μην διστάσει να πάρει δύσκολες αποφάσεις. Αυτά είναι μερικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία θα πρέπει να έχει ο διάδοχος του θρόνου του Αποστόλου των εθνών Παύλου, που αποτελεί και τον ιδρυτή της ελλαδικής εκκλησίας.
Ο Αθηνών Ιερώνυμος ο Β’, οι μακαριστοί Σεραφείμ και Χριστόδουλος γνώριζαν καλά πως η μόνη πορεία που ωφελεί τον λαό και τους ίδιους και που οδηγεί σίγουρα (και όχι απλά λεκτικά) στην απόκτηση της επουράνιου βασιλείας είναι εκείνη δίχως τυμπανοκρουσίες, βαρύγδουπες τοποθετήσεις, που μόνο εφέ κάνουν. Επομένως το κύριο χαρακτηριστικό που θα πρέπει να έχει ο διάδοχός του είναι να ρίχνει γέφυρες κι όχι να γκρεμίζει, να κατεβάζει το Χριστό στους ανθρώπους τους απλούς και να γίνεται μεσίτης τους σε αυτόν. Μονάχα τέτοιες φιγούρες θεραπεύουν κοινωνικές παθογένειες, εμπνέοντας τον απλό κόσμο με το ζωντανό παράδειγμά τους, και όχι οι «Αμβρόσιοι» της εποχής.
Πηγή εικόνας: The Daily Citizen
