Ανάλυση του εξωτερικού συνεργάτη, Σταύρου Κοροβέση: 

Την ίδια στιγμή που η Εύβοια μετράει τις  τις πληγές  της, από το φονικό “πέρασμα” της κακοκαιρίας “Θάλεια”, όπου 8 συμπολίτες μας, εκ των οποίων και ένα βρέφος, έχασαν την ζωή τους, ενώ ανυπολόγιστης αξίας κρίνονται και οι ζημιές στον τομέα των υποδομών, ξεκίνησε και η δημόσια συζήτηση σχετικά με την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού. Ας μη γελιόμαστε, διακεκριμένοι επιστήμονες – κλιματολόγοι της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς μία από τις άμεσες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο μεσογειακό χώρο φαίνεται πως είναι η αύξηση της έντασης και της σφοδρότητας των βροχοπτώσεων.

Ένας εμπειρικός νόμος της μετεωρολογίας λέει ότι βροχή συγκεκριμένης διάρκειας  έχει μεγαλύτερη περίοδο επαναφοράς ή επανεμφάνισης, όσο ισχυρότερη είναι η ένταση της, με λίγα λόγια, όσο πιο σφοδρό είναι το φαινόμενο, τόσο πιο αραιά εμφανίζεται. Ωστόσο, αν λάβουμε υπόψιν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, που προκαλεί μείωση στην περίοδο επαναφοράς του σφοδρού φαινομένου τα δεδομένα αλλάζουν και σε αυτά οφείλουμε να προσαρμοστούμε. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις της Ε.Μ.Υ, στην πολύπαθη περιοχή των Ψαχνών Ευβοίας, όπου εντοπιζόταν και το κέντρο της καταιγίδας το συνολικό ύψος νερού κατά τη διάρκεια εκδήλωσης των φαινομένων από το Σάββατο 8/08 και ώρα 21:00 έως το πρωί της Κυριακής 9/08 και ώρα 08:00 υπολογίστηκε ίσο με  212,18 mm βροχής, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 1/3 της βροχής που πέφτει ετησίως σε όλη την Εύβοια, σύμφωνα με τον κ. Θ. Κολυδά, Διευθυντή του Εθνικού Μετεωρολογικού Κέντρου της ΕΜ.Υ. Σύμφωνα με τα ραντάρ της Ε.Μ.Υ η πολύ ισχυρή καταιγίδα στην Εύβοια παρουσίασε τη μέγιστη ραγδαιότητα μεταξύ 3 και 4 το πρωί της Κυριακής 09/08, όπου το ωριαίο ύψος βροχής ξεπέρασε τα 40 με 50 mm νερού, προϋπόθεση που αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων, σύμφωνα με τους μετεωρολόγους. Ερωτηθείς για τις σχετικές προβλέψεις, ο κ. Κολυδάς εξηγεί “Τα μοντέλα δεν μπορούν να εκτιμήσουν ακριβώς τα ύψη της βροχής, δίνουν όμως μία τάση σχετικά με τις περιοχές που πρόκειται να επηρεαστούν. Και εκεί υπεισέρχεται ο ρόλος του μετεωρολόγου. Για αυτό, άλλωστε, εκδώσαμε, ως Ε.Μ.Υ και το πρώτο έκτακτο δελτίο από τις 04/08 το οποίο και επικαιροποιήθηκε με βάση τα νέα καιρικά στοιχεία στις 06/08”. Ειδικότερα, το δελτίο τύπου (10.08) της Ε.Μ.Υ αναφέρει:

  • Την Πέμπτη 6/8/2020 το Έκτακτο Δελτίο Επιδείνωσης Καιρού επικαιροποιήθηκε με περισσότερες και αναλυτικότερες πληροφορίες. Για την περιοχή της Εύβοιας όπου τα ισχυρά φαινόμενα είχαν τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα, ανέφερε συγκεκριμένα:
  • “Ισχυρές βροχές και καταιγίδες, οι οποίες θα συνοδεύονται από χαλαζοπτώσεις και πρόσκαιρα από θυελλώδεις ανέμους, θα επηρεάσουν: Το ΣΑΒΒΑΤΟ (08-08-2020) την Θεσσαλία, τη Στερεά και την Εύβοια. Την ΚΥΡΙΑΚΗ (9-08-2020) τη Στερεά, την Εύβοια και τις Σποράδες μέχρι και τις πρωινές ώρες”.
  • Στα Έκτακτα Δελτία Επιδείνωσης Καιρού η Ε.Μ.Υ ποτέ δεν αναφέρει ύψη υετού αναλυτικά ανά περιοχή διότι αυτό δεν είναι εφικτό, όπως είναι γνωστό σε όλη την μετεωρολογική επιστημονική κοινότητα.

Το συγκεκριμένο “απολογητικό” δελτίο τύπου έρχεται ως απάντηση στο μπαλάκι των ευθυνών που πέταξε στις χθεσινές του δηλώσεις ο Υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων, Ν. Χαρδαλιάς. Αναφερόμενος στα καιρικά φαινόμενα και στην πρόβλεψη που είχαν ως Πολιτική Προστασία, ο κ. Χαρδαλιάς ανέφερε:

«Δυστυχώς, η ένταση του φαινομένου ήταν πολύ μεγάλη και χτύπησε και στον τομέα των υποδομών. Η πρόβλεψη που είχαμε έκανε εκτίμηση για 63 χιλιοστά βροχής σε 24 ώρες, ενώ η βροχή έφτασε τα 350 χιλιοστά μέσα σε έξι ώρες. Δεν είχαμε σωστή πρόβλεψη. Θα είχαμε ενεργήσει διαφορετικά».

Δορυφορική εικόνα που λήφθηκε και επεξεργάστηκε στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr στις 07:15 το πρωί της Κυριακής 9 Αυγούστου 2020. Με αποχρώσεις του πορτοκαλί και κόκκινου διακρίνεται η καταστροφική υπερκύτταρη καταιγίδα στην Ανατολική Στερεά.

Θεατές λοιπόν, του ίδιου παραλόγου, με ευθύνες να ‘‘αλληλοσερβίρονται” εκατέρωθεν. Μα, αλήθεια κ. Χαρδαλιά, η Ε.Μ.Υ ως ο κατεξοχήν αρμόδιος φορέας πρόγνωσης και έκδοσης δελτίων επικίνδυνων καιρικών φαινομένων δε θα έπρεπε να κατέχει σημαντική θέση στον τομέα της πολιτικής προστασίας; Η σημερινή κυβέρνηση φαίνεται, τουλάχιστον επικοινωνιακώς να επιθυμεί – όντας και προεκλογική δέσμευσή της -, τον εκσυγχρονισμό και την ανασύσταση της Πολιτικής Προστασίας, αίτημα που στηρίχθηκε ύστερα από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι το καλοκαίρι του 2018, όπου θρηνήσαμε 102 συμπολίτες μας. Μέχρι στιγμής, ωστόσο το έργο της Ε.Μ.Υ έχει υπονομευτεί και συνεχίζει να υπονομεύεται από τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Σύμφωνα πάντα με τον κ. Κολυδά, σε πρόσφατη συνέντευξη του στην εφημερίδα “Τα Νέα”, στις 15.07.2020, στην Ε.Μ.Υ εντοπίζεται ανεπάρκεια εφαρμογής νέων τεχνολογιών, σχεδόν τα μισά από τα ραντάρ της δεν λειτουργούν, ενώ ο ίδιος κάνει λόγο για γραφειοκρατικές αγκυλώσεις που προκύπτουν από τη μεικτή – πολιτική και στρατιωτική – δομή της.

Ο διευθυντής του Μετεωρολογικού Κέντρου προκρίνει τη συνεργασία μεταξύ φορέων του Δημοσίου σε επίπεδο υποδομών, την αξιοποίηση εθελοντών και τη διοικητική αναδιάρθρωση της υπηρεσίας. Ως προς το τελευταίο τα αριθμητικά στοιχεία σκιαγραφούν την πραγματικότητα: το πολιτικό προσωπικό της ΕΜΥ, όπως επισημαίνει, έχει μειωθεί κατά 58% τα τελευταία δέκα χρόνια και κατά 70% τα τελευταία είκοσι, ενώ το στρατιωτικό προσωπικό αυξάνεται. «Ελλείψεις προσωπικού υφίστανται, όμως το χειρότερο είναι η κακή διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, που έχουμε σύμφωνα με τον Θοδωρή Κολυδά, η Αττική θα πρέπει να καλυφθεί πλήρως με δίκτυο ραντάρ, καθώς αυτό του Υμηττού είναι ανεπαρκές, ενώ θα μπορούσε, επίσης, να ενισχυθεί με ένα Ραδιόφωνο Καιρού, όπως webradio, προσβάσιμο σε κάθε πολίτη ειδικά σε έκτακτες περιπτώσεις όπως μεγάλες πυρκαγιές. «Απαιτείται οπωσδήποτε επισκευή των ραντάρ στην Καβάλα, την Αίγινα και το Ανατολικό Αιγαίο και ενίσχυση της Αττικής. Ακόμα όμως και για τις επισκευές των ραντάρ χανόμαστε συχνά σε έναν χρονοβόρο γραφειοκρατικό δαίδαλο, καθώς την επιστημονική ευθύνη έχουν οι μετεωρολόγοι, όμως την ευθύνη για τη συντήρηση το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας» εξηγεί ο ίδιος.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η Ελλάδα αποτελεί μία από τις ελάχιστες εναπομείνασες χώρες όπου ο εθνικός μετεωρολογικός φορέας εξακολουθεί να εντάσσεται σε στρατιωτική υπηρεσία. Οι πιο πρόσφατες που διαχωρίστηκαν ήταν της Αγγλίας και του Ισραήλ.

Η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, συνεχίζει ο ίδιος, «θα μπορούσε να επιτρέψει και την πρόσληψη συμβασιούχων. Είμαστε ο μόνος δημόσιος φορέας στον οποίο δεν επιτρέπονται επί συμβάσει συνεργάτες, ενώ υπάρχουν αναξιοποίητοι 1.500 μεταπτυχιακοί φοιτητές».

Τελικά ποιο είναι το μέλλον της ΕΜΥ; «Το όνειρο παραμένει όπως όταν ξεκίνησα πριν από 35 χρόνια», λέει ο διευθυντής του Εθνικού Μετεωρολογικού Κέντρου, «και οι προτάσεις μου έχουν προκύψει από αυτή την εμπειρία. Η Πολιτεία στις δύσκολες μέρες μας θα πρέπει να αποδείξει εμπράκτως ότι η Ε.Μ.Υ είναι μια πραγματικά Εθνική Υπηρεσία, ότι δίνει τις ίδιες ευκαιρίες σταδιοδρομίας σε όλους τους πολίτες, δίνει βαρύτητα στις αξίες και βασίζεται στο υψηλής στάθμης προσωπικό χωρίς να δημιουργεί περιορισμούς και διακρίσεις. Μια Ε.Μ.Υ που με διαφορετικό νομικό πλαίσιο θα απορροφά ευρωπαϊκά κονδύλια έρευνας, δεν θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό και θα μπορεί να μετέχει ως leader σε διεθνή προγράμματα. Μια Ε.Μ.Υ που αγάπησα και συνεχίζω να αγαπώ για πάνω από τρεις δεκαετίες».

Όπως γίνεται αντιληπτό, ένα ολιστικό σχέδιο ανασύστασης της Πολιτικής Προστασίας δεν μπορεί να υφίσταται χωρίς την θεσμική και επιχειρησιακή αναβάθμιση της Ε.Μ.Υ. Οτιδήποτε το διαφορετικό θα συνεπάγεται για ακόμη μια φορά, την αναβίωση μιας “επικοινωνιακής φιέστας” που  θα αμαυρώνει τη μνήμη των αδικοχαμένων συνανθρώπων μας και σε καμία περίπτωση δε θα υπηρετεί την προστασία της ανθρώπινης ζωής, την οποία ευαγγελίζεται ο φορέας της Πολιτικής Προστασίας.