Όλοι μας έχουμε πιάσει τον εαυτό μας να χαζεύει τον ουρανό ένα ήσυχο καλοκαιρινό βράδυ και να μαγεύεται από το άπειρο του σύμπαντος που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας. Επιπλέον, αλήθεια ποια παρέα στην διάρκεια μιας πολύωρης συζήτησης δεν έχει καταλήξει κάποια στιγμή να εξετάζει το άλυτο ερώτημα του αν υπάρχει κάποιος άλλος εκεί έξω ή αν ανθρωπότητα είναι μόνη της στο σύμπαν;
Το ερώτημα αυτό εκτός από τις παρέες μας, έχει απασχολήσει ένα μεγάλο αριθμό επιστημόνων ανά τα χρόνια, ενώ η γέννηση του υπήρξε αποτέλεσμα μιας χαλαρής συζήτησης ανάμεσα σε μερικούς από τους πιο διακεκριμένους επιστήμονες
Κατά την διάρκεια ενός μεσημεριανού γεύματος στο παρατηρητήριο του Λος Άλαμο, στο Λος Άντζελες, το 1950, ο αστροφυσικός Ενρίκο Φέρμι έθεσε στους συνάδελφους του το ερώτημα «Που είναι όλοι;» Το κύριο του σκεπτικό ήταν ότι με τον γαλαξία μας μόνο να διαθέτει 200 με 400 δισεκατομμύρια άστρα, θα έπρεπε να βρίθει ζωής και να έχουμε πολλαπλές αποδείξεις για αυτό.
Παρόλα αυτά μέχρι και σήμερα η ανθρωπότητα δεν έχει έρθει σε επαφή με οποιαδήποτε μορφή νοήμονος ζωής, ενώ δεν έχει βρει καμία απόδειξη για την ύπαρξη της κατά την διάρκεια παρατήρησης του γνωστού σύμπαντος. Με αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκε το παράδοξο του Φέρμι, ένα από τα μεγαλύτερα αναπάντητα ερωτήματα της σύγχρονης επιστήμης, στο οποίο πολλαπλοί επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να δώσουν μια ικανοποιητική απάντηση.
Ο Ενρίκο Φέρμι, Πηγή εικόνας: Pinterest
Λίγα χρόνια μετά την διατύπωση του ερωτήματος αυτού από τον Φέρμι, ο αστρονόμος Φρανκ Ντρεηκ, επιχείρησε να θέσει ένα ποσοτικό στοιχείο στην συζήτηση αυτή. Έτσι δημιούργησε μια εξίσωση την γνωστή και ως εξίσωση του Ντρεηκ, η οποία προσπαθούσε να υπολογίσει την ύπαρξη εξωγήινης ζωής στον Γαλαξία μας. Η εξίσωση αυτή περιλαμβάνει μια σειρά μεταβλητών με κυριότερες τον ρυθμό δημιουργίας νέων αστέρων, το ποσοστό των πλανητών με συνθήκες κατάλληλες για να αναπτυχθεί ζωή καθώς και το ποσοστό των πλανητών στους οποίους αναπτύσσεται νοήμονα ζωή. Βέβαια, λόγω της αδυναμίας να προσδιοριστούν επαρκώς οι τιμές των μεταβλητών τα αποτελέσματα δεν μπορούν να είναι ακριβή. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τους περισσότερους υπολογισμούς ο αριθμός των εξωγηίνων πολιτισμών στον γαλαξία μας, προσεγγίζει τους 10 σε οποιαδήποτε στιγμή, αν και πιο απαισιόδοξοι υπολογισμοί κάνουν λόγο για ένα αριθμό μικρότερο του ενός.
Εάν όμως, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εξίσωσης του Ντρεηκ υπάρχουν και άλλοι πολιτισμοί στον γαλαξία μας γιατί δεν έχουμε έρθει σε επαφή μαζί τους μέχρι σήμερα, παρά τις προσπάθειες μας για αναζήτηση σημάτων και την παρατήρηση τόσων πλανητών;
Οι θεωρίες γύρω από αυτό το γεγονός είναι αρκετές. Κάποιοι θεωρούν ότι η ανάπτυξη νοήμονος ζωής είναι τόσο σπάνια, που είναι πιθανό να εντοπίζεται μόνο στη Γη. Άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι πιθανό να υπάρχουν πολιτισμοί αρκετά πιο τεχνολογικά αναπτυγμένοι από εμάς, με τους οποίους δεν μπορούμε να έρθουμε ακόμα σε επικοινωνία, αφού δεν διαθέτουμε την απαραίτητη τεχνολογία. Τέλος μερικοί μιλάνε για την πιθανότητα ύπαρξης ενός θηρευτικού πολιτισμού, ο οποίος εξολοθρεύει κάθε άλλη νοήμον ζωή, γεγονός που αναγκάζει τους υπόλοιπους πολιτισμούς να διατηρούν σιγή ιχθύος. Αν και αυτή η θεωρία μπορεί να θυμίζει σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας, γνωστοί και καταξιωμένοι επιστήμονες, όπως ο Στίβεν Χόκινγκ και ο Καρλ Σαγκάν είχαν τονίσει ότι είναι αφελές και επικίνδυνο για ένα νέο σχετικά πλανητικό είδος, όπως η ανθρωπότητα, να μεταδίδει σήματα στο σύμπαν, χωρίς να έχουμε επαρκή γνώση για το τι υπάρχει εκεί έξω.
Ο Γαλαξίας στον οποίο βρίσκεται η Γη, ο λεγόμενος “Milky Way”, Πηγή εικόνας: Universe Today
Μια ακόμα εξίσου ενδιαφέρουσα θεωρία είναι αυτή του Mεγάλου Φίλτρου. Σύμφωνα με αυτή, αν και η ύπαρξη ζωής στο σύμπαν ίσως να μην είναι τόσο σπάνια, οι πιθανότητες η ζωή αυτή να εξελιχθεί στο βαθμό που θα της επιτρέπει να αναπτύξει τεχνολογία για την εξερεύνηση του σύμπαντος είναι μικρή. Πιο αναλυτικά, κάθε ύπαρξη στην διάρκεια της πορείας της συναντά ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο το λεγόμενο Μεγάλο Φίλτρο, το οποίο υπερβαίνεται σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις. Η θεωρία αυτή, αν και δίνει μια ικανοποιητική απάντηση στο λόγο για τον οποίο δεν έχουμε βρει σημάδια εξωγήινης ζωής, αδυνατεί να προσδιορίσει εάν η ανθρωπότητα έχει υπερβεί το Μεγάλο Φίλτρο.
Στην περίπτωση που το Μεγάλο Φίλτρο έχει ξεπεραστεί σε κάποιο πρότερο στάδιο, όπως στη διαδικασία σχηματισμού της γης ή στην μετάβαση μας από προκαρυωτικούς (κύτταρα χωρίς πυρήνα) σε ευκαρυωτικούς οργανισμούς (κύτταρα με πυρήνα), τότε το μέλλον της ανθρωπότητας προβλέπεται ευοίωνο και με απεριόριστες δυνατότητες. Από την άλλη, εάν δεν έχουμε ξεπεράσει ακόμα το Μεγάλο Φίλτρο, θα κληθούμε να υπερβούμε μια τεράστια πρόκληση, η οποία θα καθορίσει το μέλλον μας.
Σε κάθε περίπτωση, όλα τα παραπάνω αποτελούν μέχρι και σήμερα θεωρίες οι οποίες δεν έχει καταστεί εφικτό να αποδειχθούν. Ίσως με την εξέλιξη και την ραγδαία πρόοδο του είδους μας, οι θεωρίες αυτές σε 50 ή 100 χρόνια να έχουν την ίδια εγκυρότητα με αυτές των αρχαίων προγόνων μας σχετικά με μία επίπεδη Γη που αποτελεί το κέντρο του σύμπαντος.
Το μόνο σίγουρο είναι ένα: Η αλήθεια είναι κάπου εκεί έξω!
