Άρθρο της εξωτερικής συνεργάτιδος, Ιωάννας Κατσώνη,
Μετά από μια μεγάλη έξαρση τραγικών συμβάντων τους τελευταίους μήνες που αποτελούν εγκληματικές πράξεις, είτε σε ανήλικους είτε στο μεγαλύτερο ποσοστό σε γυναίκες, αυτό που διατυπώνεται στους δικαστικούς χώρους είναι η ύπαρξη κάποιας ψυχικής ασθένειας ως αίτιο για την πράξη του δράστη.
Υποσυνείδητα λοιπόν, ως κοινωνία συγχέουμε την ψυχική ασθένεια με την εγκληματική ενέργεια, τοποθετώντας λανθασμένες και αυθαίρετες ταμπέλες, ώστε να νιώσουμε ασφάλεια. Η ψυχοπαθολογία αποτελεί μια σύνθετη επιστήμη τόσο της ψυχολογίας, της ψυχιατρικής αλλά και της ιατρικής, καθώς στοχεύει να προσδιορίσει τον ανθρώπινο ψυχισμό, ο οποίος εκδηλώνεται μέσω της συμπεριφοράς, αποσαφηνίζοντας την “ στα επιτρεπτά όρια του φυσιολογικού”.
Φυσικά κανείς δεν αναιρεί το γεγονός, πως κάποιες ψυχιατρικές διαταραχές είναι πιο πιθανό να μας δώσουν υπό συγκεκριμένες, πολυπαραγοντικές συνθήκες μιας εγκληματική συμπεριφοράς. Αυτές συνήθως είναι η σχιζοφρένεια, οι διαταραχές της διάθεσης (πχ μείζων καταθλιπτική διαταραχή και διπολική διαταραχή), η οριακή διαταραχή της προσωπικότητας, η αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας και τα σύνδρομα παραληρητικής παραγνώρισης (πχ σύνδρομο Capgras, σύνδρομο σωματοψυχικής μεταμόρφωσης).
Αλλά και πάλι η λανθασμένη πληροφορία που καθίσταται υποσυνείδητα στην κοινή γνώμη δεν αποτελεί ορθολογική σκέψη. Συνεπώς, περισσότερο θα πρέπει να μας προβληματίσει η αυξημένη θυματοποίηση των ψυχικά ασθενών ατόμων παράλληλα με την αξία της ψυχοπαθολογίας ως επιστήμης, που ξεπερνά σύμφωνα με τις έρευνες την αντίστοιχη εγκληματική τους συμπεριφορά απ΄ ό,τι η ίδια η εγκληματική τους δράση, και να γίνει η αφορμή για οριστική απόρριψη του στερεότυπου που θέλει τους περισσότερους εγκληματίες να πάσχουν και αντιστρόφως τους ψυχικά πάσχοντες εγκληματίες.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κατανοήσουμε σαν κοινωνικό σύνολο, πως η ψυχική ασθένεια δεν αποτελεί ούτε αναγκαία ούτε επαρκή συνθήκη για την άσκηση απάνθρωπης πράξης.
Άλλωστε, είναι και στατιστικά αποδεδειγμένο, πως τα βίαια εγκλήματα, που συχνά συγκλονίζουν τις κοινωνίες μας και αποτελούν πρωτοσέλιδα για μήνες ή και χρόνια, δεν αποδίδονται σε κάποια μεμονωμένη ψυχοπαθολογία, αλλά είναι αποτέλεσμα πολυπαραγοντικών συνθηκών όπως οι κοινωνικές συνθήκες, το οικογενειακό περιβάλλον, τα οικονομικά προβλήματα, η νευροαναπτυξιακή καθυστέρηση, οι ελλιπείς διαπροσωπικές σχέσεις και πολλά άλλα. Συνεπώς, η λύση δε βρίσκεται στην καταπολέμηση των «κακών γονιδίων», αλλά σε μια ολιστική θεώρηση και μια πολυδιάστατη αντιμετώπιση.
Δεν πρέπει πάντα να συγχέονται τα εγκλήματα που διαπράττουν άτομα με ψυχοπαθητική προσωπικότητα με εγκλήματα που γίνονται από άτομα με ψυχικά υγιή προσωπικότητα, εν βρασμώ ψυχής ή εκ προ μελέτης. Μπορεί να μας φοβίζει, αλλά στο έγκλημα οι πόλοι όχι απλώς δεν είναι συγκεκριμένοι, αλλά είναι τόσοι που ίσως ακόμα να μην έχουμε καταφέρει να τους μετρήσουμε όλους. Γιατί αν θέλουμε να συζητάμε για τον καταλογισμό ενός εγκλήματος, πρέπει προηγουμένως να έχουμε συζητήσει για τον καταλογισμό της ευθύνης μας.
