Του εξωτερικού συνεργάτη, Θωμά Κεδρά,
H Νοτιοανατολική Ασία είναι μια περιοχή η οποία σπάνια προκαλεί αναταραχές που αγγίζουν συνολικά τη διεθνή κοινότητα τις τελευταίες δεκαετίες. Όταν τελεσιδίκησαν η διάσωση της Ινδονησίας από τον κομμουνισμό, αλλά και η διολίσθηση του Βιετνάμ και του Λάος σε αυτό το διαφορετικό οικονομικό και κοινωνικό σύστημα, λίγα ήταν τα γεγονότα που έστρεψαν τα μάτια όλου του κόσμου σε αυτή τη γωνιά της γης.
Με αφετηρία την αντίθεση των φιλελεύθερων (πολιτικά) κατοίκων του Χόνγκ Κόνγκ να δεχτούν την αυταρχική διοίκηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, πολίτες πολλών κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας αντιστέκονται σε απολυταρχικά καθεστώτα και απαιτούν περισσότερη φιλελευθεροποίηση (κατά τα δυτικά πρότυπα). Η καταστολή σε όλες τις περιπτώσεις είναι εξίσου άγρια και αμείλικτη με αυτήν της Δύσης. Τα μεγάλα φουσκωτά σωσίβια χρώματος κίτρινου και μορφής πάπιας έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο και τα social media και έχουν γίνει το σύμβολο της αντίστασης στο νερό που πετούν με πίεση οι ασιατικές «αύρες» των εκεί αστυνομικών δυνάμεων.
Διαδηλωτές με τα κίτρινα σωσίβια στην Μπανγκόγκ. Πηγή: fides.org
Ξεκίνησαν ως σύμβολο κατά της διαφθοράς και πρωτοεμφανίστηκαν στο Χονγκ Κονγκ, χρησιμοποιήθηκαν από φοιτητές της Ταϊλάνδης σε διαδηλώσεις ενάντια στη μοναρχία και την κυβέρνηση (η Ταϊλάνδη είναι η μοναδική χώρα της νοτιοανατολικής Ασίας με πολίτευμα τη συνταγματική μοναρχία). Η καταπίεση πολλές φορές φέρνει εφευρετικότητα, αφού οι νέοι διαδηλωτές συχνά αποκαλύπτουν τον τόπο συνάντησης για διαμαρτυρία την τελευταία στιγμή, ώστε να πιάσουν απροετοίμαστη την αστυνομία.
Αυτή η γενιά μεγάλωσε σε περιβάλλον λογοκρισίας, λόγω των καταλοίπων που έχουν αφήσει στην κοινωνία οι συνεχείς παρεμβάσεις του στρατού στην πολιτική ζωή, επομένως τα παρατσούκλια και τα νεύματα είναι κομμάτι της ζωής της. Η Ταϊλάνδη δεν είναι κάποια φωτεινή εξαίρεση ελευθερίας ή δημοκρατίας ανάμεσα στα κράτη της περιοχής, αλλά μια αναχρονιστική μοναρχία, με μακρόχρονες και συνεχείς παρεμβάσεις του στρατού στην πολιτική, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα με πενιχρά ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Δεν αποτέλεσε ποτέ αποικία της Βρετανίας, ωστόσο αυτό δε σημαίνει πως οι πολίτες της ζούσαν πιο ελεύθερα από τους γείτονές τους στη Μυανμάρ.
Η Μυανμάρ από το 1962 ως σήμερα ακόμα δεν έχει προλάβει να κυβερνηθεί από πολιτικούς, παρά μόνο στη σύντομη διάρκεια της εξαετίας 2015-2021, η οποία επισφραγίστηκε από τους διωγμούς και τη γενοκτονία των Ροχίνγκια (μουσουλμανική μειονότητα της βουδιστικής Μυανμάρ). Mάλιστα, οι πολιτικοί μοιράζονταν την ισχύ με τον στρατό ακόμα και εκείνη την περίοδο. Στη 1 Φεβρουαρίου 2021 συνέβη ακόμα ένα στρατιωτικό πραξικόπημα, το οποίο έθεσε τους πολιτικούς αξιωματούχους σε κατ’ οίκον περιορισμό, έκλεισε τα σύνορα της χώρας, απαγόρευσε τη χρήση των social media και περιόρισε τα ταξίδια και τις επικοινωνίες. Στις διαδηλώσεις που ακολούθησαν, υπάρχουν νεκροί (60 σύμφωνα με τους New York Times).
Σ’ αυτές τις διαδηλώσεις πρωτοστατεί η νεολαία της χώρας (έως 25 χρονών), η οποία ενηλικιώθηκε κατά την σύντομη εξαετία της δημοκρατικής μετάβασης και επωφελήθηκε από την πρώτη περίοδο ευρείας χρήσης του διαδικτύου στη χώρα, που ξεκίνησε το 2012. Διοργανωτές αυτού του κινήματος είναι φοιτητικά και εργατικά σωματεία και άλλες ομάδες της κοινωνίας των πολιτών. Σε πολλές περιπτώσεις οι διαδηλωτές έχουν χωρίσει αρμοδιότητες μεταξύ τους (άλλοι εξουδετερώνουν συσκευασίες δακρυγόνων, άλλοι σχηματίζουν ασπίδες προστασίας από το νερό και τις λαστιχένιες σφαίρες που χρησιμοποιεί ο στρατός, για να σπάσει τον κλοιό.
Κοινωνικές αναταραχές έχουν συμβεί και στη Μαλαισία και την Ινδονησία τις τελευταίες δεκαετίες, όμως αυτές που αναφέρθηκαν εκτενέστερα παραπάνω είναι σύγχρονες και εν εξελίξει.
Καταληκτικά, τα κινήματα είναι αυθόρμητες εκδηλώσεις κοινωνικών αιτημάτων, οι οποίες, όταν αντιμετωπίζονται με καταστολή, λογοκρισία και αντιδημοκρατικά μέτρα εκδηλώνουν αντανακλαστικά ως προς την οργάνωση και μηχανισμούς προστασίας, με στόχο την επιβίωσή τους. Ειδικά όταν είναι μαζικά και τα αιτήματά τους αφορούν βασικές, θεμελιώδεις πολιτικές επιλογές. Με αφορμή τα όσα γίνονται στη χώρα μας τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, η κατάσταση σε κοινωνικά οπισθοδρομικές χώρες μπορεί να δώσει χρήσιμα συμπεράσματα και ιδέες για βελτίωση των κινηματικών αντιδράσεων.
