Άρθρο της εξωτερικής συνεργάτιδος, Ειρήνης Φιλοκώστα,
«Ο ουκρανικός λαός υπομένει μια ζωντανή κόλαση, ενώ η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία είναι ηθικά απαράδεκτη, χωρίς πολιτικό έρεισμα και στρατιωτικά παράλογη. Σε αυτόν τον πόλεμο δεν μπορεί να υπάρξει νικητής», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γουτέρες ζητώντας τον τερματισμό του «παράλογου πολέμου» που ξεκίνησε με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, κρίνοντας, παράλληλα, επιτακτικές και αναγκαίες τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δυο κρατών. Σε δήλωσή του σε δημοσιογράφους της Νέας Υόρκης προειδοποίησε, επίσης, πως ο απόηχος του πολέμου γίνεται αισθητός παγκοσμίως με τις τιμές των τροφίμων, της ενέργειας και των λιπασμάτων να αυξάνονται και να απειλούν να εξελιχθούν σε παγκόσμια κρίση πείνας.
Στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στο οποίο προτάθηκε το ψήφισμα που καταδικάζει την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, έντεκα χώρες ψήφισαν υπέρ και μόνο η Ρωσία κατά. Την ίδια στιγμή, η αποχή της Κίνας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Ινδίας από την ψηφοφορία οδήγησε τον πρέσβη της Ουκρανίας, Σέρχι Κισλίτσια, να ζητήσει έκτακτη συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης βάσει του ψηφίσματος «Ένωση για την Ειρήνη».
Στην έκτακτη σύνοδο που συγκάλεσε, λοιπόν, το Συμβούλιο της Ασφαλείας στις 28 Φεβρουαρίου, η οποία μάλιστα ήταν μόλις η 11η τα τελευταία 70 χρόνια, η Ουκρανία και η Ρωσία αντιπαρατέθηκαν για άλλη μια φορά με δριμύτητα, με τον Ρώσο διπλωμάτη Βασίλι Νεμπένζια να προειδοποιεί πως ενδεχόμενη ψήφιση του ψηφίσματος θα οδηγήσει σε περαιτέρω κλιμάκωση. Ο ίδιος ισχυρίστηκε για άλλη μια φορά ότι η Ρωσία δρα ευρισκόμενη σε «νόμιμη άμυνα».
Την απάντηση του σε αυτές τις προειδοποιήσεις έδωσε ο πρεσβευτής της Ουκρανίας, Σεργκέι Κισλίτσια. «Αν δεν επιβιώσει η Ουκρανία, δεν θα επιβιώσει ο ΟΗΕ. Μην έχετε αυταπάτες. Τώρα, μπορούμε να σώσουμε την Ουκρανία, να σώσουμε τα Ηνωμένα Έθνη, να σώσουμε τη δημοκρατία και να υπερασπιστούμε τις αξίες τις οποίες πρεσβεύουμε», τόνισε ευρισκόμενος σε έντονη συναισθηματική φόρτιση. Υπέρ της ψήφισης του ψηφίσματος τάχθηκαν και η Δανία, η Βρετανία και οι ΗΠΑ, καταγγέλλοντας την «παράλογη» ρωσική επιχείρηση και καλώντας τα υπόλοιπα κράτη-μέλη του ΟΗΕ να ψηφίσουν ναι, αν πιστεύουν ότι η Ρωσία πρέπει να λογοδοτήσει για τις ενέργειές της.
Η συνεδρίαση αναμένεται να συνεχιστεί, ώστε να τεθεί στο τέλος της προς ψήφιση η απόφαση που θα καταδικάζει «με εντονότερο τρόπο» την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία και θα ζητά την άμεση αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από την Ουκρανία και τον τερματισμό των μαχών. Ωστόσο, τα πράγματα εύκολα μπορούν να οδηγηθούν σε αδιέξοδο, καθώς παρ’ ότι αναμένεται περισσότερες από εκατό χώρες να υπερψηφίσουν την απόφαση, η ίδια δεν είναι νομικά δεσμευτική βάσει του διεθνούς δίκαιου, παρά διατηρεί ένα συμβολικό νόημα.
Πιο άμεσες και πρόσφορες υπήρξαν οι ανθρωπιστικές παρεμβάσεις υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών και οργανισμών που συνεργάζονται με τον ΟΗΕ. Αξιοσημείωτη είναι η δράση της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η οποία έχει αυξήσει την παρουσία της στην Ουκρανία και τις γειτονικές χώρες, ξεκινώντας, παράλληλα, έκκληση για τη χρηματοδότηση της βοήθειας που θα παρασχεθεί εκτός της χώρας.
Στις δράσεις και τις αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας ο ιδιωτικός τομέας συνεισέφερε ποσό-ρεκόρ, που ξεπερνά τα 200 εκατομμύρια δολάρια, προκειμένου να προσφερθεί βοήθεια στους Ουκρανούς μετά την εισβολή του ρωσικού στρατού την 24η Φεβρουαρίου. Οι δωρεές αυτές ήταν που επέτρεψαν στην Αρμοστεία να αντιδράσει γρήγορα, ιδίως οργανώνοντας τη διανομή βοήθειας αεροπορικώς και οδικώς.
Την ίδια στιγμή, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) απελευθέρωσε 10,2 εκατομμύρια δολάρια από το Αποθεματικό Ταμείο και ανέπτυξε προσωπικό για την παροχή φροντίδας στους πρόσφυγες. Την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των Ουκρανών πληγέντων έχουν αναλάβει ομάδες της UNICEF, οι οποίες -μαζί με συνεργάτες- θα παραδώσουν ιατρικές προμήθειες σε 22 νοσοκομεία σε πέντε διαφορετικές εμπόλεμες ζώνες της χώρας, προς όφελος 20.000 παιδιών και μητέρων. Για την κάλυψη των βασικών αναγκών των Ουκρανών, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP) έχει οργανώσει την παροχή βοήθειας σε 3,1 εκατομμύρια ανθρώπους, θέτοντας ως προτεραιότητά τον εφοδιασμό των πόλεων της Ουκρανίας με ψωμί και μερίδες τροφίμων. Συνολικά, μέχρι στιγμής, ο ΟΗΕ – μαζί με τους εταίρους του – έχει παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια σε περισσότερους από 500.000 ανθρώπους στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων τροφίμων, στέγης, κουβερτών και ιατρικών προμηθειών.
Από τις 11 Μαρτίου εκτιμάται ότι 1,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί και ότι περισσότερα από 2,3 εκατομμύρια έχουν διασχίσει τα διεθνή σύνορα και βρίσκονται εκτός Ουκρανίας.
Η κατάσταση είναι κρίσιμη και μια περαιτέρω κλιμάκωση πολύ πιθανή. Είναι σημαντικό, πέρα από την ενίσχυση των ανθρωπιστικών αποστολών και δράσεων του ΟΗΕ με ιδιωτικό κεφάλαιο που θα συνεισφέρει στην γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη αποστολή κάθε είδους βοήθειας στις εμπόλεμες ζώνες, να είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε το μεγάλο προσφυγικό κύμα, το οποίο με αφετηρία την Ουκρανία θα βρει καταφύγιο στις γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες. Η προσφυγιά, ως απεδείχθη, είναι φαινόμενο που υπήρχε και υπάρχει και τίποτα περισσότερο δεν μας διαχωρίζει από ανθρώπους που αναγκάστηκαν να ξενιτευτούν λόγω πολέμου πέρα από μια και μόνο διαφορετική γλώσσα. Γι’ αυτό τον λόγο, είναι κρίσιμο να αποδείξουμε πως σε μια εποχή πολέμου, ο άνθρωπος και ο ανθρωπισμός δεν έπαψαν να υπάρχουν.
