Να ξυπνήσεις ένα πρωϊνό, να διαβάζεις την εφημερίδα σου, να πίνεις τον καφέ σου, ενώ κάπου χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά διεξάγεται ένας ολέθριος πόλεμος.
Οι ΗΠΑ, η Βρετανία και άλλοι σύμμαχοι εισέβαλλαν στο Ιράκ, με αφορμή την καταστροφή των όπλων μαζικής καταστροφής που -τάχα- κατείχε ο Σαντάμ Χουσεϊν. Σε ένα παράλληλο σύμπαν, στο οποίο η κουλτούρα δεν «ελέγχεται» από δυτικές ορέξεις, διάσημοι αμερικανοί και βρετανοί καλλιτέχνες, πέφτουν από το βάθρο τους. Στην Ελλάδα, ακυρώνονται οι συναυλίες του αμερικανικού συγκροτήματος R.E.M, καθώς και του βρετανικού συγκροτήματος Depeche Mode. Με λύπη συνειδητοποιείς ότι θεατρικές παραστάσεις που ανεβήκανε στο Broadway ή παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου της Βρετανίας που θα ανέβαιναν το καλοκαίρι στην Επίδαυρο ακυρώθηκαν. Ο λόγος; Επειδή οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών εισέβαλλαν παράνομα σε ένα ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος.
Σε ένα μη παράλληλο σύμπαν όμως, παρόλα αυτά άκρως σουρεαλιστικό, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ακυρώνουν Ρωσικές παραγωγές, κατακεραυνώνουν καλλιτέχνες με την κατηγορία για διασυνδέσεις με τον Πούτιν, πολλά φεστιβάλ ταινιών, απαγορεύουν την συμμετοχή ρωσικών παραγωγών και χτυπάνε όπου σταθούν και όπου βρεθούν τον ρωσικό πολιτισμό, ξεχνώντας κάτι πάρα πολύ βασικό:
Mονάχα μέσω του πολιτισμού και της τέχνης, οι λαοί έρχονται πιο κοντά.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι μια παράνομη πράξη, η οποία θα επιφέρει νεκρούς, δυστυχία, πρόσφυγες, φτώχεια, μια χώρα κατεστραμμένη και τεράστιες γεωπολιτικές και διεθνείς εξελίξεις. Δεν νομίζω να αντιτίθεται κανείς στο ότι ο Πούτιν είναι ένας επικίνδυνος ηγέτης και αν όχι δικτάτορας (καθώς η Ρωσία θεωρείται απολυταρχική χώρα), είναι σίγουρα ένας πρόεδρος με τυραννικό προσωπείο. Οι κυρώσεις που επιβάλλουν στην Ρωσία, δεν θα ρίξουν τον Πούτιν, απλά θα εξουθενώσουν τον ρωσικό λαό, θα φέρουν πόλωση στο διεθνές σκηνικό και θα εισέλθει η Ευρώπη σε «σκοτεινά» χρόνια. Μια χώρα με διαλυμένη οικονομία, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει έναν πόλεμο. Να θυμίσουμε εδώ, ότι η μεσοπολεμική Γερμανία, ήταν σε δεινή θέση λόγω των κυρώσεων από τους νικητές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Παρόλα αυτά, αυτή η σακατεμένη οικονομία κατάφερε να δημιουργήσει μια από τις μεγαλύτερες πολεμικές μηχανές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Οι Γερμανοί πολίτες κατατάχθηκαν στον γερμανικό στρατό και οι άλλοι εργάστηκαν στην πολεμική βιομηχανία εξοπλίζοντας τους ναζί στρατιώτες. Και ναι, κυρώσεις πρέπει να μπουν, κανείς δεν διαφωνεί με αυτό, αλλά τι σόϊ κυρώσεις είναι αυτές που επιτίθενται στον πολιτισμό μιας χώρας, και έναν πολιτισμό που μετράει εκατοντάδες χρόνια ιστορίας, που έχει βγάλει γίγαντες αν όχι τιτάνες στην μουσική, στον χορό, στον αθλητισμό, στον κινηματογράφο, στην λογοτεχνία.
Σε αυτό το σημείο, διαφαίνεται και η ευρωπαϊκή υποκρισία, αυτός ο εγωϊσμός που μας κατατρώει, αυτή η υπεροχή που νιώθουμε από όλον τον άλλον κόσμο, ξεχνώντας ότι όλα τα δεινά στην ανθρώπινη ιστορία έχουν προέλθει κατά πλειοψηφία από την σκοτεινή ήπειρο της Ευρώπης. Από εδώ ξεκίνησαν οι κονκισταδόροι και οι αρμάδες για την Νότια Αμερική, από εδώ ξεκίνησαν οι δουλέμποροι να πάνε στην Αφρική, από εδώ ξεκίνησε το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας: το ολοκαύτωμα. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός όμως, μένει σταθερός, δυνατός, έτοιμος να αντιμετωπίσει δυσκολίες, πολέμους, καταστροφές. Ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία και οι ναζί καίγανε βιβλία, τα οποία ήταν «αιρετικά», «κομμουνιστικά», «προπαγάνδα των εβραίων».
Πλέον, οι Ευρωπαίοι δεν καίνε βιβλία, αλλά με πολιτισμένο τρόπο, στρέφονται εναντίον κάθε τι «ρωσικού», κάθε τι που έχει να κάνει με την Ρωσία, ξαναγράφουν την ιστορία, αφαιρούν βραβεία, αναστέλλουν ρωσικές παραστάσεις, απολύουν μαέστρους από φιλαρμονικές, απαγορεύουν την συμμετοχή της Ρωσίας σε αθλητικούς αγώνες – μέχρι και στην Eurovision. Οι αμερικάνικες εταιρείες παραγωγής ταινιών Warner Bros και Disney σταματούν την προβολή ταινιών τους στις Ρωσικές αίθουσες, καλλιτέχνες και συγκροτήματα ανακοινώνουν ότι δεν θα κάνουν συναυλίες στην Ρωσία, ως αντίποινα για την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. Καλά όλα αυτά.
Είναι σημαντικό, οι καλλιτέχνες να έχουν φωνή και να μιλάνε έναντι των αδικιών, έναντι των πολέμων και των πολεμοχαρών ηγετών τους. Αλλά γιατί δεν δείχνουν την ίδια ευαισθησία για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττει το Ισραήλ στην Γάζα; Για τα εγκλήματα πολέμου του Αμερικανικού στρατού στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν; Για τα εγκλήματα πολέμου του ΝΑΤΟ στην Γιουγκοσλαβία; Για τα εγκλήματα πολέμου όλων των εμπλεκόμενων μερών (συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας) στην Συρία;
Πότε θα καταλάβουμε ότι το να ακυρώσεις από τις κινηματογραφικές αίθουσες την προβολή μιας ταινίας του Ταρκόφσκι ή μια παράσταση του μπαλέτου Μπολσόϊ, δεν θα «ρίξουν» τον Πούτιν, ούτε θα «μικρύνουν» τον ρωσικό πολιτισμό, ίσα-ίσα, θα «μικρύνουν» αυτούς που δεν θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν την μαγεία του Ταρκόφσκι και την ιστορικότητα των Μπολσόϊ.
Κλείνοντας, ο πολιτισμός μιας χώρας δεν φαίνεται μονάχα στα θεάματα και στα επιτεύγματα, αλλά και στον Άνθρωπο που κρύβουμε μέσα μας.Η Ρωσική εισβολή έχει προκαλέσει ένα τεράστιο κύμα Ουκρανών προσφύγων που είναι ανάγκη να τους αγκαλιάσουμε, να τους περιθάλψουμε, να τους συμπονέσουμε. Να κλάψουμε μαζί τους. Όχι επειδή είναι ευρωπαίοι και χριστιανοί, αλλά επειδή είναι ξεριζωμένοι. Ο κόσμος όπως τον ξέρουμε αλλάζει γρήγορα και σε επικίνδυνους ρυθμούς, και είναι απολύτως φυσιολογικό να φοβόμαστε και να αγχωνόμαστε για το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον, αλλά έχουμε την ευκαιρία να σταθούμε στο ύψος της ανθρωπινότητας. Να σταθούμε δίπλα στον άνθρωπο που έβαλε το στήθος του μπροστά στα τανκς, να αγκαλιάσουμε το παιδί, πριν να το «αγκαλιάσει» η βόμβα.
Αν το θέλετε, ας μισήσουμε όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου, αλλά ποτέ τους ανθρώπους αυτού του πλανήτη.
Είμαστε ό,τι έχουμε ή όπως τραγουδάει ο Father John Misty: «Είμαστε τυχαία ύλη που αποβάλλεται στο σκοτάδι / μισώ που το λέω, αλλά ό,τι έχουμε είναι ο ένας τον άλλον».
