Έλληνες: λαός με έναν από τους αρχαιότερους πολιτισμούς που κατοικεί εδώ και χιλιάδες χρόνια στο σταυροδρόμι των τριών ηπείρων.
Μια χώρα που κατά τον Ελύτη συντίθεται από «μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι» με μακραίωνη όσο και ταραγμένη ιστορία στον ρου του χρόνου. Ιστορία αποτελούμενη όχι μόνο από φωτεινές αλλά και από μαύρες σελίδες- «Όπου και να ταξιδέψω, η Ελλάδα με πληγώνει» θα γράψει άλλωστε ο Γεώργιος Σεφέρης μόλις το 1936. Αναμφίβολα, αυτή η πορεία της χώρας στον χρόνο συνδέεται άρρηκτα με τη φυσιογνωμία μου διαμόρφωσαν οι Έλληνες.
Για άλλους η ιδιοσυγκρασία του Έλληνα αποκαλύπτει περισσότερα θετικά, για άλλους περισσότερα αρνητικά γνωρίσματα. Θα λέγαμε μάλλον ότι πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα μίξη χαρακτηριστικών που αποτυπώνουν εύγλωττα τον τρόπο με τον οποίον οι Έλληνες εξέλιξαν τα στοιχεία των προγόνων τους αλληλεπιδρώντας παράλληλα και με άλλους λαούς- είτε τους γειτονικούς τους είτε τους κατακτητές τους.
Πολύχρωμες και «έξω καρδιά» προσωπικότητες με μεσογειακό ταπεραμέντο οι Έλληνες και Ελληνίδες στην πλειονότητά τους διακρίνονται για τον αυθορμητισμό και την ζωντάνια τους. Υπογραμμίζεται δέ, ότι συχνά δίδεται μεγάλη έμφαση στη διονυσιακή ψυχοσύνθεση του Έλληνα με τις συναισθηματικές εκρήξεις, μια παραπάνω δόση παρορμητισμού και φυσική ροπή προς το γλέντι και την καλοπέραση. Αντίστοιχα, από τα αρχαία χρόνια το στοιχείο της φιλοξενίας αποτυπώνεται με παρόμοιο τρόπο στο δωδεκάθεο με τον ξένιο Δία να πρεσβεύει την θρησκευτική υποχρέωση φιλοξενίας και προστασίας των ταξιδιωτών.
Στον αντίποδα των γνωρισμάτων αλλά εξίσου παλαιό με αναγωγή στα αρχαία χρόνια φτάνοντας μέχρι και σήμερα είναι η δικομανία των Ελλήνων.
Κι αν αυτό δεν συνηθίζεται πλέον για πρακτικούς- οικονομικούς λόγους, τότε αυτό που δεν έχει σίγουρα εκλείψει η τοποθέτηση του Έλληνα επί παντός επιστητού- ακόμη κι αν δεν έχει ιδέα περί τίνος συζητά- που συχνά, σε συνδυασμό με την εμμονή στη δική του άποψη οδηγεί στους πολύ γνώριμους σε όλους και όλες μας διαπληκτισμούς- από την πολιτική μέχρι τα γήπεδα.
«– Ποια είναι τα τρία κακά του Νεοέλληνα; -Είναι τέσσερα, γιατί δεν τα παραδέχεται κιόλας.– Δηλαδή; -Μεσασόλα, αρπακόλλα, κοκακόλα!» θα παρατηρήσει πολύ εύστοχα στη συνέντευξη με τον εαυτό του ο Αλέκος Σακελλάριος αρκετά χρόνια πριν.
Με το τρίπτυχο ετούτο θα λέγαμε απέδωσε την τάση κατά την οποία για αρκετούς «η άποψη (αν όχι για τα πάντα τουλάχιστον για τα περισσότερα) συνιστά το εθνικό μας προϊόν», ενώ παρατηρείται μια ροπή προς την προχειρότητα- ιδίως όταν γίνεται λόγος για δημόσιες υπηρεσίες. Παράλληλα, σε βασικό στοιχείο έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια ο μιμητισμός σε ό, τι αφορά τα δυτικά πρότυπα και η ξενομανία των Νεοελλήνων.
Στο ίδιο πλαίσιο, εντοπίζεται και η τάση για εξαπάτηση του κρατικού μηχανισμού προς ίδιον όφελος, ιδίως όταν αυτή εκλαμβάνεται ως απόδειξη της ευφυίας του ατόμου.
«Η εξυπνάδα τους συχνά εκφυλίζεται σε πονηριά, η ευρηματικότητα τους σε ανειλικρίνεια, η φειδώ τους σε απληστία και η επινοητικότητά τους σε απάτη. Η ανεντιμότητα δεν είναι εθνικό ελάττωμα, αλλά πολλοί που δεν θα καταδέχονταν να κλέψουν δεν θα διστάσουν να καρπωθούν παράνομα κέρδη μέσω δολιότητας και παραπλάνησης. Πράγματι, η εξαπάτηση συχνά ασκείται ανώφελα για την απλή πνευματική ικανοποίηση που παρέχει.» θα αναφέρει χαρακτηριστικά η Εγκυκλοπαίδεια Britannica το 1910 για τη φυσιογνωμία του Έλληνα.
Βαθιά πληγή αποτελεί αναμφισβήτητα η «παράδοση» των Ελλήνων στον εθνικό διχασμό και τη διχόνοια, φαινόμενο που λαμβάνει αξιοσημείωτες διαστάσεις στο κυνήγι της φιλαρχίας, χαρακτηριστικά που ομολογουμένως έχουν ουκ ολίγες φορές κοστίσει στη χώρα. Σε παρόμοια τροχιά, το πελατειακό σύστημα ήδη από τα πρώτα βήματα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη αυτού και των κατοίκων του.
Μολαταύτα, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι στην ιδιοσυγκρασία του ο Έλληνας βιώνει το εξής παράδοξο- κάτι που όσα αρνητικά κι αν απαριθμήσει κανείς, συνιστά θετικό πρόσημο για την ταυτότητά μας ως λαού. Ανέκαθεν, παρά τη τάση για εθνικό διχασμό σε ζητήματα εξουσίας, μπροστά στους μεγάλους κινδύνους, ιδίως αυτούς που αφορούσαν την πατρίδα και καταδυνάστευαν την ελευθερία, οι Έλληνες και Ελληνίδες εμφανίζουμε ένα πρωτόγνωρο αίσθημα ομοψυχίας και συσπείρωσης προερχόμενης από την αγάπη για την πατρίδα. Και βέβαια, ας μην ξεχνάμε το γνωστό σε όλους μας «φιλότιμο», που όσο ειρωνικά κι αν το επικαλούμαστε συνήθως για να περιγράψουμε τον ελληνικό χαρακτήρα, είναι πάντα εκεί, για να δημιουργεί γνήσιους δεσμούς σε μια εποχή που είναι πιο απαραίτητο από ποτέ: στην οικογένεια, στις φιλίες, στις κοινωνικές ομάδες.
Πηγή εικόνας: greekreporter.com
