Πλημμύρες στα Μέγαρα, ακραίες καταιγίδες, ξαφνικές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, φονικές πυρκαγιές σε Αμαζόνιο, Σιβηρία, Αυστραλία. Τι κοινό μπορεί να υπάρχει ανάμεσά τους; Δυστυχώς, η κλιματική αλλαγή και ειδικότερα η καταστροφή του περιβάλλοντος από το ανθρώπινο είδος.
Εδώ και χρόνια η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει ξεφύγει από κάθε μέτρο με τις ευλογίες των ηγετών των «πολιτισμένων» κρατών (και όχι μόνο). Η πηγή του προβλήματος δεν είναι απλά ένα ασθενές νομικό πλαίσιο. Ακόμα και στις χώρες όπου θεσμικά και συνταγματικά κατοχυρώνεται επαρκώς η προστασία του περιβάλλοντος, παρατηρούμε την μεροληψία, την εσκεμμένη αδιαφορία της πολιτείας και την συγκάλυψη από αυτή περιβαλλοντικών εγκλημάτων. Εκτός αυτού, ειδικά στην χώρα μας, η ελλιπής ή έστω καθυστερημένη εισαγωγή της περιβαλλοντικής αγωγής στα σχολεία δεν διευκολύνει καθόλου την παρούσα κατάσταση.
Το ζήτημα είναι βαθύτερο και αφορά το γεγονός ότι οι άνθρωποι στην πλειοψηφία τους και δη οι πιο μεγάλοι ηλικιακά, τείνουν να μην έχουν συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος και την σοβαρότητά του. Συνεπώς, δεν μιλάμε απλά για κρατική αδιαφορία, αλλά για μια νοοτροπία, που ξεκινάει από τους απλούς πολίτες και καταλήγει στους ασκούντες εξουσία και αντιστρόφως. Όσο υπάρχουν ασυνείδητοι πολίτες και όσο ταυτόχρονα το κράτος δεν τους τιμωρεί για τις πράξεις ή παραλείψεις τους, τόσο η κλιματική αλλαγή θα διογκώνεται. Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν ακόμα να μην έχουν αποδοθεί ευθύνες για τις πυρκαγιές στα Δερβενοχώρια και στα Γεράνεια όρη, που κατά πάσα πιθανότητα ευνόησαν τις καταστροφικές πλημμύρες στη Μάνδρα και στα Μέγαρα. Ωστόσο δεν είναι περιττό να αναφερθεί ότι τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά εγκλήματα που συγκαλύφθηκαν από τον κρατικό μηχανισμό, πολλές φορές απροκάλυπτα, αφορούν μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν έλαβαν αναγκαία μέτρα, για να μην αυξήσουν τις δαπάνες τους. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που ο ίδιος ο πλανητάρχης Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από την συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα και ο ίδιος (όντας μάλιστα μεγάλος επιχειρηματίας) δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής.
Στο σημείο αυτό δε, αναδεικνύεται και μία χρόνια παθογένεια. Οι πολίτες εκλέγουν ως εκπροσώπους τους άτομα που εθελοτυφλούν μπροστά στα σημαντικά ζητήματα, που υποθηκεύουν το μέλλον αυτών και των παιδιών τους. Πολύ πρόσφατη σχετική «υποθήκευση» του μέλλοντος των επόμενων γενεών, αποτελεί στην Ελλάδα, το περιβόητο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο Χατζηδάκη. Ένα νομοσχέδιο, που όπως έχει αναλυθεί σε παλαιότερο άρθρο μας, (βλ. εδώ), θέτει το περιβάλλον εν συνόλω, καθώς και τα προστατευόμενα οικοσυστήματα, στο έλεος κερδοσκοπικών επιχειρήσεων.
Το ευτυχές είναι ότι έχει αρχίσει μια μεγάλη συζήτηση και αφύπνιση του κόσμου γύρω από το θέμα αυτό. Βλέπουμε ότι γίνονται δράσεις ακτιβισμού, προσπάθειες από πολλές επιχειρήσεις να παράγουν και να χρησιμοποιούν προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον και υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και ενασχόληση με το ζήτημα στο σχολικό περιβάλλον. Εξάλλου και από την μεριά της η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει προσπάθειες για τη δημιουργία οικολογικής συνείδησης μέσω χρηματοδότησης προγραμμάτων, ενημερωτικών καμπανιών και νομοθετικής πρωτοβουλίας (π.χ η μείωση των πλαστικών σακουλών κ.α). Άλλωστε η χώρα μας έχει μεγάλη παράδοση στην επιβολή προστίμων από την Ε.Ε για διάφορα περιβαλλοντικά ζητήματα, με τα πιο γνωστά να αφορούν την ανεξέλεγκτη κατάσταση στις ελληνικές χωματερές και τη διαχείριση των απορριμάτων.
Παρ’ όλα αυτά, βέβαια, γεννώνται και μερικές εύλογες απορίες. Μήπως τελικά είναι υποκριτική η στάση τόσο της Ε.Ε και των κυβερνήσεων όσο και των επιχειρήσεων; Πώς γίνεται να λαμβάνει κανείς μέτρα πρόληψης και παράλληλα να κάνει τα στραβά μάτια απέναντι σε εξόφθαλμες παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και να τάσσεται με το μέρος του κέρδους και των επιχειρήσεων, αδιαφορώντας επί της ουσίας για την υγεία των ανθρώπων και την ευημερία του περιβάλλοντος; (βλ. Σκουριές και Eldorado Gold). Πώς γίνεται μια εταιρία, που κατα τα λοιπά παράγει eco – friendly προϊόντα, να μολύνει με απόβλητα θάλασσες και ποτάμια;
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, το σίγουρο είναι ότι υπάρχει πολύς δρόμος που πρέπει να διανυθεί, αν και ήδη, όπως αναφέρθηκε, έχουν γίνει αρκετά θετικά βήματα. Ας επιλέξουμε να είμαστε αισιόδοξοι, να διεκδικήσουμε το μέλλον που μας ανήκει και να δράσουμε όχι φοβικά, αλλά θαρραλέα, απέναντι σε όσους θέτουν εμπόδια στη διαδρομή αυτή για δικούς τους ευνόητους ή και ανόητους λόγους. Στο κάτω κάτω δεν υπάρχει τίποτα πιο θεμελιώδες και σημαντικό από την ίδια την ζωή. Και ζωή δεν θα υπάρχει πια χωρίς δένδρα, χωρίς καθαρό οξυγόνο, καθαρό νερό και τροφή. Πλέον δεν μιλάμε απλά για σποραδικές και μεμονωμένες καταστροφές ή ατυχήματα. Πρόκειται για ζήτημα επιβίωσης της σημερινής και της επόμενης γενιάς.
