Στις 22 Απριλίου του 2021 σειρήνες εναέριας επιδρομής ενεργοποιήθηκαν αυτόματα στην βεδουίνικη κοινότητα του χωριού Abu Qrenat, στο νότιο Ισραήλ. Κάτοικοι σε απόσταση 137 χιλιομέτρων στην Ιερουσαλήμ ανέφεραν ότι άκουσαν μια ισχυρή έκρηξη και ότι τα σπίτια τους ταρακουνήθηκαν από τη δύναμή της. To χτύπημα αυτό έγινε επικίνδυνα κοντά στο κέντρο πυρηνικής έρευνας, Shimon Peres Negev, που βρίσκεται περίπου δεκατρία χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης Dimona.
Όπως αποδείχτηκε αργότερα, είχε προηγηθεί ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη Συρία, μια από τις πολλές επιθέσεις που το Ισραήλ διεξάγει κατά συριακών και ιρανικών στόχων. Η συριακή κυβέρνηση του προέδρου, Μπασάρ αλ Ασσάντ, είναι στενός σύμμαχος του Ιράν και έχει επιτρέψει στις ιρανικές ένοπλες δυνάμεις να εγκατασταθούν στο έδαφος της Συρίας για την καταπολέμηση τρομοκρατικών οργανώσεων, την ενίσχυση και αναδιοργάνωση του συριακού στρατού, που ο μακρόχρονος εμφύλιος πόλεμος τον έχει φθείρει σε μεγάλο βαθμό.
Ταυτόχρονα το Ιράν χρησιμοποιεί την παρουσία του στη Συρία, για να ενδυναμώσει του σιιτικό του τόξο, που απλώνεται από την Τεχεράνη μέχρι την Βηρυτό. Αυτή η ιρανική παρουσία δημιουργεί σημαντικά ζητήματα ασφάλειας στο Ισραήλ, που προσπαθεί να αποτρέψει την οχύρωση των σιιτικών δυνάμεων κοντά στα βόρεια σύνορά του.
Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Συρίας SANA δήλωσε ότι η ισραηλινή αεροπορική επίθεση έγινε στο Ντουμίρ, προάστιο της πρωτεύουσας της χώρας, τη Δαμασκό. Στο Ντουμίρ πιστεύεται ότι στεγάζονται κρυφές εγκαταστάσεις του συριακού στρατού, καθώς και αποθήκες όπλων που ανήκουν σε πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν.
Οι συριακές Ένοπλες Δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι τραυματίστηκαν τέσσερις στρατιώτες. Ως απάντηση στην εχθρική επίθεση, οι συριακές Ένοπλες Δυνάμεις αντέδρασαν ενεργοποιώντας τα συστήματα εναέριας άμυνας σε προσπάθειές τους να καταστρέψουν τα εισερχόμενα ισραηλινά βλήματα, συμπεριλαμβανομένων πολλαπλών πυραύλων επιφανείας – αέρα, που εκτοξεύτηκαν από συστοιχίες SA5.
Το ρωσικής κατασκευής SA-5 ή S-200 είναι ένα ξεπερασμένο σύστημα πυραύλων που χρησιμοποιείται από τη Συρία για σχεδόν τρεις δεκαετίες. Ένας από τους τους πυραύλους SA5 δεν βρήκε τελικά τον στόχο του, συνέχισε την πορεία του και κατάφερε να εισχωρήσει βαθιά μέσα στο Ισραήλ, πέφτοντας επικίνδυνα κοντά στο κέντρο πυρηνικής έρευνας, Shimon Peres Negev.
Το γεγονός αυτό ξύπνησε πάλι τη συζήτηση μέσα και έξω από το Ισραήλ για την ασφάλεια της χώρας όσον αφορά την πυρηνική ενέργειά της και την αποτελεσματικότητα των δυνατοτήτων αεροπορικής άμυνας. Με τις γνωστές τραγικές ιστορίες του Τσέρνομπιλ και τους Φουκουσίμα να έχουν αφήσει τα σημάδια τους σε εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως, εύλογα γεννάται το ερώτημα τι μπορεί να συμβεί αν χτυπηθεί μια ισραηλινή εγκατάσταση πυρηνικής έρευνας στο ίδιο το κράτος του Ισραήλ αλλά και στις γύρω χώρες.
Είναι γνωστή η ύπαρξη στο Ισραήλ του Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών, Soreq, που είναι ένα ινστιτούτο έρευνας και ανάπτυξης κοντά στις περιοχές Palmachim και Yavne και του Κέντρου πυρηνικής έρευνας Shimon Peres Negev. Οι δυο αυτές εγκαταστάσεις ανήκουν στην Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας του Ισραήλ (IAEC), που είναι η κυβερνητική αρχή υπεύθυνη για τις δραστηριότητες του Ισραήλ στον πυρηνικό τομέα.
Επίσης το εβραϊκό κράτος θεωρείται από ξένες κυβερνήσεις και διεθνή μέσα ενημέρωσης ως η μόνη πυρηνική δύναμη της Μέσης Ανατολής, αλλά αρνείται εδώ και πολύ καιρό να επιβεβαιώσει ή να αρνηθεί ότι διαθέτει πυρηνικά όπλα και υποστηρίζει επισήμως ότι το εργοστάσιο στην Dimona επικεντρώνεται στην έρευνα και την παροχή ενέργειας.
Λόγω των συνεχόμενων απειλών η ισραηλινή κυβέρνηση έχει πάρει σκληρά μέτρα για την προστασία των πυρηνικών της εγκαταστάσεων αλλά και των ανθρώπων που ζουν κοντά σε αυτές. Το κέντρο πυρηνικής έρευνας Shimon Peres Negev στην Dimona, κατασκευάστηκε με κέλυφος απομόνωσης που αποσκοπούσε στην αποφυγή διαφυγής ραδιενεργών υλικών σε περίπτωση κατάρρευσης ή άλλης καταστροφής. Για επιπλέον προστασία ο πυρηνικός ερευνητικός αντιδραστήρας στην Dimona είναι κατασκευασμένος κάτω από το έδαφος και βρίσκεται υπό την κάλυψη αρκετών αντιαεροπορικών μονάδων.
Η εμμονή για την προστασία των εγκαταστάσεων με κάθε κόστος φάνηκε από τον Πόλεμο των 6 ημερών το 1967. Τότε οι μονάδες αεροπορικής άμυνας είχαν καταρρίψει ένα ισραηλινό μαχητικό, καθώς γυρνούσε χτυπημένο από επιδρομή στην Ιορδανία, επειδή πλησίασε αρκετά κοντά.
Μια πετυχημένη επίθεση στο κέντρο πυρηνικής έρευνας μπορεί να είναι καταστροφική για το Ισραήλ και όχι μόνο. Το 2008 έγινε προσομοίωση μιας επίθεσης πυραύλων στον πυρηνικό αντιδραστήρα Dimona σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της ικανότητας πρόβλεψης και αξιολόγησης κινδύνων του Υπουργείου Άμυνας των Η.Π.Α, μιας μεθόδου εκτίμησης των επιπτώσεων μιας πυρηνικής καταστροφής.
Τα αποτελέσματα της προσομοίωσης έδειξαν πως μια επιτυχημένη πυραυλική επίθεση στον αντιδραστήρα, αφού καταφέρει να ξεπεράσει την αεροπορική άμυνα της τοποθεσίας και παραβιάσει τον κέλυφος απομόνωσης του αντιδραστήρα, θα διαλύσει το βαρύ νερό που περιβάλλει τον πυρήνα του αντιδραστήρα και θα δημιουργήσει εκρήξεις και πυρκαγιές, που περιλαμβάνουν στοιχεία πυρηνικού καυσίμου, εκτοξεύοντας ραδιενεργό υλικό στην ατμόσφαιρα που θα μεταφερθεί από την Dimona στην υπόλοιπη χώρα από τους δυνατούς ανέμους.
Μια επίθεση υπό τις ιδανικές καιρικές συνθήκες θα σήμαινε ότι οι άνεμοι θα μεταφέρουν το ραδιενεργό νέφος σε βορειοδυτική κατεύθυνση πάνω από την πόλη της Dimona, μια κοινότητα 30.000 κατοίκων και στη συνέχεια προς τη Beersheba, πριν διασκορπιστεί προς την πυκνοκατοικημένη παράκτια πεδιάδα του Ισραήλ, που φιλοξενεί περίπου τέσσερα εκατομμύρια κατοίκους.
Αυτό το εφιαλτικό σενάριο δείχνει αρκετά απίθανο, αν λάβουμε υπόψη μας τις ισχυρές αντιαεροπορικές δυνατότητες του Ισραήλ, όμως τα γεγονότα στις 22 Απριλίου απέδειξαν πως υπάρχουν ακόμη κενά στην άμυνα της χώρας. Σύμφωνα με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, το σύστημα αεράμυνας απέτυχε να καταρρίψει τον συριακό πύραυλο, ένα τεράστιο βλήμα με κεφαλή 200 κιλών, δημιουργώντας ερωτήματα.
Ο στρατός είπε ότι έχει ξεκινήσει έρευνα για το θέμα. Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι οι αεροπορικές δυνάμεις γύρω από τον αντιδραστήρα Dimona και στο λιμάνι Eilat της Ερυθράς Θάλασσας έχουν ενισχυθεί τις τελευταίες εβδομάδες για πιθανή επίθεση πυραύλων ή Drones μεγάλου βεληνεκούς από ιρανικές δυνάμεις, την Χεζμπολάχ, την Χαμάς ακόμη και τους αντάρτες Χούτι που εδρεύουν στην Υεμένη. Το Ιράν έχει κατηγορήσει το Ισραήλ για επιθέσεις στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις, όπως το σαμποτάζ στο Natanz στις 11 Απριλίου και έχει ορκιστεί εκδίκηση, αυξάνοντας τις πιθανότητες για παρόμοιο χτύπημα.
Ένα από τα κεντρικά ζητήματα σχετικά με την ασφάλεια των εγκαταστάσεων είναι ότι δεν έχουν ανεξάρτητη εποπτεία. Δεδομένου ότι το Ισραήλ δεν έχει υπογράψει τη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας δεν επιθεωρεί τους χώρους. Αντ’ αυτού, ο αντιδραστήρας παρακολουθείται από την Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας του Ισραήλ, δηλαδή τον ίδιο φορέα που είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία του. Αυτό ουσιαστικά ρίχνει όλο το βάρος της ευθύνης, για ό,τι μπορεί να συμβεί, στους ώμους της ισραηλινής κυβέρνησης, με κάθε επακόλουθο που αυτό μπορεί να έχει στις ζωές εκατομμυρίων Ισραηλινών, Παλαιστινίων και Ιορδανών.
