Το 1000πΧ, στην αρχή της ιστορίας της σοκολάτας, οι Αζτέκοι αγόραζαν έναν σκλάβο για 100 κόκκους κακάο. Σήμερα, η μέση τιμή στην Ακτή Ελεφαντοστού για την «αγορά» ενός παιδιού προκειμένου να εργαστεί στις φυτείες κακάο ανέρχεται στην καλύτερη των περιπτώσεων στα 230€ και πολλές φορές το αντάλλαγμα είναι μηδενικό.
Σε μία περίεργη στροφή της ιστορίας το κακάο εξακολουθεί να εξαγοράζει ακόμη και σήμερα ανθρώπους, έστω και με λίγο διαφορετικό τρόπο. Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ξεκινώντας με το ερώτημα «πώς προέκυψε η σοκολάτα; », θα χρειαστεί να πάμε πολύ πίσω στον χρόνο κάπου στα 4000 χρόνια από σήμερα. Το 1900πΧ λοιπόν, στην Κεντρική Αμερική, οι Ολμέκοι και οι Μάγια παρασκευάζουν το ρόφημα της σοκολάτας συνδέοντάς το μάλιστα με τις θρησκευτικές τελετές τους. Περί τα 1000πΧ το κακάο φτάνει και στον πολιτισμό των Αζτέκων, όπου χρησιμοποιείται όχι μόνο ως ρόφημα αλλά και ως μέσο συναλλαγής.
Το 1519μΧ ο Ισπανός Ερνάν Κορτές κατακτά το Μεξικό και «μαγεύεται» από την γεύση της σοκολάτας. Οκτώ χρόνια αργότερα, το πρώτο φορτίο κακάο φτάνει στην Ευρώπη. Στην Ισπανία η σοκολάτα γίνεται ανάρπαστη στους αριστοκρατικούς κύκλους, ενώ τα μεσαία στρώματα «επεμβαίνουν» στο σκεύασμα κάνοντας κάποιες τροποποιήσεις, όπως να αντικαταστήσουν το μέλι με ζάχαρη, να προσθέσουν κανέλα και να δοκιμάσουν τη σοκολάτα ως ζεστό ρόφημα. Σταδιακά, η σοκολάτα εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη και τον 20ό αιώνα αποκτά την σημερινή της φήμη.
Περίπου το 70% της σοκολάτας παγκοσμίως παράγεται στην Αφρική, ενώ το 42% από αυτό εντοπίζεται στην Ακτή Ελεφαντοστού. Κολοσσοί όπως οι πολύ γνωστές σε όλους μας Nestle, Hersey και Mars, με τις δύο τελευταίες να ελέγχουν τα 2/3 της παγκόσμιας παραγωγής σοκολάτας, διαθέτουν εγκαταστάσεις στις περιοχές αυτές. Η αγορά εξελίσσεται σε επικερδή, μιας και 1 κιλό κακάο πωλείται για 1 € και ως πρώτη ύλη παράγει εν τέλει 40 πλακέτες σοκολάτας.
Στον αντίποδα αυτής της «ωφέλιμης» κατάστασης έρχεται μια ζοφερή αλήθεια: σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία των Ηνωμένων Πολιτειών περίπου 1,5 εκατομμύριο παιδιά εργάζονται στην παραγωγή κακάο μόνο στην Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού. Οι συνθήκες είναι κυριολεκτικά αποτρόπαιες. 12-14 ώρες καθημερινής εργασίας με έκθεση στη χρήση επικίνδυνων εργαλείων και επιβλαβών φυτοφαρμάκων. Παροχή της φτηνότερης τροφής που δεν καλύπτει ούτε τις υποτυπώδεις ανάγκες: καλαμπόκι και μπανάνες. Χαρακτηριστική είναι ακόμη η άσκηση βίας, η οποία θεωρείται δεδομένη, όταν κάποιο παιδί επιχειρεί να αποδράσει.
Ταυτόχρονα, ο δημόσιος διάλογος δεν εμφανίζεται ιδιαίτερα δεκτικός ως προς τη συζήτηση του θέματος, ενώ επιχειρήσεις και τοπικές κυβερνητικές αρχές επιλέγουν να εθελοτυφλούν απέναντι στο γεγονός. Οι ιθύνοντες αρκούνται μονάχα σε διαβεβαιώσεις ότι «δεν υπάρχει παιδική εργασία», ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι τα παιδιά που εντοπίζονται να μεταφέρονται σε λεωφορεία (ακόμη και από μυστικούς χωματόδρομους) αποτελούν απλώς τουρίστες που έρχονται στην εκάστοτε αφρικανική χώρα για διακοπές!
Αυτά τα παιδιά, που τα αρπάζουν με τη βία από τις οικογένειές τους ή τα προσελκύουν με αντάλλαγμα την υπόσχεση μιας καλύτερης ζωής. Που τα στοιβάζουν σε λεωφορεία σέρνοντάς τα στο έδαφος και τα περνούν παράνομα από τα σύνορα. Που τα αναγκάζουν να εργάζονται υπό εξαντλητικούς όρους, ενώ θα έπρεπε να πηγαίνουν σχολείο. Αυτά τα παιδιά, που τους έχει στερηθεί κάθε ευκαιρία επιλογής, τελικά αναφωνούν:
«Όταν ο κόσμος τρώει σοκολάτα, τρώει την σάρκα μου».
Πράγματι, δεν θα μπορούσε κανείς να αποδώσει με μεγαλύτερη σαφήνεια την αλήθεια.
Πηγή εικόνων: mixanitouxronou.gr
