Στάχτες και αποκαΐδια

Άρθρο του εξωτερικού συνεργάτη, Σταύρου Κοροβέση,

Αναμφίβολα, η αντιπυρική περίοδος που διανύουμε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η πιο καταστροφική της τελευταίας 13ετίας, μετά τη τις φονικές πυρκαγιές του 2007. Σύμφωνα, με τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για τις δασικές πυρκαγιές (EFFIS) που επικαιροποιήθηκαν το βράδυ της 12ης Αυγούστου του 2021, μέχρι και τότε είχαν καταγραφεί στη χώρα μας 58 μεγάλες δασικές πυρκαγιές, οι οποίες έκαψαν συνολική έκταση ίση με 1.161.650 στρέμματα. Αν σε αυτά υπολογιστούν και τα περίπου 100.000 στρέμματα καμμένης γης στα Βίλια Αττικής το διάστημα 17-20.08 το μέγεθος της καταστροφής γίνεται ακόμη πιο δυσθεώρητο.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, παρότι ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών του 2021 στη χώρα μας παρουσιάζει σχετικά μικρή αύξηση (26%) σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2008 – 2020, η συνολική καμένη έκταση καταγράφει εξαιρετικά μεγάλη αύξηση ίση με περίπου 450% ως προς τον αντίστοιχο μέσο όρο της ίδιας περιόδου. Αξιόλογο είναι το γεγονός πως κατά την αντίστοιχη περίοδο από το 2008 έως το 2020 καίγονταν κατά μέσο όρο 27.500 στρέμματα. Τα χαρακτηριστικά των πυρκαγιών (μεγα-πυρκαγιές) που μας επηρέασαν τις τελευταίες ημέρες αποτελούν ήδη αντικείμενο μελέτης από του επιστήμονες, μιας και χαρακτηρίζονταν από ασυνήθιστο επίπεδο έντασης και διάρκειας, στοιχείο άρρηκτα συνδεδεμένο τόσο με την κλιματική αλλαγή και κρίση, όσο και με την επιχειρησιακή ανεπάρκεια του μηχανισμού δασοπυρόσβεσης στη χώρα μας. Άξιο αναφοράς αποτελούν  τα συμπεράσματα από τη μελέτη των δεδομένων αυτών, καθώς προκύπτει ότι η μέση καμένη έκταση ανά δασική πυρκαγιά στην Ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 20.000 στρέμματα για το 2021 (έως και 13.08.2021), γεγονός που κατατάσσει τη χώρα μας πρώτη στη Μεσόγειο, με πολύ σημαντική διαφορά ακόμα και από τη δεύτερη Τουρκία, σε σύνολο 15 εξετασθέντων χωρών της Μεσογείου.

Το βαρύτερο τίμημα της πύρινης λαίλαπας πλήρωσε η Εύβοια, και ειδικότερα η Β. Εύβοια που το διάστημα από τις 03-11.08 παραδόθηκε ολοκληρωτικά στον πύρινο εφιάλτη, αποκτώντας το θλιβερό ρεκόρ να διαθέτει πάνω από τις μισές πανελλαδικά καμένες εκτάσεις. Οι πρώτες εκτιμήσεις που έρχονται από το Πληροφοριακό Σύστημα για τις Δασικές Πυρκαγιές στην Ευρώπη είναι πραγματικά αποκαρδιωτικές. Η συνολική έκταση της πυρκαγιάς ανέρχεται σε 512.031,54 στρέμματα εκ των οποίων τα 322.188,92 βρίσκονται στον Δήμο Λίμνης – Μαντουδίου – Αγίας Άννας (ποσοστό 63%) και τα 189.842,61 τον Δήμο Ιστιαίας-Αιδηψού (ποσοστό 37%). Στον Δήμο Λίμνης – Μαντουδίου – Αγίας Άννας έχουν επηρεαστεί από την πυρκαγιά 18 Τοπικές Κοινότητες εκ των οποίων έχει καεί το 77,11% (κατά μέσο όρο) της συνολικής τους έκτασης και στον Δήμο Ιστιαίας – Αιδηψού επίσης 18 Τοπικές Κοινότητες, εκ των οποίων έχει καεί το 62,24% (κατά μέσο όρο) της συνολικής τους έκτασης. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε αρκετές Τοπικές Κοινότητες το ποσοστό της έκτασης τους που έχει καεί ξεπερνάει το 80% και φτάνει έως και το 100%. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι Τοπικές Κοινότητες ανά Δήμος και η έκταση που έχει καεί.

Σύμφωνα με τον Χάρτη Βλάστησης της Ελλάδας της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος (Γ.Δ.Δ.Δ.Π.) από το σύνολο των καμένων εκτάσεων τα δάση και δασικές εκτάσεις ανέρχονται σε 335.165,98 στρέμματα και αποτελούν το 65,16% (άθροισμα εκτάσεων Χαλεπίου Πεύκης, Μαύρης Πεύκης, Ελάτης, Δρυός, θάμνων, παραποτάμιας βλάστησης και λιβαδιών). Το υπόλοιπο 33% των καμένων εκτάσεων συμπληρώνουν οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Ο αγροτοδιατροφικός και δασοκομικός τομέας στην περιοχή σχεδόν εκμηδενίστηκε, περιουσίες χάθηκαν εν ριπή οφθαλμού. Γεωργοί, ελαιοπαραγωγοί, ρητινοκαλλιεργητές, μελισσοκόμοι, κτηνοτρόφοι, επαγγελματίες του τουρισμού είδαν τον κόπο μιας ζωής να χάνεται μέσα σε μια νύχτα. Το μέγεθος της καταστροφής και της απελπισίας των κατοίκων αποτυπώνει το γεγονός ότι το 80% του εργατικού δυναμικού της περιοχής ασχολούταν με τη ρητινοκαλλιέργεια, αποσπώντας την πολύτιμη ρητίνη από το φλοιό της Χαλεπίου Πεύκης, ενός είδους πεύκου που αποτελούσε σημαντική πηγή βιοπορισμού για τους κατοίκους. Το συγκεκριμένο είδος όμως έγινε κυριολεκτικά παρανάλωμα του πυρός και μαζί κάθε ελπίδα, καθώς το 60% των καμένων εκτάσεων καλύπτονταν από δάση χαλεπίου πεύκης.

Σύμφωνα με κοινό ανακοινωθέν του σωματείου ρητινοκαλλιεργητών, των δασεργατών, του αγροτικού συλλόγου Μαντουδίου και με αφορμή το συλλαλητήριο που διοργάνωθηκε από τα ίδια σωματεία το Σάββατο 21.08 διατυπώνονται τα εξής: «Οι φονικές πυρκαγιές που έπληξαν όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα το νησί μας, την Εύβοια, δεν κατέστρεψαν απλά έναν παραδεισένιο τόπο. Κατέστρεψαν τις ζωές μας, το μέλλον μας και το μέλλον των παιδιών μας. Το δάσος που τόσο ελαφρά τη καρδία η πολιτεία και οι θεσμοί της αποφάσισαν ότι πρέπει να μείνει στο έλεος της πυρκαγιάς, ήταν για εμάς πιο σημαντικό από τα σπίτια μας. Ήταν ο χώρος που περνούσαμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Ήταν το φαγητό που έμπαινε στο τραπέζι μας, ήταν οι σπουδές και το μέλλον των παιδιών μας. Στα αποκαΐδια πλέον η απελπισία έγινε θυμός! Η θλίψη έγινε αγανάκτηση. Οι υποσχέσεις που λάβαμε από τον Υπουργό περιβάλλοντος δεν αρκούν. Δεν είμαστε ζητιάνοι»

Είναι ξεκάθαρο ότι οι κάτοικοι δεν ζητούν ελεημοσύνη μέσω επιδοματικής πολιτικής, αλλά διεκδικούν να συμμετάσχουν ενεργά στην αναγέννηση του δάσους τους, αρχής γενομένης από την ενεργό συμμετοχής τους στα αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα που τάχιστα πρέπει να πραγματοποιηθούν στην ευρύτερη περιοχή. Το δάσος ήταν το δεύτερο τους σπίτι και θα κάνουν τα πάντα, ώστε να το «κληροδοτήσουν» αναζωογονημένο, πράσινο και λειτουργικό στα παιδιά τους, όπως το κληρονόμησαν από τους προγόνους τους. Σε αυτή τους την προσπάθεια οφείλουμε όλοι να σταθούμε δίπλα τους, άλλωστε νομοτελειακά η ζωή νικά το θάνατο.

Πηγή εικόνας: cnn.gr