Άρθρο της εξωτερικής συνεργάτιδος, Σοφίας Θανοπούλου.
Συχνά στην καθημερινότητα μας μετά από κάποιες κινήσεις που κάνουμε ακούγεται ένας χαρακτηριστικός ήχος γνωστός ως «κρακ» , ή αλλιώς ενδοαρθρικός κριγμός. Είναι ο ήχος ή το «αίσθημα κρούσης» που μπορεί να ακουστεί στο εσωτερικό μιας άρθρωσης. Ο ήχος αυτός παράγεται μετά από ρυθμικές κινήσεις των αρθρώσεων είτε ακούσια είτε στοχεύοντας στην ανακούφιση από πόνο, δυσκαμψία ή απλώς χαλάρωση. Πού μπορεί όμως να οφείλεται το «κρακ»;
Η απάντηση βρίσκεται συνήθως στην ανατομία της άρθρωσης. Οι αρθρικές επιφάνειες μίας άρθρωσης καλύπτονται με χόνδρο. Μέσα στην άρθρωση υπάρχει αρθρικό υγρό για λίπανση και πέριξ της άρθρωσης μπορεί να πρόσφύονται μυς ή τένοντες ή σύνδεσμοι. Οι πιθανοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να εμφανιστεί ο κριγμός είναι:
- Οι ενδοαρθρικές αλλαγές πίεσης: εντός του αρθρικού υγρού δημιουργούνται αλλαγές στην υδροστατική πίεση οι οποίες δημιουργούν τις φυσαλίδες . Με την κίνηση οι φυσαλίδες σκάνε και προκαλούν το χαρακτηριστικό ήχο «κρακ».
- Τριβή ενός συνδέσμου ή τένοντα γύρω από το οστό: οι σύνδεσμοι και οι τένοντες προσφύονται στα οστά. Μία αρθρική κίνηση μπορεί να προκαλέσει την τριβή του συνδέσμου ή του τένοντα στο οστό. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ανελαστικότητα του μυ ή του συνδέσμου εξαιτίας τραυματισμού ή εκφυλισμού εξαιτίας της μεγάλης ηλικίας.
- Τριβή μεταξύ οστών: ο αρθρικός χόνδρος είναι ένας λευκός, αδιάφανος, ελαστικός, λείος και υγρός ιστός που καλύπτει τα οστά μίας άρθρωσης που έρχονται σε επαφή μεταξύ τους και επιτρέπει την ομαλή και ελάχιστη τριβή τους κατά την κίνηση. Με το πέρας του χρόνου οι αρθρώσεις εκφυλίζονται και δημιουργούνται εκφυλιστικές παθήσεις, όπως είναι η οστεοαρθρίτιδα, στις οποίες ο αρθρικός χόνδρος φθείρεται. Επομένως η τριβή των αρθρικών επιφανειών αυξάνεται. Σε αυτή την περίπτωση ο αρθρικός κριγμός συνοδεύεται από πόνο και ενόχληση.
Συχνά εφαρμόζουμε μόνοι μας κριγμό σκόπιμα σε συγκεκριμένες αρθρώσεις όπως αυτές των δακτύλων, του καρπού, του αυχένα, του γόνατος καθώς και σε άλλες για να προκαλέσουμε ανακούφιση. Είναι συχνή η συσχέτιση μεταξύ κριγμού και οστεοαρθρίτιδας. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τους Gary Kelsberg και Sarah Safranek και ανακοινώθηκε στο Family Physicians Inquiries Network διαπιστώθηκε ότι ο ενδοαρθρικός κριγμός δεν προκαλεί οστεοαρθρίτιδα, ωστόσο μπορεί να μειώσει τον οξύ τραυματισμό των ιστών.
Σε αυτό το σημείο όμως θέλω να αναφέρω ότι υπάρχουν και οι ειδικοί χειρισμοί ή αλλιώς manipulations που προκαλούν τα γνωστά «κρακ», και εφαρμόζονται από εκπαιδευμένους και εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές, γιατρούς, οστεοπαθητικούς ή χειροπράκτες. Στόχο έχουν την ανακούφιση από τον πόνο αν και ο μηχανισμός δράσης τους δεν είναι απόλυτα τεκμηριωμένος. Η ανακούφιση που προκαλείται είναι βραχυπρόθεσμη. Ενδείκνυται σε ασθενείς με μικρό αρθρικό περιορισμό και χαμηλή ευερεθιστότητα. Οι χειρισμοί μπορούν να εφαρμοστούν τόσο στις πάσχουσες περιοχές/αρθρώσεις για την άμεση ανακούφισή της όσο και σε γειτονικές περιοχές για την έμμεση ανακούφισή τους. Η εφαρμογή τους είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε συνδυασμό με θεραπευτική άσκηση και όχι ως μονοθεραπεία.
Μικροί ήχοι οι οποίοι παράγονται είτε άθελα τους σε καθημερινές μας δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα όταν προσπαθούμε να σηκωθούμε από μία καρέκλα, αρκετές φορές όταν αθλούμαστε, όταν είμαστε μέσα στο αυτοκίνητο και στρέφουμε απότομα το κεφάλι μας για να σταθμεύσουμε. Είτε προκαλούνται σκόπιμα από το χέρι ενός ειδικού ή το προκαλούμε εμείς οι ίδιοι.
Συνοψίζοντας λοιπόν, αυτό το οποίο αξίζει να τονιστεί είναι ότι οι χειρισμοί αυτοί είναι αναγκαίο να εφαρμόζονται μόνο από γνώστες, καλά εκπαιδευμένους και πιστοποιημένους επαγγελματίες υγείας και πάντα σε συνδυασμό με μετέπειτα θεραπευτική άσκηση για να είναι αποτελεσματική η χρήση τους. Και εκτός από τα «κρακ» το σημαντικότερο και ισχυρότερο «φάρμακο» το οποίο θεραπεύει και προλαμβάνει αρκετές παθήσεις και τραυματισμούς είναι η άσκηση. Ο καθένας μας οφείλει να ρυθμίζει με βάση τις δικές του ανάγκες και υποχρεώσεις τη συχνότητα και τη δοσολογία του συγκεκριμένου φαρμάκου για βελτίωση της ευεξίας και σε καμία περίπτωση να μην παραλείπεται!
Πηγές:
bionadrasis.com
Rye Powers, Gary Kelsberg, Sarah Safranek, ”Does knuckle popping lead to arthritis?”, October 2016.
