Ένα σκοτεινό κεφάλαιο προστέθηκε στην ελληνική ιστορία με τις φωτιές του Αυγούστου του 2021. Τα πώς και τα γιατί δεν έχουν απαντηθεί ακόμα και ίσως να μην απαντηθούν και ποτέ. Εξάλλου, οι απαντήσεις δεν θα μπορέσουν να διορθώσουν το πρόβλημα: κατεστραμμένες περιουσίες, άνθρωποι και ζώα στο δρόμο, τεράστιες εκτάσεις καμένης γης. Η επιστημονική κοινότητα ανησυχεί ιδιαίτερα για τις συνέπειες μιας τέτοιας καταστροφής, ανεξέλεγκτες πλημύρες, περαιτέρω άνοδος της θερμοκρασίας, καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων και απώλεια φυσικού πλούτου, που δεν μετριέται σε ευρώ αλλά σε φυτά, ζώα ακόμα και οικόσιτους μικροοργανισμούς.

Όπως στο τέλος κάθε μπόρας εμφανίζεται το ουράνιο τόξο, έτσι και η προθυμία και η ευαισθητοποίηση του κόσμου να αποκαταστήσει την οικολογική ζημιά είναι σίγουρα συγκινητική. Ωστόσο, όπως η κατασκευή ενός σπιτιού είναι περίπλοκη, η αναδάσωση, επίσης, οφείλει να γίνει προσεκτικά και ύστερα από μελέτη των αναδασωτέων εκτάσεων από τους αρμόδιους φορείς.

Η αναδάσωση δεν είναι η αγορά ενός φυτού και η μεταφύτευση του στο χώμα. Η αναδάσωση αποτελεί, ουσιαστικά, παρέμβαση στον τρόπο με τον οποίο το περιβάλλον αξιοποιεί τους πόρους του. Ένα δάσος έχει από μόνο του την ικανότητα να ανακάμψει, γνωστή και ως φυσική αναγέννηση, από καταστροφές όπως οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές. Επιπλέον, η παρουσία συγκεκριμένων φυτών και δέντρων σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα, σαφώς και δεν είναι τυχαία. Προκειμένου να ευδοκιμήσει ένα φυτικό είδος σε ένα δεδομένο οικοσύστημα, πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις όπως η σύσταση του εδάφους σε θρεπτικά συστατικά και μικροοργανισμούς που θα ευνοήσουν την ανάπτυξη του, τις περιβαλλοντικές συνθήκες όπως θερμοκρασία, αέρα και φως. Επιπλέον, μια δασική έκταση φιλοξενεί ζώα, μικρά και μεγάλα, τα οποία βρίσκονται σε απόλυτη ισορροπία και αρμονία με το περιβάλλον τους. Το χρησιμοποιούν για να τραφούν, να αναπαραχθούν, να φωλιάσουν και να προστατευτούν και έχουν αναπτύξει μηχανισμούς προσαρμογής στο φυσικό τους περιβάλλον που τους επιτρέπουν να ταιριάζουν σε αυτό, εξασφαλίζοντας, τελικά την επιβίωση και τη διαιώνιση του είδους τους.

Συνεπώς, η αναδάσωση, ως παρεμβατική τακτική ενίσχυσης της δασικής ανάκαμψης πρέπει να γίνει προσεκτικά και οργανωμένα διαφορετικά μπορεί να αποβεί από ανώφελη μέχρι και επικίνδυνη για τη διασφάλιση του φυσικού πλούτου της συγκεκριμένης περιοχής. Οφείλουν να διεξαχθούν μελέτες από κατάλληλους φορείς που θα υποδείξουν τι και πώς πρέπει να γίνει. Όπως δηλώνει και η Καθηγήτρια Οικολογίας και ειδική στην οικολογία δασικών πυρκαγιών, Μαργαρίτα Αριανούτσου, η οποία ορίστηκε ως βασικό μέλος της Ειδικής Επιτροπής Έρευνας της Ανθεκτικότητας των Ελληνικών Δασικών Οικοσυστημάτων (Ε.Α.Δ.Ο.) της Ακαδημία Αθηνών:

«Είναι εγκληματικό να οργανωθούν μαζικές αναδασώσεις σε περιοχές στις οποίες η φύση ξέρει πως να επουλώνει τις πληγές της και ακόμη περισσότερο επικίνδυνο να γίνει απόπειρα τροποποίησης των δασών με το πρόσχημα να αντικατασταθούν τα πεύκα με κάποια άλλα είδη που καίγονται βραδύτερα. Με λύπη μου θα θυμίσω πως και τα έλατα καίγονται βραδύτερα, αλλά η Πάρνηθα κάηκε το 2007».

Προς αυτήν την κατεύθυνση, της οργανωμένης και συντονισμένης αναδάσωσης, κινείται και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών όπως αναφέρει ο πρύτανης του ιδρύματος κ. Σπύρος Κίντζιος «στο πλαίσιο του ρόλου του ως το κατεξοχήν αρμόδιο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα προτίθεται να οργανώσει και να συντονίσει, προγράμματα αποκατάστασης των καμένων δασικών εκτάσεων, με την υποστήριξη των αρμόδιων Φορέων και των Δασικών υπηρεσιών σε συνδυασμό και με τοπικές εθελοντικές οργανώσεις». (δείτε τις δηλώσεις του εδώ)

Τα προγράμματα αυτά, όπως ο ίδιος υπογραμμίζει, περιλαμβάνουν την παρακολούθηση της φυσικής αναγέννησής των καμένων δασικών οικοσυστημάτων, το σχεδιασμό των έργων αντιδιαβρωτικής προστασίας των εδαφών και της προστασίας από τις αναμενόμενες πλημμύρες και γενικότερα την μακροπρόθεσμη αποκατάσταση του περιβάλλοντος και της ανασυγκρότησης των πληγεισών περιοχών.

Σε κάθε περίπτωση, η κοινωνία οφείλει επιτέλους να λάβει υπεύθυνα μέτρα αντιμετώπισης της περιβαλλοντικής κρίσης αλλά και μέτρα πρόληψης πυρκαγιών, πλημμυρών και άλλων φυσικών καταστροφών. Αυτό που, δυστυχώς, ξεχνάμε είναι πως η φύση είναι το σπίτι μας και μας επιτρέπει να μεγαλουργούμε. Όπως, λοιπόν, φροντίζουμε το σπίτι από υλικές φθορές, το ίδιο οφείλουμε να κάνουμε και με το περιβάλλον πριν αυτό γίνει τοξικό για εμάς. Η φύση έχει όρια και εδώ και πάρα πολλά χρόνια, η ανθρώπινη δραστηριότητα τα έχει ξεπεράσει. Ας ξεκινήσουμε από αύριο να φροντίζουμε τις ανάγκες της όπως της αρμόζει.