Άρθρο της Ελένης Κατσίλη,*
Εάν ένα γεγονός μπορεί να χαρακτηριστεί αδιανόητο εν έτει 2021 , αυτό θα ήταν αδιαμφισβήτητα να μην έχεις πληροφορηθεί ποτέ και από κανέναν για τα οφέλη της σωματικής άσκησης. Ανεξάρτητα από το πόσο λεπτομερείς είναι οι γνώσεις σου αναφορικά με την επίδραση της άσκησης στον ανθρώπινο οργανισμό, σίγουρα θα έχεις ακούσει για την τόνωση της καρδιάς, την αύξηση της μυϊκής δύναμης ή την συμβολή της στον έλεγχο του σωματικού βάρους.
Κάτι που πιθανότατα να μην ξέρεις όμως, είναι ότι η σύγχρονή επιστημονική έρευνα έχει δείξει την αδιαίρετη σχέση νου – σώματος, επιβεβαιώνοντας το διάσημο απόφθεγμα «Νους υγιής εν σώματι υγιεί» που διατύπωσε ο Ρωμαίος ποιητής Juvenal, όταν ρωτήθηκε τι θα πρεπε να επιθυμεί ο άνθρωπος περισσότερο στη ζωή του. Η απάντησή του στην νεοελληνική γλώσσα αποδίδεται σε «ένα γερό μυαλό να υπάρχει σε ένα γερό σώμα». Συνεπώς διαπιστώνεται πως τα ευεργετικά χαρακτηριστικά της φυσικής δραστηριότητας δεν περιορίζονται μόνο σε βιολογικές προσαρμογές, αλλά επεκτείνονται στις νοητικές και ψυχολογικές ιδιότητες του ανθρώπου.
Ένα χαρακτηριστικό δείγμα της επίδρασης της σωματικής άσκησης στην πνευματική υγεία των ατόμων είναι η τάση των ανθρώπων, που παρατηρείται εν μέσω της παγκόσμιας πανδημίας του SARS-CoV-2 , προς αναζήτηση της σωματικής δραστηριότητας σε οποιαδήποτε μορφή της. Παράγοντες όπως η κοινωνική απομόνωση και το άγχος έχουν επιβλαβείς επιπτώσεις στην ψυχική και πνευματική ευεξία και η σωματική άσκηση μπορεί να λειτουργήσει σαν δικλείδα ασφαλείας για τη διατήρηση της πνευματικής υγείας και καλής ψυχολογίας, κάτω από τις πρωτόγνωρες συνθήκες της παγκόσμιας πανδημίας.
- Πώς όμως η φυσική δραστηριότητα συμβάλλει στην πνευματική υγεία;
Έχει αποδειχθεί ότι η σωματική άσκηση προκαλεί αίσθημα ευφορίας με άμεσο αποτέλεσμα τη βελτίωση της διάθεσης. Υπεύθυνοι για αυτή τη διεργασία είναι νευρικοί μηχανισμοί, που φαίνεται να έχουν σχέση με την έκκριση ενδογενών οπιοειδών, όπως είναι οι βήτα ενδορφίνες, οι οποίες συμμετέχουν στην αντίληψη του πόνου και σε καταστάσεις συναισθημάτων, όπως η καλή διάθεση και το αίσθημα ευδαιμονίας.
Επιπλέον, η σωματική δραστηριότητα φημίζεται για την αναλγητική της επίδραση. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη συχνή διέγερση των αλγοϋποδοχέων, που προκαλείται κατά την διάρκεια της άσκησης και οδηγεί τελικά στην αύξηση της οδού του πόνου και την εξασθένισή του. Οι πολλαπλές ωφέλειες της άσκησης επεκτείνονται σε όλες τις λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού και μεταξύ άλλων και της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας, αυξάνεται η συχνότητα των καρδιακών παλμών με συνοδό αύξηση της αιμάτωσης του νευρωνικού δικτύου, που βοηθάει στην πιο έντονη οξυγόνωση και τροφοδοσία του εγκεφάλου, αυξάνοντας την παραγωγή νευροδιαβιβαστών σεροτονίνης και ντοπαμίνης. Οι νευροδιαβιβαστές αυτοί διεγείρουν τον εγκέφαλο και συμβάλλουν στην διατήρηση του ατόμου σε εγρήγορση, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η νευρογένεση. Εξίσου σημαντική είναι η δυνατότητα πρόληψης και αντιμετώπισης της κατάθλιψης και του άγχους μέσω της φυσικής δραστηριότητας. H τακτική άσκηση προσφέρει αισθήματα αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης και συμβάλλει στην βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Συνεπώς, μπορούμε να αναφέρουμε με σιγουριά ότι η σωματική άσκηση δεν θωρακίζει μόνο την υγεία και την ευρωστία, αλλά λειτουργεί ευεργετικά στην αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής και στην διατήρηση της καλής πνευματικής υγείας. Διανύουμε μια πολύ δύσκολη περίοδο που γεννά μια πληθώρα αρνητικών συναισθημάτων. Ας αξιοποιήσουμε, λοιπόν, τα ψυχικά οφέλη της άσκησης, επιλέγοντας ο καθένας το είδος της φυσικής δραστηριότητας που μας ταιριάζει περισσότερο.
*Η Ελένη Κατσίλη είναι τελειόφοιτη του τμήματος Φυσικοθεραπείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.
Βιβλιογραφικές Αναφορές :
1.GOLDFARD AH and JAMURTAS AZ .Beta-endorphin response to exercise: An update, Sports Medicine 24:8,1997
2.BARTHOLOMEW JB,MORISSON D and CICCOLO JT. Effects of acute exercise on mood and well-being in patients with major depressive disorder. Medicine and Science in Sports and Exercise 37:2032,2005
3.PUETZ TW. Physical activity and feelings of energy and fatigue :epidemiological evidence. Sports Med 36:767, 2006.
4.CONN VS,HAFDAHL AR and Brown L.M. Meta-analysis of quality- of- life outcomes from physical activity interventions. Nurs Res 58:175, 2009.
5.VAN PRAAG H,SHUBERT Z, ZHAOC and GAGE FH. Exercise enhances learning and hippocampal neurogenesis in aged mice. Journal of Neuroscience 25:8680,2005.
6.RETHORST CD,WIPFII BM and LANDERS DM. The antide-pressive effects of exercise : a meta-analysis of randomized trials. Sports Med 39:491,2009.
7.KLAVESTRAND J and VINGARD E. The relationship between physical activity and health-related quality of life : A systematic review of current evidence. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports 19:300,2009.
